روسای جمهوری ۹ کشور عضو ائتلاف ناتو در اروپای مرکزی و شرقی روز یکشنبه، دوم اکتبر (۱۰ مهر)، اعلام کردند که الحاق سرزمین‌های اوکراینی به خاک روسیه را هرگز به رسمیت نمی‌شناسند.

دو روز پیش، ولادیمیر پوتین، رئیس‌ جمهوری روسیه، معاهده‌هایی را امضا کرد که رسما چهار منطقه اوکراین (دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا) را به خاک روسیه الحاق می‌کند. این مناطق تحت اشغال نظامی روسیه‌اند. نیروهای اشغالی در آن‌ها همه‌پرسی‌هایی برگزار کرده بودند که دولت اوکراین و غرب آن‌ها را «مضحکه» نامیدند.

این ۹ رئیس ‌جمهوری با صدور بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که «نمی‌توانیم در مقابل نقض آشکار قانون بین‌المللی از سوی فدراسیون روسیه، ساکت بنشینیم». 

این بیانیه تاکید می‌کند: «ما بار دیگر بر پشتیبانی خود از حق حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین پافشاری می‌کنیم. ما تلاش روسیه را برای الحاق هیچ بخشی از خاک اوکراین، به رسمیت نمی‌شناسیم و هرگز نخواهیم شناخت.»

این بیانیه را روسای جمهوری لهستان، جمهوری چک، رومانی، اسلواکی، مونته‌نگرو، مقدونیه شمالی،‌ استونی، لتونی، و لیتوانی امضا کرده‌اند. این سه کشور آخر که با دریای بالتیک همجوارند، تا پیش از ۱۹۹۱ بخشی از خاک «اتحاد جماهیر شوروی» با مرکزیت مسکو بودند. از میان ۹ کشور امضاکننده، این سه کشور حوزه بالتیک همراهبا  لهستان، چهار عضو جناح شرقی ناتو به‌شمار می‌روند که با روسیه مرز دارند. دو کشور دیگر (رومانی و اسلواکی)، با اوکراین مرز دارند.

در عین حال، برخی از کشورهای مهم اروپایی به این بیانیه نپیوسته‌اند. مجارستان که با اوکراین مرز دارد و رئیس‌ جمهوری آن، ویکتور اوربان، سابقه اظهاراتی در دفاع از پوتین دارد، مهم‌ترین کشور در فهرست غایب‌ها است. اوربان با تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه کرملین نیز مخالفت کرده است. 

بلغارستان، کرواسی، اسلوونی، و آلبانی نیز به این بیانیه نپیوسته‌اند. 

این بیانیه که در وب‌سایت دفتر رئیس ‌جمهوری لهستان منتشر شده است، تاکید می‌کند که رهبران امضاکننده «در حین جنگ از کی‌یف بازدید کردند و با چشمان خود شاهد آثار تهاجم روسیه بوده‌اند. ما از اوکراین در دفاع آن علیه اشغال روسیه، پشتیبانی می‌کنیم، از روسیه می‌خواهیم بلافاصله تمام نیروهای خود را از مناطق اشغالی خارج کند، و تمامی متحدان خود را در ناتو تشویق می‌کنیم که کمک نظامی خود را به اوکراین به طرز چشمگیری افزایش دهند.»

این ۹ رئیس ‌جمهوری همچنین تاکید کردند که همچنان از تصمیم ۱۴ سال پیش ناتو حمایت می‌کنند که اعلام کرده بود از خواست اوکراین برای پیوستن به ناتو در آینده، پشتیبانی می‌کند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌ جمهوری اوکراین،‌ در روزهای اخیر رسما درخواست پیوستن به ناتو را مطرح کرده است. البته این درخواست مشخص در بیانیه مطرح نشده است. این بیانیه به اقدام سال ۲۰۱۴ روسیه در الحاق شبه‌جزیره کریمه به خاک خود نیز اشاره مشخصی نکرده است.