ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید شیعه در ایران، علت وضعیت کنونی مناسبات ایران و عربستان سعودی را اشتباهات صورت‌گرفته دانست. او تاکید کرد که باید در مراسم حج با دوری از مسائلی که باعث برانگیختن حساسیت طرف مقابل می‌شود، بدبینی‌ها در روابط با عربستان سعودی را به خوش‌بینی تبدیل کنیم.
در زمستان سال ۱۳۹۴پس از حمله گروهی از معترضان به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری آن در شهر مشهد، که درپی اعدام یک روحانی شیعه در عربستان سعودی روی داد، ریاض روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد.
از آن زمان تاکنون، ضمن قطع روابط دو کشور، اختلاف‌های آن‌ها بر سر بسیاری از مسائل منطقه‌ای نیز تشدید شده است. از آن جمله می‌توان به جنگ داخلی یمن اشاره کرد که حمایت جمهوری اسلامی ایران از شبه‌نظامیان حوثی درمقابل حمایت عربستان سعودی از دولت قانونی یمن، آن را به نوعی جنگ نیابتی میان دو کشور تبدیل کرده است.
اما از فروردین‌ماه سال گذشته تاکنون با میانجی‌گری بغداد، پنج دور مذاکره میان هیئت‌هایی ازسوی تهران و ریاض با هدف کاهش اختلاف‌ها و درنهایت ازسرگیری روابط برگزار شده است. طرف‌ها روند این مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده‌اند و در روزهای گذشته، روزنامه الجریده کویت به نقل از یک منبع عالی‌رتبه در وزارت امور خارجه ایران، از برنامه دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی در هفته‌های آینده خبر داده است.
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر ناصر مکارم شیرازی روز پنجشنبه، ۱۵ اردیبهشت‌ماه، گزارش داد که او در دیدار با عبدالفتاح نواب، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در امور حج و زیارت، و صادق حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت ایران، علت وضعیت کنونی مناسبات ایران با عربستان را «اشتباهاتی دانست که صورت گرفته» و افزود: «باید به‌وسیله حج کاری کرد که بدبینی‌ها تبدیل به خوش‌بینی شود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته این مرجع تقلید شیعیان، «این مناسک، به صورت مستقیم حج است، ولی به‌صورت غیرمستقیم یک مسئله سیاسی است، هرچند اسم امور سیاسی برده نشود.»
پس از دوسال وقفه در پذیرش زائران خارجی برای حضور در مراسم مذهبی حج به‌دلیل کرونا، امسال عربستان سعودی برای این مراسم میزبان یک‌میلیون زائر خواهد بود. در مذاکرات اخیر میان ایران و عربستان سعودی توافق شده است که نزدیک‌به ۴۰هزار زائر ایرانی نیز در مراسم حج تمتع امسال که از ۲۴ خرداد تا ۷ مردادماه برگزار خواهد شد، شرکت کنند.
ناصر مکارم شیرازی در دیدار با مقام‌های سازمان حج و زیارت ایران، ضمن تاکید بر «دوری از مسائلی که باعث برانگیختن حساسیت طرف مقابل می‌شود»، گفت «برنامه‌های عبادی-سیاسی» باید به‌گونه‌ای برگزار شود که ضمن رضایت حجاج ایرانی، باعث تحریک و برانگیختن حساسیت‌های آنان نشود.
مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، ازجمله علی خامنه‌ای همواره بر جنبه سیاسی مراسم مذهبی حج و ازجمله مراسم «برائت از مشرکین» که مبدع آن روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی بوده است، تاکید کرده‌اند.
این مراسم و برخی از دیگر فعالیت‌های سیاسی سازماندهی‌شده ازسوی هیئت‌های ایرانی شرکت‌کننده در حج، سال‌های گذشته باعث درگیری‌‌های در این مراسم و ازجمله کشته‌شدن حدود ۲۸۰ زائر ایرانی در سال ۱۳۶۶ شد.
در سال ۱۳۹۴ نیز در حادثه‌ای که دلیل آن ازدحام بیش از اندازه زائران در منطقه منا اعلام شد، بیش از دو هزار نفر کشته شدند که بیش از ۴۶۰ تن از آن‌ها ایرانی بودند.
سال‌های گذشته نیز در مذاکراتی که هر سال در رابطه با حضور زائران ایرانی در حج برگزار می‌شود، چگونگی برگزاری «دعای کمیل» و «مراسم برائت از مشرکین» هیئت‌های ایرانی از موارد اختلاف میان هیئت‌های ایرانی و سعودی مذاکره‌کننده بوده است.
