گزارش تازه‌ای از مرکز اسناد اسلام سیاسی نشان می‌دهد که اخوان‌المسلمین مصر در اتریش پایگاه‌های تازه‌ای برای خود فراهم کرده است. این جریان اسلام‌گرا برای پیشبرد اهداف ایدئولوژیک خود از زبانی دموکراتیک بهره ‌می‌برد؛ اهدافی که با دموکراسی چندان هم سر آشتی ندارند. آن‌ها خود را نماینده و صدای چند صد هزار مسلمان که در اتریش زندگی می‌کنند می‌دانند و اگرچه پژوهش‌ها نشان می‌دهند که خارج از جمع اعضای تشکیلات خود، چندان هواخواه و تاثیری ندارند، با استفاده از مانورهای سیاسی و بده‌بستان‌های مداوم با جریان‌های سیاسی اصلی کشورهای میزبان، روزبه‌روز بیشتر سایه‌ می‌گسترانند.

این جریان سیاسی که ریشه‌های مصری دارد و برنامه‌ای پان‌اسلامیستی را دنبال می‌کند که با باورهای ملی و مرزهای کشوری در تضاد است، در سال‌های اخیر، با اردوغان و آنکارا پیوندهای زیادی برقرار کرده است.

مدتی دراز، اعضای اخوان‌المسلمین در مصر تحت پیگرد بودند و فعالیت آ‌ن‌ها منع قانونی داشت اما در پی بهار عرب، فعالیتشان آزاد شد و آنان با جهشی پرشتاب خود را به سمت قدرت سیاسی در مصر پرتاب کردند و تنها مداخله ارتش بود که بر فرایند اسلامی‌سازی مصر نقطه پایان گذاشت و در پی آن، این جنبش دوباره غیرقانونی و زیرزمینی شد.

بسیاری از کنشگران اخوان‌المسلمین که در مصر زیر فشار و پیگرد قانونی‌ بودند، به دلیل نزدیکی‌ ایدئولوژیک اردوغان و اخوان‌المسلمین از آن کشور به ترکیه گریختند و در این کشور پناه گرفتند. به دلیل همین پشتیبانی دولت ترکیه از این گروه اسلامگرای تندرو، روابط سیاسی مصر و ترکیه اکنون شکننده و ناپایدار است.

اردوغان با پناه دادن به سردمداران اخوان‌المسلمین فرصتی مناسب به دست آورد و ابزاری در اختیارش قرار گرفت که می‌تواند از آن برای اعمال نفوذ در قاره اروپا بهره بگیرد. اردوغان که خود زمانی به دلیل تمایلات اسلامگرایانه خطری برای ترکیه تشخیص داده شده و مدتی را در زندان گذرانده بود، در سال‌های نخست به قدرت رسیدن، کوشید تصویری میانه‌رو از خود ارائه دهد اما امروزه برای اینکه بتواند خود را حاکم مسلمان کشوری نشان دهد که اقتدار و نیرومندی را نه تنها برای ترکیه بلکه به همه مسلمانان بازگردانده است، هیچ فرصتی را از دست نمی‌دهد. هنگامی که مسجد ایاصوفیه را که زمانی بزرگ‌ترین کلیسای جهان بود، از موزه به مسجد تبدیل کرد، نمایشی از بازگشت اسلام را به روی صحنه برد که دل‌ از کف بسیاری از اسلام‌گرایان تندرو ربود.

او که در نمایشگری و بهره بردن از مقایسه‌های تاریخی بسیار چیره‌دست است و از هر فرصتی برای توسل به شکوه گذشته بهره می‌برد، نمی‌تواند افسوس نخورد که چرا در سال‌های ۱۵۲۹ و ۱۶۸۳ وین به دست لشگریان عثمانی نیفتاد. به‌ویژه حالا که با بحران اقتصادی زمینگیر شده است و اتحادیه اروپا را همچون سدی مقابل توسعه‌طلبی‌های خود می‌بیند.

امپراتوری عثمانی که اردوغان سودای بازسازی آن را در سر می‌پروراند، دو بار تا پشت دیوارهای وین رسید. بار نخست در سال ۱۵۲۹ که سلیمان قانونی پس از به چنگ آوردن مجارستان و گرفتن بوداپست کوشید تا مهم‌ترین شهر اروپای آن زمان یعنی وین را نیز از آن خود کند اما باران‌ به کمک اتریشی‌ها آمد و با پایین آمدن کارایی توپخانه ارتش سلطان، پیشروی عثمانی در خاک اروپا خاتمه یافت. نبرد دوم وین در سال ۱۶۸۳ روی داد و شکست نیروهای عثمانی از نیروهای امپراتوری رم مقدس و اتحادیه لهستان و لیتوانی و از دست رفتن مجارستان باعث شد تا خطر عثمانی برای اروپا از میان برود.

این‌گونه فانتزی‌ها همانندی دیگری میان اردوغان و اخوان‌المسلمین را نشان می‌دهند. همانگونه که اردوغان با اندیشیدن به تاریخ نبردهای عثمانی در خاک اروپا به خیالبافی‌های خود جان می‌بخشد، اخوان‌المسلمین نیز خیالات دورودراز زیادی در سر دارد. بر اساس گزارش مرکز اسناد اتریش، شبکه‌های اخوان‌المسلمین در اروپا هدف نهایی خود را اسلامی کردن اروپای مسیحی می‌دانند اما پیش از رسیدن به این هدف ناکجاآبادی، در گام نخست در پی بسیج مسلمانان اروپا در راستای اهداف این گروه‌اند.

همانندی دیگر اخوان المسلمین و اردوغان ضدیت مشترک آن‌ها با اسرائیل است. اردوغان برای توصیف دولت اسرائیل چندین بار از برچسب «دولت تروریست» استفاده کرده است. او که می‌کوشد تصویری از خود به‌عنوان حاکم مسلمانان را استوار کند، در توییتی نوشته بود: «ما حمله به هر مسلمانی را حمله به همه ما تلقی می‌کنیم.»

شبکه‌های اخوان‌المسلمین در کشورهای اروپایی از این فرصت که هر کشوری در اروپا سیاست‌های ویژه خود و نهادهای نظارتی و امنیتی خود را دارد، بهره می‌برند. از سوی دیگر، اخوان‌المسلمین نهضت و جنبشی فراملی و شبکه‌‌ای است که در بسیاری کشورها گسترده شده و درنتیجه می‌تواند از حفره‌ها و رخنه‌هایی که پیامد گوناگونی زمینه‌های ملی گوناگون در اروپا است، بهره ببرد.

فعالیت آزادانه اخوان‌المسلمین در شبکه‌ گسترده‌ای از مسجدها و انجمن‌های دینی در سراسر اروپا می‌تواند به ابزاری در دستان اردوغان تبدیل شود تا از آن به‌عنوان اهرم فشار در چانه‌زنی‌ با کشورهای اروپایی بهره گیرد. اگرچه همچنانکه گزارش مرکز اسناد اتریش نشان می‌دهد، این سازمان نزد مردم عادی مسلمان در اروپا طرفداران زیادی ندارد، به پشتوانه تشکیلاتی و نیز منابع مالی، قابلیت‌های سیاسی روزافزونی دارد.