گروه نخسا (نیروهای خودجوش سرزمین‌های اسلامی) پس از شرکت در سرکوب اعتراض‌های خونین سال ۱۳۹۸، حالا اعلام کرده که در سرکوب‌ خیزش سراسری مردم ایران در سال ۱۴۰۱ نیز حضور دارد.

حساب‌های متعلق این گروه گمنام در رسانه‌های اجتماعی به‌تازگی فیلم‌ها و تصاویری از حضور نیرو‌های خود در خیابان‌های ایران درحال سرکوب معترضان منتشر کرده‌اند و اعضای این گروه در روز‌های اخیر، معترضان را علنا به برخورد خشونت‌بار و ربایش تهدید می‌کنند؛ بی‌آنکه مشخص باشد برای حضور در میدان سرکوب از چه ارگان یا سازمانی مجوز گرفته‌اند.

نام این گروه نه‌چندان پرشمار ابتدا هم‌زمان با جنگ داخلی سوریه در برخی محافل، سر زبان‌‌ها افتاد و سپس، با شرکت آنان در سرکوب اعتراض‌های سال ۱۳۹۸ در تهران و کرج، حضور و وجودشان علنی‌تر شد. البته بنیان‌گذاران این گروه می‌گویند سابقه آن‌ها زمان به سرکوب اعتراض‌های خیابانی سال ۱۳۸۸ بازمی‌گردد که با هدف «تقویت نظام» شکل گرفت.

پس از آغاز جنگ سوریه، این گروه شاخه برون‌مرزی خود را به فرماندهی فردی به نام مصطفی صدر‌زاده تشکیل داد. صدر‌زاده با نام جهادی «سید ابراهیم» که فرمانده گردان «عمار» و جانشین تیپ «فاطمیون» بود، سال ۱۳۹۴ در حومه حلب کشته شد. از صدرزاده فیلمی منتشر شده که خود را عضو تشکیلات نخسا معرفی می‌کند و می‌گوید که عازم جنگ در سوریه است.

خبرگزاری دانشجو، وابسته به سازمان بسیج، اعضای این گروه را «نیروهای خودمختار سپاه اسلام» معرفی می‌کند که «بدون وابستگی سازمانی و دستمزد» گرد هم آمده‌اند. تریبون اصلی این افراد ناشناس برای دسترسی به افکارعمومی، چند حساب کاربری در رسانه‌های اجتماعی است که در سال‌های اخیر فعالیت چندانی نداشته‌اند.

ادمین کانال نخسا به نام «مقداد» سال‌ها پیش در معرفی این گروه گفته بود: «نخسا اول قرار بود نیروهای خودمختار باشد، اما بعدا گفتیم ما ولی و رهبر داریم و خودمختاری معنا ندارد.»

او نخسایی‌ها را کسانی معرفی کرد که «وقتی از در [برای حضور در میدان جنگ کشور‌های اسلامی] راهشان ندادند، حالا از پنجره آمده‌اند».

مقداد اعتراف کرد که نیرو‌های نخسا «بین نیروهای حزب‌الله، کتائب‌های عراق، حشد‌الشعبی و دفاع وطنی سوریه یا فاطمیون» در جنگ سوریه و عراق حضور داشته‌اند. او همچنین اشاره می‌کند که حساب‌های این تشکیلات در رسانه‌های اجتماعی از زمان حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران، فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.

درباره فعالیت این گروه اختلاف‌ها و روایات زیاد است و حتی در محافل ارزشی‌ نیز نگاه چندان مثبتی به اعضای آن وجود ندارد و برخی، اعضای این گروه را «کلاهبردار» و «دروغگو» می‌دانند. در سال ۱۳۹۵ هم گزارش‌هایی مبنی بر بازداشت تعدادی از اعضای این گروه در مشهد به اتهام «کلاهبرداری»، «جعل» و «اخاذی» منتشر شد اما درباره سرنوشت آن‌ها اطلاعات روشنی در دست نیست.

