در اوت ۲۰۲۱، زمانی که طالبان در افغانستان به قدرت بازگشتند، واحدهای انتحاری این گروه بیشتر از بقیه واحدهای نظامی جلب توجه کردند. رسانههای طالبان در ابتدا، لشکر بدری، فاتح زواک، لشکر منصوری، لشکر عمری و واحد الحمزه را به عنوان ستون اصلی تشکیلات نظامی این گروه تبلیغ کردند. ظاهر اعضای این واحدهای نظامی هم که بهنوعی پیشمرگ دیگر نیروها محسوب میشوند، با بقیه جنگجویان طالبان متفاوت بود. بیشتر آنان یونیفرمهای نظامی به تن داشتند، سوار بر خودرو بودند و با صورتهایی نقابپوش و مجهز به جنگافزارهای پیشرفته در شهرها گشتزنی میکردند.
در میان این واحدها، لشکر بدری که با نام «بدری ۳۱۳» شناخته میشود و از جنگجویان نخبه و باتجربه شبکه حقانی تشکیل شده است، برای تصرف کابل سرعت بیشتری به خرج داد.
حدود دو ماه پس از سلطه طالبان، نام واحد نظامی دیگری بر زبانها افتاد و اعضای این واحد نظامی که به سلاحهای پیشرفته مجهز و به یونیفرم ویژه نیروهای وزارت دفاع افغانستان ملبس بودند، در شهرها به گشتزنی پرداختند. این واحد نظامی با نام لشکر منصوری ابراز وجود کرد. لشکر منصوری زیر نظر به ملا محمد یعقوب، سرپرست وزارت دفاع طالبان، است.
خلیفه و انتحاریهایش
توان نظامی شبکه حقانی طی ۲۰ سال جنگ در افغانستان، بر عملیات انتحاری و بمبگذاری در شهرها استوار بود. سراجالدین حقانی، رهبر این شبکه که با نام خلیفه سراجالدین حقانی نیز شناخته میشود، اسفند ۱۴۰۰، در یک سخنرانی در قندهار، گفت که خود شخصا یک هزار و ۵۰ تن از انتحاریکنندهها را به عملیات فرستاده است. او در تجلیل از انتحاریها گفت که شکست ناتو در افغانستان به برکت خون انتحاریها حاصل شد.
بعدازظهر ۱۵ اوت ۲۰۲۱، لشکر بدری به عنوان نیروی نخبه شبکه حقانی، نخستین گروهی بود که بهسرعت کنترل نهادهای امنیتی دولت افغانستان در کابل را به دست گرفت و فرودگاه کابل را محاصره کرد و تا آخرین روز خروج نیروهای خارجی از افغانستان، مسئولیت امنیت فرودگاه کابل به عهده لشکر بدری بود.
اعضای این گروه نظامی در فرودگاه کابل با نظامیان خارجی مواجه شدند اما بنا بر دستوری که از فرمانده خود دریافت کرده بودند، به نظامیان خارجی واکنشی نشان ندادند. عکسهایی از ملاقات اعضای واحد نظامی بدری با نظامیان آمریکایی در فرودگاه در توییتر، همرسانی شد که نشان میداد دو طرف از پشت سیمخاردارها، به هم زل زدهاند.
لشکر بدری نخستین واحد ویژه طالبان است که بهسرعت ویدیوهای تبلیغاتی منتشر کرد تا حضور قدرتمند خود در شهرها و بهویژه کابل را به رخ بکشد.
در جریان یک سال سلطه طالبان، نهادهای امنیتی این گروه که در اختیار دو جناح حقانیها و قندهاریها است، تلاش کردند به واحدهای انتحاری توجه ویژهای داشته باشند و اعضای این واحدها را همچنان باانگیزه و متعهد نگه دارند. در این جریان، واحدهای انتحاری فاتح زواک و لشکر بدری ادغام شدند و اکنون با نام «قطعه بدری ۳۱۳» شناخته میشوند. آنها تحت امر رهبر شبکه حقانیاند و جزئی از تشکیلات وزارت کشور محسوب میشوند.
اوایل این هفته، واحد انتحاری بدری رزمایشی نظامی در کابل برگزار کرد و سراجالدین حقانی نیز از آنان تقدیر به عمل آورد. ویدیوهایی که شبکه حقانی و وزارت داخله طالبان منتشر کردند، نشان میدهد که اعضای واحد انتحاری بدری به جنگافزارهای پیشرفته مجهزند و میگویند یک دوره آموزشهای ویژه را پشت سر گذاشتهاند. سراجالدین حقانی هم با حضور در میان آنان، به سخنرانی پرداخت و به آنان گفت که باید از مقدسات دینی، آزادی کشور و مرزهای افغانستان حفاظت کنند.
شبکه حقانی ضمن اینکه اکنون زبدهترین جنگجویان را در اختیار دارد، برای فرزندان انتحاریکنندههای کشتهشده طی ۲۰ سال اخیر نیز در شهرهای شرق افغانستان کمپهای آموزشی برپا کرده است. این کمپها که تحت عنوان «دارالایتام» فعالیت میکنند، به نام یتیمخانههای شبکه حقانی نیز شناخته میشوند. مسئول این نهاد سعید خوستی، سخنگوی پیشین سراجالدین حقانی، است.
