در یک هفته‌ای که از کشته شدن خلیل‌الرحمان حقانی، چهره‌ قدرتمند شبکه حقانی، به دست مهاجم داعش خراسان می‌گذرد، ده‌ها تن از مقام‌های ارشد طالبان و برخی رهبران سیاسی خارج از دایره این گروه، از جمله حامد کرزی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، و گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی، به پکتیا در شرق افغانستان رفتند و با سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله رژیم طالبان، ابراز همدردی کردند.

کشته شدن خلیل‌الرحمان حقانی که وزارت خارجه آمریکا در برنامه‌ «پاداش برای عدالت» برای دستگیری او پنج میلیون دلار پاداش گذاشته بود، ضربه‌ سختی به بدنه‌ رهبری شبکه حقانی وارد کرد. با این حال سراج‌الدین حقانی کوشید با ردیف کردن ستونی از خودروهای زرهی و گرد هم آوردن صدها تن از هوادارانش در مراسم تشییع خلیل‌الرحمان حقانی، توانایی و قدرت خود را به رخ رقبایش بکشد.

در ویدیوها و عکس‌هایی که از مراسم تشییع و ختم خلیل‌الرحمان حقانی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، سراج‌الدین حقانی نه در قامت یک جهادی منزوی، بلکه در قامت یک دولتمرد پرطرفدار و بانفوذ ظاهر شد؛ البته این تلاش او نمی‌تواند کارنامه‌ خونین شبکه حقانی را از بین ببرد. برای سر سراج‌الدین حقانی، همانند عمویش خلیل‌الرحمان، پاداش (۱۰ میلیون دلار) گذاشته شده و او به دلیل ایفای نقش برجسته در سازماندهی و طراحی حملات مرگبار به غیرنظامیان و نظامیان دولت پیشین و متحدان خارجی آن، از جمله شهروندان آمریکایی، یک تروریست بین‌المللی تحت‌تعقیب شناخته می‌شود.

با این حال، حقانی برخلاف سران جناح قندهار به رهبری ملا هبت‌الله آخندزاده، با افراد و گروه‌هایی خارج از تشکیلات طالبان نیز تعامل دارد.

در کنار چهره‌هایی مانند گلبدین حکمتیار و حامد کرزی که برای ابراز همدردی با خانواده‌ی حقانی به پکتیا رفتند، شماری از نمایندگان مجلس پیشین افغانستان، بازرگانان، نمایندگان جامعه‌ تشیع و حتی فرماندهان نظامی پیشین مانند پاچا خان زدران که علیه شبکه‌ حقانی جنگیده بودند، هم به اقامتگاه سراج‌الدین حقانی رفتند و به او حضوری تسلیت گفتند.

این در حالی است که وقتی داوود مزمل، استاندار طالبان در بلخ و از نزدیک‌ترین افراد ملا هبت‌الله آخندزاده، ماه مارس ۲۰۲۳ در حمله‌ مهاجم انتحاری داعش خراسان کشته شد، مراسم تشییع و ختم او به‌صورت عمومی برگزار نشد و تنها اعضای حلقه‌ نزدیک به رهبر طالبان در آن شرکت کردند.

برخلاف تلاش جناح قندهار، به‌ویژه ملا هبت‌الله آخندزاده، برای دوری جستن از مردم، پنهان شدن و انزوا، سراج‌الدین حقانی سعی می‌کند در میان مردم حضور یابد و خود را چهره‌ای پذیرفته‌شده و قابل احترام جلوه دهد. نیویورک تایمز اوایل آبان در مصاحبه‌ای با حقانی نوشت که او در رقابت با ملا هبت‌الله آخندزاده، «به‌طور فزاینده‌ای به دنبال جلب حمایت در خارج از کشور» است.

این رسانه از حقانی به‌عنوان «نشانه‌ امید برای آینده افغانستان» یاد کرد؛ توصیفی که با انتقاد فراوان کاربران افغان در شبکه‌های اجتماعی مواجه شد.

