دختران دانشجو ساکن خوابگاه دانشگاه بلخ در شمال افغانستان سه روز است که در تلاش‌اند تا برای تعطیلات عید قربان به خانه‌‎هایشان در دیگر استان‌ها بروند اما طالبان به دلیل همراه نداشتن محرم، به آن‌ها اجازه سفر نمی‎‌‌دهند. این دانشجویان می‌گویند خانواده‌هایشان پول و امکانات کافی ندارند که برای هر بار رفتن آن‌ها به خانه، دنبالشان بیایند و پول کرایه ماشین را بدهند.

یکی از دانشجویان دانشگاه بلخ که در خوابگاه این دانشگاه به سر می‌برد، به ایندیپندنت فارسی گفت که طالبان دختران دانشجو را که قصد دارند برای تعطیلات عید به خانه بازگردند، در پاسگاه‌های خروجی شهر از خودرو پیاده می‌کنند و به دلیل نداشتن محرم به آن‌ها اجازه سفر نمی‌دهند. او که از فاش کردن هویتش خودداری کرد، افزود: «امروز (جمعه دهم تیر) طالبان گروهی از دختران دانشجو را که می‌خواستند از مزارشریف به کابل بروند، در پاسگاه خروجی مزارشریف و پس از بازپرسی در مورد اینکه مرد محرمشان کجا است، از خودرو پیاده کردند و به خوابگاه پس فرستادند.»

این دختر دانشجو از ضرب‌وشتم دختران در ایست‌‌بازرسی‌های طالبان نیز خبر داد و افزود: «دخترانی که در ایست‌‌بازرسی با سربازان طالبان در مورد داشتن یا نداشتن محرم شرعی جروبحث کردند، کتک خوردند.»

یک منبع دیگر هم به ایندیپندنت فارسی گفت که در سه روز گذشته، دختران دانشجو تلاش کرده‌اند با رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان که تنها منبع در دسترس از میان مقام‌های طالبان است، تماس بگیرند و از او بخواهند که در مورد مجوز سفر دختران دانشجو به خانه‌ همکاری کند، اما او نیز پاسخ روشنی نداده است.

طالبان، در ماه‌های نخست تسلطشان بر افغانستان، دستور منع سفر زنان بدون همراهی محرم شرعی را صادر کردند. این گروه حتی به فرودگاه‌های افغانستان دستور دادند به زنانی که تنها سفر می‌کنند، بلیت هواپیما نفروشند. طالبان در کابل و دیگر شهرهای افغانستان، حتی راننده‌تاکسی‌ها و رانندگان وسایل حمل‌ونقل عمومی را وادار می‌کنند زنان بدون محرم را سوار نکنند و در صورت تخلف، رانندگان را کتک می‌زنند.

منابع متعدد از کابل، بلخ، بامیان و غزنی تایید کرده‌اند که طالبان عموما در مسیرهای بین‌شهری و حتی گاه در داخل شهرها، خودروها را در ایست‌بازرسی‌ها متوقف می‎‌کنند و از مسافران می‌پرسند که با هم چه نسبتی دارند. در این میان، اگر زنی بدون محرم شرعی در خودورو باشد، او را با توهین و تحقیر پیاده و راننده را هم مجازات می‌کنند.

یک زن جوان که در یکی از موسسات اجتماعی در کابل کار می‌کند، به ایندیپندنت فارسی گفت: «برای سفرهای کاری‌ام به دیگر استان‌ها با سایر مسافران هماهنگ می‌کنم که در ایست‎‌بازرسی‌ها طالبان خود را برادر، پدربزرگ یا پدرشوهرم معرفی کنند تا طالبان مانع از سفرم نشوند.»

منع سفر زنان بدون محرم شرعی یک معضل عمومی برای زنان در افغانستان است. در این میان، دختران دانشجو ساکن خوابگاه‌ها که وضعیت چندان خوبی ندارند، از این دستور سختگیرانه طالبان به‌شدت متاثرند.

یکی از دانشجویان دانشگاه بلخ که موفق نشده است در تعطیلات عید به خانه برود، به ایندیپندنت فارسی گفت: «تنها محرم شرعی من پدرم است که او هم بی‌کار است و اوضاع اقتصادی بدی دارد. او پول کافی ندارد که هزینه سفر را تامین کند و دنبال من بیاید. در این صورت، او مجبور است بیاید مرا ببرد و دوباره مرا به خوابگاه بازگرداند و خودش برود. این خیلی هزینه دارد.»

به گفته این دانشجو، شمار زیادی از دختران اکنون در تعطیلات عید مجبورند در خوابگاه بمانند؛ زیرا وضعیت اقتصادی بیشتر خانواده‌ها در افغانستان خوب نیست و اغلب مردم توان پرداخت هزینه سفرهای پی‌درپی را ندارند.

دانشجویان دانشگاه بلخ علاوه بر این، از سختگیری‌ها و رفتارهای خشن طالبان با دختران دانشجو در دانشگاه و خوابگاه سخن می‌گویند. به گفته آنان، طالبان زنانی را در ورودی دانشگاه بلخ به عنوان محافظ بخش زنان مستقرر کرده‌اند و این زنان که صورتشان را کاملا پوشانده‌اند، با دختران رفتار خشونت‌بار دارند.

یکی از دختران دانشجو گفت: «زنان محافظ دختران دانشجو را حین ورود به دانشگاه بازرسی می‌کنند و در صورتی که لباس رنگی یا موبایل هوشمند داشته باشند یا ماسک نزده باشند، علاوه بر توهین و تحقیر شدید، آن‌ها را کتک هم می‌زنند.»

یکی دیگر از دانشجویان به ایندیپندنت فارسی گفت: «زنان محافظ که طالبان به کار گرفته‌اند، به ما دختران دانشجو به چشم بدکاره‌ها نگاه می‌کنند و با زشت‌ترین کلمات به ما توهین می‎‌‌کنند.» او افزود که این طرز برخورد در ورودی دانشگاه، انگیزه تحصیل و تلاش را از دختران دانشجو گرفته است.

طالبان که در بیش از ۱۰ ماه گذشته، تحصیل را برای دختران بالاتر از کلاس ششم ممنوع کرده‌اند، در مورد رفتن دختران به دانشگاه به سختگیری و اعمال برخی محدودیت‌ها بسنده کردند. اینک در بیشتر دانشگاه‌های افغانستان، علاوه بر اینکه کلاس درس دختران و پسران جداگانه برگزار می‌شوند، دختران مجبورند داخل کلاس نیز روبنده یا ماسک به صورت داشته باشند.