اعضای این گروه نشانی شبیه نشان سپاه پاسداران دارند. در جریان سرکوب اعتراض‌های اخیر، تصاویری از آن‌ها منتشر شد که در شکل و شمایل لباس‌شخصی‌ها سلاح پینت‌بال حمل می‌کنند.

نخسایی‌ها در جنگ سوریه انواع سلاح‌های جنگی را در اختیار داشتند اما مشخص نیست چه نهاد، سازمان یا  تشکیلاتی سلاح آن‌ها را تامین می‌کرده است.

این گروه با انتشار فراخوانی از اعضای خود خواسته است تصاویری از سرکوب معترضان در سراسر ایران را با نشان این گروه برای ادمین حساب‌های نخسا در رسانه‌های اجتماعی ارسال کنند. بررسی برخی تصاویر و فیلم‌های این گروه حین سرکوب اعتراض‌ها نشان می‌دهد که اعضای آن چندان پرشمار نیستند و تنها چند جوان‌اند که به واسطه وابستگی به تشکیلات بسیج یا سپاه راهی خیابان‌ها شده‌اند. این تصاویر همچنین آشکار می‌کند که ساختار نظامی این گروه فعال در جنگ داخلی سوریه و عراق، به‌تدریج به ساختاری شبه‌نظامی و حتی شبیه لباس‌شخصی‌ها تغییر ماهیت داده است و اعضای آن در سرکوب‌ها هم نقش چندان موثری ندارند.

احتمال می‌رود برخی اعضای این گروه در استخدام برخی نهاد‌هایی انقلابی یا حاکمیتی باشند که به واسطه مسئولیتشان، مجوز حمل سلاح مرتبط با ماموریت‌های سازمانی را دارند، اما از آن برای سرکوب و کشتار معترضان استفاده می‌کنند.

اغلب لباس‌شخصی‌های مسلح به کلت کمری یا سلاح‌های نیمه‌خودکار شهری در زمره این افراد سازمانی یا عضو سازمان بسیج‌اند که به تشخیص یا تصمیم فرمانده خود به میدان سرکوب وارد شده‌اند.

شکل و شمایل و حضور اندک‌شمار برخی اعضای نخسا در سرکوب اعتراض‌های اخیر بیش از آنکه ناشی از یک سازماندهی وسیع و سنگین نظامی و امنیتی باشد، برآمده از همان سیستم هیئتی یا «آتش به اختیاری» است که علی خامنه‌ای مبدع و حامی آن است. نخسا در چنین شرایط «آتش به اختیاری» بود که اعلام موجودیت کرد. زمانی که جمهوری اسلامی برای دفاع از بشار اسد به نیرو‌ نیاز داشت و از هر طریق ممکن می‌خواست با کمترین هزینه، بیشترین نیروی میدانی را به سوریه بفرستد، زمینه رشد و تقویت چنین گروهی هم در ایران بیشتر از قبل فراهم شد.

البته نخسا در این عرصه تنها نبود. در زمان اوج جنگ‌های داخلی سوریه و عراق، با حمایت جمهوری اسلامی در ایران و دو کشور درگیر جنگ، ده‌ها گروه ریز و درشت نظامی تشکیل شدند که امروز تعداد قابل‌توجهی از آن‌ها یا از بین رفتند یا در دل سازمان بزرگ‌تر حل شدند.

نخسا را هم باید در زمره گروه‌های نظامی مضمحل‌شده‌ای ارزیابی کرد که تلاش می‌‌کند با حضوری هرچند نمادین یا عملیاتی، نقشی فراتر از استعداد و توان و قدرتش برای معترضان بازی کند و با بزرگ‌نمایی اندک اقدام‌های خود، جایگاه گذشته‌اش در سیستم سرکوب را احیا کند. مجموعه اقدام‌های این گروه که بیشتر مبتنی بر تبلیغات و بزرگ‌نمایی است، حرکتی با هدف خودنمایی از طریق کشتار یا بازداشت معترضان است. ماشین سرکوب هم تا زمانی از آن‌ها حمایت ابزاری خواهد کرد که مجموعه اقدام‌هایشان به زیانش تمام نشود.