آلیونا آلیونا، معلم سابق مهدکودک و فمینیست که موسیقی رپ اوکراین را متحول کرد

هیچ‌کس نمی‌تواند موفقیت آلیونا آلیونا، ستاره رپ اوکراینی را نادیده بگیرد. در آهنگ محبوب خود «ریبکی» (Rybki) به معنای «ماهی کوچک» این خواننده به شکل یک پری دریایی ناموزون لباس پوشیده، بر آب جت‌اسکی می‌راند و مایو نقره‌ای رنگ خود را بر تن می‌کند.

مانند «ماهی پشت شیشه» در آکواریوم، آلیونا می‌خواند که او هم به نظر دیگران اهمیت نمی‌دهد: «شما کلمات خود را بر آب پرت می‌کنید، کلمات مانند سنگ غرق می‌شوند  و مستقیم به قعر می‌روند». موفقیت شدید آهنگ ریبکی و آلبوم بعدی وی «پوشکا» (Pushka ) به آلیونا  که نام واقعی کوچک‌اش ساوراننکو (Savranenko) است، کمک کرده شکلی تازه به انتظارات موجود درباره هنرمندان زن اوکراینی در عرصه موسیقی ببخشد.

او در دیداری به صرف کیک و قهوه با ایندپندنت در کیو گفت: «پیش از این از هنرمندان زن فقط انتظار می‌رفت که اندام و صدای سکسی خود را به نمایش بگذارند. اما حرف من این است: من خواننده خوبی هستم. بهتر از سایر افرادی که قبل از من بودند. من می‌توانم بخوانم و هم می‌توانم در مایوی شنا احساس خوبی داشته باشم».

ساوراننکو اکنون بیش از ۱۵ سال است که موزیک رپ می‌نویسد ولی تنها اخیرا به موفقیتی چشم‌گیر دست یافته است. تا همین دسامبر سال گذشته او به‌عنوان معلم مهد کودک در دهکده‌ای کوچک خارج از شهر کیو، مشغول به کار بود و درآمدش تنها ۲۰۰ دلار در ماه بود. پیش از آن او در مشاغلی نظیر روانشناس کودکان، فروشنده سوپرمارکت و فروشنده لوازم آرایشی در بازار کار کرده بود.

به قول خودش موزیک برای او فقط یک سرگرمی بود مانند بافتنی بافتن. وقتی مادربزرگش مشغول جوراب بافتن بود او موزیک رپ می‌ساخت. اکنون ساوراننکو هرجا که می‌رود طرفدار دارد و شناخته می‌شود. او در مجله‌هایی نظیر وگ و نیویورک‌ تایمز معرفی شده است. در دهکده نیز تمام کودکان او را به عنوان یک ستاره می‌شناسند. آن‌ها شاهد تغییر و تحول معلم خود از همان مهدکودک  بودند. مهدکودکی که امروز به آخرین امکانات روز از جمله دیوارهای صخره‌نوردی و اینترنت وایفای رایگان مجهز شده است.

ساوراننکو می‌گوید نمی‌تواند به طور کامل خود را از زندگی سابق خویش جدا سازد و همواره به دنبال خیرین جدید برای کمک به مهدکودک است. او می‌گوید: «بچه‌ها هر وقت مرا می‌بینند دیوانه‌وار به سمتم آمده و می‌گویند مرا در تلویزیون دیده‌اند. اما در اعماق قلبم، من هنوز همان آدم سابق هستم، همان معلمی روستایی که همیشه بودم».

در موزیک او نیز به راحتی می‌توان مفهوم آموزش را یافت. آهنگ‌های او گرچه خشن هستند ولی حرف‌هایی جدی می‌زنند. این آهنگ‌ها درباره فمینیسم، مثبت‌اندیشی درباره بدن خویش، عدالت اجتماعی  و جنگ هستند. خودش معتقد است تجربه آغازین زندگی‌اش به عنوان فردی مطرود از جامعه، او را فردی هنرمند بارآورده است. او می‌گوید: «نمی‌توان به کسی برای ۲۰ سال بگویید او آدم بدی است و بعد انتظار داشته باشید احساس شرم ناگهان ناپدید شود».

