محرومیتهای اجتماعی در نتیجه سیاستهای تبعیضآمیز در کنار مشکلات مالی، بیکاری و نبود توازن میان دخل و خرج مردم، نه تنها به افزایش میزان جرم در جامعه ایران منجر شد بلکه کاهش سن بزهکاری را نیز در پی داشت.
جمهوری اسلامی ایران آمار دقیق میانگین سنی جرمهایی مثل سرقت را اعلام نمیکند و تعداد کودکانی که به دلیل ارتکاب جرائمی همچون سرقتهای خرد دستگیر میشوند نیز مشخص نیست؛ اما علیرضا لطفی، رئیس پلیس آگاهی تهران، پیشتر خبر داده بود که بیش از ۵۰ درصد افرادی که به جرم سرقت بازداشت شدهاند، سابقهدار نبودهاند. او تاثیر نداشتن شرایط اقتصادی بر میزان جرم و جنایت را «حرفی بیهوده» خوانده و گفته بود که اگرچه سرقت از منازل کاهش یافته است، سرقتهای خرد افزایش داشتند.
کاهش سن بزهکاری و سرقت موضوعی است که محمدرضا محبوبفر، پژوهشگر آسیبهای اجتماعی، نیز آن را تایید میکند. او از کاهش سن سرقت در ایران به شش سال و هفت سال خبر میدهد و میگوید: «بسیاری از این کودکان از خانوادههایی میآیند که شرایط مالی مناسبی ندارند؛ بنابراین کودکان برای سرقت روانه خیابان میشوند.»
به گفته محبوبفر، سرقت پدیدهای جدید در جوامع نیست اما بالا رفتن آمار سرقت بیسابقه است و بر وجود بحرانهای اجتماعی در ایران دلالت دارد. او میافزاید: «جامعه ایران قبل از بحران اجتماعی، بحران اقتصادی را پشت سر گذاشته است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این پژوهشگر آسیبهای اجتماعی که پیشتر نیز درباره گسترش فقر در جامعه هشدار داده بود، به روزنامه شهروند گفت که در حال حاضر ۶۰ میلیون نفر ایرانی زیرخط فقر قرار دارند اما ۴۰ میلیون نفر آنان زیرخط فقر مطلقاند.
از دیدگاه این پژوهشگر اجتماعی، با وجود آمار ۴۰ میلیون نفری خط فقر مطلق، جای تعجب نیست که کودکان دست به سرقت بزنند. محبوبفر پیشتر نیز در گفتوگو با خبرگزاری رکنا، از کاهش سن بزهکاری به کودکان شش ساله خبر داده و گفته بود: «بزهکاری کودکان بهصورت سرقتهای خرد افزایش داشته است و مشاهده میشود که کودکان هفتساله برای تامین نیازهای ابتدایی خود از فروشگاهها سرقت میکنند و این مسئله در کلانتریها قابل مشاهده است.»
او همچنین درباره خطر سقوط طبقه متوسط جامعه به زیر خط فقر نیز هشدار داده بود. هماکنون میانگین خط فقر یک خانوار چهارنفری در ایران بین ۱۰ تا ۱۴ میلیون تومان است؛ با این حال بسیاری از اقشار مردم کمتر از پنج میلیون تومان درآمد دارند.
تنگناهای اقتصادی و نارضایتیهای عمومی وضعیتی را به وجود آورده که به باور کارشناسان اجتماعی، نگرانکننده است. محبوبفر نیز با اشاره به مشکلات موجود و افزایش آمار سرقت کودکان گفت: «جامعه به لحاظ اقتصادی بهجایی رسیده است که گویی جز انتخاب ناهنجاریهایی از این دست چارهای ندارد.»
کارشناسان اجتماعی افزایش جمعیت افراد فقیر، بیکاری، مهاجرت و افزایش هزینههای زندگی را از جمله عوامل شکلگیری برخی آسیبها و بزهکاریها در جامعه میدانند. به گفته آنها، سرقت یکی از این آسیبها با فراوانی بالا و فقر مالی از مهمترین عوامل وقوع آن است.