با این حال، آنچه طی یک هفته‌ گذشته در پکتیا به نمایش گذاشته شد، هم به‌ نوعی مانور شبکه‌ حقانی در مقابل جناح قندهار بود. از ردیف کردن ده‌ها خودرو زرهی نظامی گرفته تا کاخ مجلل سراج‌الدین حقانی در شهرستان گردی‌سیری پکتیا و ملاقات‌های او با چهره‌های تندرو، میانه‌رو، اصلاح‌طلب، دموکرات و کمونیست، همه نشان‌دهنده‌ تلاش حقانی برای گسترش حلقه‌ نفوذ و وفاداران و تثبیت جایگاهش در صفوف طالبان‌اند.

در این میان، حامد کرزی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، روز چهارشنبه برای ابراز همدردی با خانواده‌ی حقانی، به محل اقامت سراج‌الدین حقانی در پکتیا رفت. محمد جلال، از نزدیکان سراج‌الدین حقانی، روز چهارشنبه، ۲۸ آذر با انتشار عکس‌هایی از ملاقات حقانی و کرزی، نوشت که کرزی در این ملاقات، مرگ خلیل‌الرحمان حقانی را به سراج‌الدین حقانی تسلیت گفت.

مراسم تشییع حقانی در زادگاهش در پکتیا، با حضور سران شبکه‌ حقانی و در غیاب چهره‌های ارشد جناح قندهار طالبان و با حضور هزاران تن از اعضای این گروه و شماری از مردم برگزار شد. در یک هفته‌ گذشته، مقام‌های طالبان از سراسر افغانستان برای ابراز همدردی با حقانی به پکتیا سفر کردند. هرچند ساعاتی پس از کشته شدن خلیل‌الرحمان حقانی، در مورد حضور هبت‌الله آخندزاده در مراسم تشییع او خبرهایی منتشر شد، جمعه‌ گذشته مشخص شد که آخندزاده در این مراسم حضور نیافته است. رهبر طالبان هیچ پیامی کتبی یا صوتی هم در مورد مرگ خلیل‌الرحمان حقانی منتشر نکرد.

حامد کرزی، بالاترین مقام‌ دولت پیشین افغانستان است که از زمان فروپاشی دولت جمهوری در کابل زندگی می‌کند. او اگرچه برای سفر و فعالیت سیاسی با محدودیت‌هایی مواجه است، چند هفته پیش به آلمان سفر کرد و به‌تازگی به کابل بازگشته است. کرزی همواره از فرمان‌های طالبان در زمینه‌ منع آموزش و اشتغال زنان انتقاد کرده و بارها از رهبر این گروه خواسته است که زمینه‌ آموزش برابر را برای دختران و پسران فراهم کند.

نیویورک تایمز در مطلبی که پس از مصاحبه با سراج‌الدین حقانی منتشر کرد، بدون ذکر نقل قول مستقیم، نوشت که حقانی برای بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به روی دختران و زنان تلاش می‌کند. با این حال او هیچ‌گاه در این مورد به‌صورت علنی صحبت نکرده است.

 گلبدین حکمتیار هم که برای ابراز همدردی با حقانی به پکتیا رفت، بارها از بسته شدن مدارس و دانشگاه‌ها برای دختران انتقاد کرده است.

هم‌زمان، رحمت‌الله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان، در مطلبی در ایکس نوشت که با تحولات در منطقه، از جمله نفوذ روزافزون جمهوری اسلامی ایران در حلقه‌ قندهار طالبان، «نشانه‌های متعددی وجود دارد که نشان می‌دهند سراج‌الدین حقانی در زمان مناسب، با اندکی تفاوت، به ابو محمد جولانی افغانستان تبدیل خواهد شد».

به نظر می‌رسد نفوذ فزاینده‌ ایران در حلقه‌ قندهار، همراه با تصمیم‌گیری‌های انحصارگرایانه‌ این جناح برخی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را به‌شدت نگران و حتی خشمگین کرده است.

حقانی پیش از این بارها، بدون نام بردن از رهبر طالبان، از انحصار قدرت شکایت کرده و هشدار داده است که این روش به ضرر رژیم طالبان تمام خواهد شد.