ساوراننکو اذعان می‌کند که موضوعات ممنوعه‌ای در موزیک خویش دارد. او می‌پرسد: «چه می‌شود اگر کودکان به موزیک من گوش دهند؟» درنتیجه خبری از حرف و حدیث متداول درباره مشروب، سیگار، سکس یا دختران جذاب در موزیک او نیست. به جای آن درباره چیزهای ساده زندگی روزمره که با آن‌ها سروکار دارد حرف می‌زند: وسایل ورزشی، گوشی‌های موبایل و البته ماهی.

البته همیشه هم به این منوال نبوده است. در آغاز ساوراننکو می‌خواست ادای قهرمان خویش، امینم، را در آورده و از مواد مخدر و علف می‌خواند، مانند «تمام کارهای پسران بد» ولی احساس خوبی از آن نداشت. او می‌گوید: «متوجه شدم دارم برای خواننده‌های رپ دیگر آهنگ می‌نویسم، پس تصمیم گرفتم برای مردم رپ کنم. شدم رپر دهکده» .

این به خودآمدن با تغییر زبان نیز مصادف شد. اول ساوراننکو به روسی ترانه می‌سرود و می‌خواند. در آن زمان، مانند بیشتر هنرمندان اوکراینی، او هم به بازار پیشرفته‌تر صنعت موزیک در مسکو نگاه می‌کرد. ولی درست قبل از انقلاب ۲۰۱۴ اوکراین  به زبان بیشتر عامیانه اوکراینی بازگشت. او می‌گوید هرگز از این تصمیم پشیمان نیست. او معتقد است «زبان زیبا، نرم، روان شاعرانه اوکراینی» هم‌خوانی آشکار بیشتری با رپ دارد.

حرف‌های ساوراننکو بازتاب موجی است که اکنون در بین هنرمندان اوکراینی در جریان است. برای اولین بار در طول تاریخ مدرن، موزیک اوکراینی برای الهام گرفتن به مسکو نگاه نکرده و به دنبال تاسیس استانداردهای خویش است. قوانین جدید در راستای حمایت از زبان نیز که مدت زمان پخش موسیقی روسی‌زبان را در رادیو محدود کرده‌اند، بستر بی‌سابقه بسیار مناسبی را برای درخشش موسیقی‌دانان محلی فراهم آورده است. هنرمندان منحصر به فرد اوکراینی مانند «دختران داخ» (Dakh Daughters)، «لاتکسفاونا»، (Latexfauna)، (5vymir)، «پانیوالکوا» (Panivalkova)، «یوکو» (Yuko)، و «آلینا پاش» (Alina Pash) همه برخواسته‌اند تا این خلاء را پر کنند.

ساوراننکو می‌گوید: «بعد از جنگ و انقلاب، اوکراینی‌ها از یکدیگر پرسیدند چه چیزی هویت آن‌ها را شکل داده است. آن‌ها می‌دانستند با رفتن به سمت روسیه باید به موزیک پاپ دل‌خوش کنند و به سمت اروپا رفتن هم به معنی انجام کاری است که اروپایی‌ها می‌کنند. در نتیجه وسایل ضبط موسیقی خود را خریده و شروع به تولید موسیقی خود کرده و بهره نفس‌کشیدن خود از هوای تازه را بردند.» ساوراننکو می‌گوید اصلا مایل به گسترش مخاطبان‌اش در خارج از اوکراین نیست. او می‌گوید اتفاق ویژه‌ای در حال وقوع در میهن است و می‌خواهد در بازسازی آن نقش داشته باشد.

او می‌گوید: «نسل من هیچ تجربه‌ای از دوران جماهیر شوروی ندارد و تنها راهنمای ما آینده است. ما اجازه نخواهیم داد به ما بگویند به چه بیاندیشیم، چه‌چیزی دوست داشته باشیم، عاشق چه کسی بشویم یا چه اثری خلق کنیم. این معنای آزادی در این کشور است.»

https://www.independent.co.uk