وزارت خارجه آمریکا می‌گوید در حال بررسی اعطای دوباره بورسیه فولبرایت به افغان‌ها است. یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به رادیو صدای آمریکا گفت با اینکه وضعیت در افغانستان تغییر نکرده، اما دولت آمریکا در حال بررسی بازگشت بورسیه تحصیلی برای افغان‌ها در سال تحصیلی آینده (۲۰۲۴-۲۰۲۳) است.

با سقوط حکومت جمهوری در افغانستان و تعطیلی سفارت آمریکا در این کشور، برنامه بورسیه تحصیلی فولبرایت که سفارت آمریکا آن را مدیریت می‌کرد نیز متوقف شد و ۱۴۰ متقاضی این بورسیه که به مرحله نیمه ‌نهایی رسیده بودند، بلاتکلیف شدند.

عزیز‌الله جهش، یکی از متقاضیان بورسیه فولبرایت، می‌گوید برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت منابع آب امتحان داده بود و می‌خواست در دانشگاه تگزاس ادامه تحصیل بدهد، اما ناگهان چند روز پس از سقوط افغانستان به دست طالبان، ایمیلی به او رسید مبنی بر اینکه به‌دلیل موانع امنیتی برنامه بورسیه متوقف شده است.

جهش می‌گوید اکثر آزمون‌ها و مراحل لازم برای گرفتن بورسیه را پشت سر گذاشته بود، اما ناگهان با توقف برنامه روبه‌رو شد.

با این حال به گفته وزارت خارجه آمریکا، برنامه تحصیلی سال ۲۰۲۴-۲۰۲۳ تنها متعلق به کسانی است که به مرحله نیمه‌‌نهایی دریافت بورسیه رسیده‌اند و آمریکا درخواست جدید قبول نمی‌کند. همچنین مشخص نیست که دولت آمریکا برای سال تحصیلی ۲۰۲۵-۲۰۲۴ هم به افغان‌ها بورسیه تحصیلی فولبرایت خواهد داد یا خیر.

تعدادی از کسانی که سال ۲۰۲۱ برای بورسیه تحصیلی فولبرایت امتحان داده بودند، از افغانستان خارج شده‌اند. با سقوط دولت جمهوری در افغانستان، آمریکا و متحدانش بیش از ۱۲۴ هزار نفر را از این کشور خارج کردند و روند انتقال افغان‌های در معرض خطر هنوز هم ادامه دارد و تعدادی از کسانی که برای بورسیه فولبرایت امتحان داده بودند نیز در جریان روند تخلیه از افغانستان خارج شدند.

یکی از کسانی که به مرحله نیمه‌نهایی این بورسیه رسیده است، اما به دلایل امنیتی نامش را فاش نکرد، به صدای آمریکا گفت تعداد کمی از کسانی که سال ۲۰۲۱ به مرحله نیمه‌نهایی رسیدند، اکنون در افغانستان حضور دارند. او گفت آنان یک گروه در واتس‌اپ برای تمامی کسانی که به مرحله نیمه‌نهایی رسیده بودند ایجاد کرده‌اند و کسانی که به کشورهای دیگر رفته‌اند، شماره تلفن خود را نیز تغییر داده‌اند.

بورسیه تحصیلی فولبرایت، یکی از معتبرترین بورسیه‌های تحصیلی رایگان برای افغان‌ها است. افغان‌های زیادی در مقاطع مختلف تاریخی از این بورسیه استفاده کرده‌اند. محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان یکی از کسانی است که از این بورسیه استفاده کرد و در زمان ریاست‌جمهوری‌اش تعداد زیادی از جوانانی که با استفاده از این بورسیه در آمریکا تحصیل کرده بودند، در مناصب مهم دولتی مشغول به کار شدند. به این دلیل حکومت اشرف غنی را حکومت فولبرایتی‌ها می‌خواندند.

سالانه چهار هزار دانشجو از سراسر جهان از بورسیه تحصیلی فولبرایت استفاده می‌کنند. از سال ۱۹۴۶ که این بورسیه آغاز شده است، حدود ۴۰۰ هزار دانشجو از ۱۶۰ کشور جهان از آن استفاده کرده‌اند. در فاصله سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ نیز حدود هزار دانشجوی افغان این بورسیه را دریافت کردند. تعدادی از آنان که تا مقطع دکترا نیز ادامه تحصیل دادند، از آمریکا بازنگشتند و تعدادی دیگر نیز به مناصب مهم دولتی در کشور گمارده شدند، اما با سقوط دولت جمهوری، بیشتر آنان دوباره از افغانستان خارج شدند.