منابع آگاه که فعالیت نظامی شبکه حقانی را از نزدیک دنبال میکنند، معتقدند که تمرکز این شبکه بر واحدهای انتحاری و برپایی کمپهای آموزشی برای صدها کودک و نوجوان بازمانده از جنگجویان کشتهشده این گروه در ۲۰ سال گذشته، دورنمای آن را به یک سازمان قدرتمند در میان جناحهای طالبان تبدیل کرده است. شبکه حقانی به دلیل سلطه بر بندرهایی مانند تورخم و بخشی از معادن افغانستان، برای تقویت تشکیلات نظامی خود توان بالایی دارد.
واحد انتحاری یرموک تازهترین واحد ویژه شبکه حقانی است که اوایل اوت، به تشکیلات وزارت داخله طالبان اضافه شد. این واحد به نام یرموک۶۰ شناخته میشود و اعضای آن فارغالتحصیلان جدید مدرسههای شبکه حقانیاند.
لشکرهای منصوری و عمری؛ انتحاریهای جناح قندهار
واحد انتحاری منصوری که از نیروهای وفادار به ملا محمد یعقوب، وزیر دفاع طالبان، تشکیل شده است، پس از یک دور گشتزنی در اکتبر ۲۰۲۱ در شهرهای افغانستان، از نظرها ناپدید شد. در آن زمان، شماری از اعضای این واحد نظامی همراه با اعضای جماعت انصارالله- تروریستهای تاجیکستانی- در نوار مرزی افغانستان به تاجیکستان منتقل شدند؛ اما در ماههای اخیر گزارشی از فعالیت آنان منتشر نشده است.
به نظر میرسد این واحد که در واکنش به قدرتنمایی انتحاریهای شبکه حقانی ایجاد شد، در واحدهای نظامی وزارت دفاع طالبان (قول اردوها) جذب و در بدنه تشکیلات رسمی محو شد.
در کنار لشکر منصوری، واحد نظامی دیگری با نام لشکر عمری هم در رسانههای طالبان تبلیغ شد. نامهای این دو واحد نظامی از نام ملا عمر و ملا منصور، دو رهبر پیشین طالبان، گرفته شده است.
ملا یعقوب پس از انتصاب به کرسی وزارت دفاع و سازمان دادن به تشکیلات رسمی این نهاد، یک دفتر ویژه برای جذب انتحاریها به صفوف رسمی این گروه ایجاد کرد؛ اما در یک سال گذشته، حضور انتحاریها را در همایشها و نمایشهای نظامی وزارت دفاع برجسته نکرد.
در همایش نظامی طالبان به مناسبت یک سالگی خروج نیروهای آمریکایی که روز چهارشنبه، ۹ شهریور، در پایگاه هوایی بگرام و بدون حضور رهبر شبکه حقانی برگزار شد، یک واحد انتحاریهای جناح قندهار نیز به نمایش درآمد. این گروه که تعداد آنان حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر برآورد میشود، برخلاف انتحاریهای شبکه حقانی که یونیفرم نظامی دارند، عمامههای سیاه و پیراهنهای خاکستری محلی پوشیده بودند و سلاحهای قدیمی پیکا، کلاشنیکف و راکتانداز در دست داشتند.
واحد الحمزه و دیگر انتحاریها
واحد انتحاری الحمزه که ملا تاجمیر جواد، موسس آن است، اکنون عضو بدنه اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان است. ملا تاجمیر جواد پس از بازگشت طالبان به قدرت، به عنوان معاون اداره اطلاعات طالبان منصوب شد. از ملا تاجمیر جواد به عنوان نخستین موسس کمپهای آموزش انتحاری طالبان نام برده میشود. ملا تاجمیر جواد نوامبر ۲۰۲۱، در یک گردهمایی در کابل، از خانوادههای انتحاریهای کشتهشده واحد الحمزه قدردانی و میان آنان پول نقد توزیع کرد.
مشخص نیست که آیا انتحاریهای گروههای تروریستی خارجی بهویژه جماعت انصارالله، تحریک اسلامی ازبکستان، حرکت اسلامی ترکستان شرقی و اعضای القاعده هم در بدنه نهادهای رسمی طالبان حضور دارند یا به صورت مستقل فعالیت میکنند.
واحدهای انتحاری طالبان که مجهزترین جنگجویان این گروهاند، در خط مقدم جنگ علیه جبهه مقاومت ملی افغانستان حضور دارند. مولوی عزتالله، یک جنگجوی قندهاری طالبان که در ماه فوریه در پنجشیر کشته شد، فرمانده بخشی از جنگجویان واحد انتحاری منصوری بود. مولوی حمدالله مخلص، فرمانده ارشد شبکه حقانی هم که در ماه نوامبر در حمله داعش به بیمارستان سردار داوودخان در کابل کشته شد، افسر ارشد واحد انتحاری بدری بود.
در یک سال گذشته طالبان، بدون هیچ پنهانکاری، از انتحاریها به عنوان بخشی از نیروهای رسمی خود استفاده کردهاند. سه نهاد امنیتی طالبان شامل وزارت دفاع، داخله و اداره اطلاعات این گروه، هر کدام واحدهای ویژه انتحاری خود را دارند. بر این اساس، طالبان تنها گروه نظامی در جهان است که با سلطه بر یک جغرافیا و تشکیل حکومت، از انتحاریکنندهها به عنوان نیروی رسمی در جنگ استفاده میکند.
شماری از آگاهان استفاده از نیروهای انتحاری در حکومت طالبان را مصداق بارز تروریسم دولتی و طالبان را مروج آن میدانند.