خبرگزاری اکسیوس آمریکا صبح چهارشنبه گزارشی منتشر کرده که نشان می‌دهد دولت بایدن در رابطه با وضعیت افغانستان ناکامی‌های بزرگی داشته است. این خبرگزاری با اتکا به یادداشتی از جلسه مقام‌های آمریکا، یک شب پیش سقوط کابل، می‌نویسد که دولت بایدن اصلا برای پذیرش هزاران افغان که در ۲۰ سال گذشته با دولت آمریکا همکاری کردند، آماده نبوده است.

ساعاتی قبل از اینکه کابل به تصرف طالبان درآید، مقام‌های ارشد دولت بایدن در کاخ سفید هنوز در حال بحث و بررسی و تعیین اقدام‌های اساسی مربوط به تخلیه گسترده غیرنظامیان بودند. بر اساس این گزارش، دولت بایدن جلسات زیادی برگزار کرده اما روند بوروکراتیک در آمریکا باعث شده است فوریت این مسئله فراموش شود. به‌طور مثال، آنان در آخرین لحظات تصمیم گرفته‌اند که از کارمندان همکار با آمریکا بخواهند برای انتقال به خارج از افغانستان ثبت‌نام کنند؛ در حالی خود که هنوز در بحث‌وجدل سر مسیرهایی که افغان‌ها باید برای ترانزیت از آن‌ها استفاده کنند، درگیر بودند.

اکسیوس نوشته است که این چالش‌های بوروکراتیک هنوز هم در آمریکا وجود دارند و هزاران افغان در این جهنم دست‌وپا می‌زنند؛ حتی عده‌ای وحشت دارند که آنان را دوباره به افغانستان بازگردانند و به چنگ طالبان بیفتند. به همین دلیل حالا کنگره آمریکا کمیسیونی ۱۲ نفری از نمایندگان مجلس عضو هر دو حزب تشکیل داده و این کمیسیون وضعیت جنگ افغانستان را بررسی کرده است تا گزارشی مانند گزارش ۱۱ سپتامبر تهیه و ارائه کند.

یادداشت‌هایی که از جلسه اضطراری قبل از سقوط کابل برداشته شده، نشان می‌دهد که این جلسه در بعدازظهر روز ۱۴ اوت، یعنی چند ساعت پیش از سقوط کابل، برگزار شده است. ریاست این جلسه بر عهده لیز شروود راندال، از اعضای ارشد شورای امنیت آمریکا، بوده است و چهره‌های چون جان هایتن، معاون رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، نیز در آن شرکت داشتند. در این جلسه باید چندین تصمیم مهم و نهایی را در مورد افغانستان گرفته می‌شد.

بر اساس این گزارش، دولت آمریکا نخست برای شناسایی هرچه بیشتر کشورها برای ارائه خدمات ترانزیتی تلاش می‌کرده است؛ اینکه کدام نقاط ترانزیت می‌توانند شهروندان ایالات متحده، اتباع افغانستان، اتباع کشورهای سوم و سایر افراد تخلیه شده را در خود جای دهند. مورد دوم این بوده است که سفارت آمریکا در کابل به همه کارمندان محلی خود اطلاع دهد برای انتقال از افغانستان به آمریکا آماده شوند. با این حال، تعدادی از کارمندان سابق سازمان اطلاعات آمریکا (سیا) می‌گویند که دولت زمانی دست‌به‌کار شده که وضعیت به‌شدت به هم ریخته بوده است.

مت زلر، افسر سابق سیا، به اکسیوس گفت: «ما وضعیت را تشخیص داده بودیم و در ۱۳ ژوییه درخواست تخلیه شرکا و همکاران افغان خود از این کشور را مطرح کردیم اما آنان (دولت آمریکا) تا ۱۴ اوت هیچ پاسخی به ما ندادند.»

در همین حال، مارک جاکوبسون، معاون نماینده ناتو در افغانستان، در دوره اوباما، به آکسیوس گفت: «حتی زمانی که کابل در شرف سقوط بود، برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و رسیدگی به سوالات کلیدی تکمیل نشده بود.»

با این حال مقام‌های دولت بایدن نمی‌خواهند قبول کنند که فقدان تصمیم‌گیری به‌موقع آنان آشفتگی بیش‌ازحد در روند تخلیه را پیش آورده است. امیلی هورنای، سخنگوی شورای امنیت ملی، می‌گوید: «در حالی که قرار نیست در مورد اسناد داخلی فاش‌شده اظهارنظر کنیم، یادداشت‌های انتخاب شده از یک جلسه، منعکس‌کننده ماه‌‌ها کاری که قبلا در جریان بوده‌اند، نیستند.»

هورنای افزود: «در اوایل تابستان همان سال، ما عملیات پناهگاه متحدان را راه‌اندازی کردیم و با کنگره برای تصویب قانونی کار کردیم که به ما برای جابه‌جایی سریع هزاران افغان انعطاف بیشتری می‌داد. با وجود اینکه دولت بایدن تدابیری اتخاذ کرد تا زمینه تخلیه ۱۲۰ هزار افغان تا ۳۱ اوت از افغانستان مهیا شود، واقعیت این است که در آن هرج‌ومرج و نومیدی از وضعیت و بدتر از همه حمله انتحاری خونین، این بخش‌ خصوصی و کهنه‌سربازان آمریکایی بودند که تعداد زیادی از افغان‌ها را از آن کشور خارج کردند»

با این حال واقعیت این است که اگرچه مشاوران دولت بایدن ماه‌ها قبل از سقوط افغانستان در مورد سقوط این کشور هشدارهای لازم را داده بودند، بسیاری از تصمیم‌های حیاتی هنوز در آستانه سقوط کابل به دست طالبان اتخاذ نشده بودند.

محبوبیت جو بایدن، رئیس‌جمهوری دموکرات آمریکا، پس از هرج‌ومرج ناشی از تخلیه افغانستان، به‌خصوص حمله انتحاری که مرگ حدود ۲۰۰ نفر از جمله ۱۳ سرباز آمریکایی را در پی داشت، روزبه‌روز کاهش یافته است. هرچند کاخ سفید می‌کوشد عملکرد دولت بایدن را توجیه کند، واقعیت این است که هر روز در مورد سردرگمی و بی‌برنامگی دولت بایدن در رابطه با افغانستان مدارک بیشتری فاش می‌شود.