از زمان روی کار آمدن رژیم جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ و پس از آغاز جنگ اول خلیج فارس یا آنچه به عنوان جنگ هشت ساله با عراق از آن یاد میشود و ایران را از لحاظ نظامی و تسلیحات متعارف بهشدت تضعیف کرد، ارتش ایران با چالش روزافزون فرسودگی تسلیحاتی روبرو شد. بهویژه اینکه رژیم جمهوری اسلامی در بخش نیروی هوایی تنها به هواپیماهای جنگندهای که شاه آنها را در بازه زمانی ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ از ایالات متحده خرید و نیز شمار اندکی از جنگندههای ساخت شوروی متکی است.
جمهوری اسلامی ایران که به دلیل تداوم تحریمهای اعمالشده، نمیتواند تواناییهای نظامی متعارف خود را توسعه دهد و نوسازی کند، به توسعه تواناییهای نظامی غیرمتعارف روی آورد و تلاشهای خود را بر ساخت و توسعه پهپاد متمرکز کرد. به همین دلیل، سپاه پاسداران ایران راهبرد جنگ نامتقارن و ناهمگون را که بر جنگهای چریکی، بسیج نیروهای مردمی با بهرهبرداری از انگیزههای دینی و مذهبی و استفاده از تجهیزات نظامی داخلی متکی است، در پیش گرفت. در نتیجه، جمهوری اسلامی ایران نوسازی توان راهبردی موشکی را در اولویت گذاشت و موشکهای بالیستیک دریایی و هوایی را توسعه داد؛ در حالی که همچنان به دنبال دستیابی به قوای هوایی رزمی قویتری است.
آنچه به ظهور نوع جدیدی از تهدید در خاورمیانه منجر شد، انتقال پهپادهای ایرانی مختلف اعم از شناسایی، اطلاعاتی و تهاجمی و فناوری به متحدان ایران در منطقه بود. به این ترتیب، رژیم ایران به تامینکننده پهپاد تبدیل شد و با انتقال پهپادها به سوریه از رژیم بشار اسد حمایت کرد. علاوه بر این، پهپادهای جنگی خود را در اختیار روسیه قرار داد تا در جنگ اوکراین استفاده کند. تهران همچنین پهپادهای خود را در اختیار سازمانهای غیردولتی مانند شبهنظامیان حزبالله لبنان، حوثیهای یمن، حشدالشعبی در عراق و جنبش حماس در نوار غزه هم قرار داد.
به عبارت دیگر، رژیم جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با تحریمهایی که به فرسودگی توانایی نظامی متعارف آن منجر شد، به تولید و توسعه پهپادها متوسل شد و آنها را در شماری از کشورها از جمله عراق، سوریه، لبنان و یمن مستقر کرد. رژیم ایران پهپادهای یادشده را ابزاری برای جبران ناتوانی قوای هوایی متعارف و ارتقای توانایی نظامی خود میداند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سپاه پاسداران ایران این سامانهها و فناوری تولید انواع پهپادها را در اختیار نیروهای نیابتی منطقهای خود هم قرار داد تا آنها منافع کشورهای رقیب ایران را تهدید کنند و در نتیجه، ایران بتواند بدون دخالت مستقیم در حملات حوثیها به عربستان سعودی و امارات متحده عربی، به اهداف راهبردی موردنظرش دست یابد. رژیم ایران پهپادهای بسیاری را هم در اختیار گروههای شبهنظامی وابسته به خود در عراق قرار داد تا از آنها برای حمله علیه نیروهای آمریکایی و نیروهای ائتلاف بینالمللی استفاده کنند.
افزون بر اینکه فناوری ساخت این پهپادها را برای جنبش حماس به نوار غزه منتقل کرد. به همین دلیل، در حال حاضر، همه گروههای شبهنظامی از پهپادهای انتحاری استفاده میکنند که رژیم جمهوری اسلامی ایران در طراحی و ساخت آنها نقش دارد.
در واقع، روند صادرات پهپادها به برقراری و تقویت روابط جمهوری اسلامی ایران با گروههای مسلح در منطقه کمک کرد و تهران توانست راهبرد آسیب رساندن به رقبای منطقهای خود را با موفقیت بیشتری پیش برد. حوثیها بارها مسئولیت طیف وسیعی از حملاتی را که با استفاده از پهپادها و سامانههای موشکی بالیستیک و کروز انجام میشود، بر عهده گرفتهاند. این در حالی است که اغلب تسلیحات مزبور از ایران به یمن منتقل میشود.
بنابراین میتوان گفت که انتقال پهپادها به نقاط مختلف منطقه با راهبرد نظامی گستردهتر جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه همخوانی بسیاری دارد؛ بهویژه اینکه یکی از عمدهترین اهداف تولید و توسعه پهپادها تلاش برای جبران ناتوانیهای ارتش رژیم جمهوری اسلامی ایران و عبور از محدودیتهایی دیگری است که ایران در عرصه نظامی با آن مواجه است. هرچند پهپادها را نمیتوان جایگزینی برای هواپیماهای جنگی دانست، توسعه آنها به جمهوری اسلامی ایران تا حدی این توانایی را میدهد که بتواند سایر کشورهای منطقه را تهدید کند.
© IndependentArabia