تظاهرات اخیر در عراق و لبنان، یک جنبش مردمی است که سازماندهی مشخص و رهبری واحدی نداشته بلکه شهروندان این دو کشور که از فساد نظام های سیاسی حاکم به ستوه آمده اند، در سراسر کشور دست به تظاهرات زدند. اما این تظاهرات در هر دو کشور، دشمن معین و قدرتمندی دارد که برای سرکوبی این تظاهرات از هیچ اقدام و جنایتی دست بردار نیست. در عراق، احزاب سیاسی مذهبی که قدرت را در دست داشته و از جانب ایران حمایت می شوند، مخالف اصلی تظاهرات مردمی هستند اما در لبنان، ائتلاف سیاسی مورد حمایت ایران که متشکل از حزب الله و جنبش آزاد میهنی که نظام سیاسی لبنان را از چندین سال بدین سو در کنترل دارد، به عنوان دشمن سرسخت اعتراضات مردمی شناخته می شود.
تظاهرات عراق در روز ششم ماه اکتبر گذشته آغاز شد اما مردم لبنان از 17 ماه اکتبر دست به تظاهرات زدند، سپس موج اعتراضات مردمی، سراسر کشور را فرا گرفت.
معترضان عراقی از نخستین روز آغاز تظاهرات، از وابستگی به گروه ها و رهبران سیاسی و مذهبی خودداری کرده و به گونه ای یک جنبش مردمی آزاد وارد خیابان ها شدند و در تمام شهرهای عراق از جمله کربلا و نجف دست به تظاهرات زدند و مخالفت شدید خود را علیه دخالت های ایران در عراق ابراز کردند. اعتراض کنندگان عراقی، مقامات دولت بغداد و قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس را مسئول تمام نابسامانی های کنونی دانسته و خواستار خروج ایرانی ها از عراق شدند. البته قاسم سلیمانی، نه تنها سمت فرماندهی سپاه قدس را به عهده داشته بلکه مسئولیت سرپرستی تمام احزاب سیاسی و گروه های نظامی وابسته به ایران در خارج از کشور را به دوش دارد و از هنگام آغاز تظاهرات در عراق و لبنان، وی نقش عمده ای در تصمیم گیری های نظامی به منظور سرکوبی معترضان در عراق دارد.
سلیمانی به صورت اغلب در عراق به سر می برد و در تلاش است تا دستورات مهم رهبر ایران را در پیوند به مسائل منطقه ای عملی سازد. البته از آغاز تظاهرات در عراق که خامنه ای آن را دسیسه ای شیطانی آمریکا و اسرائیل خواند، سلیمانی بیشتر اوقات را در عراق سپری می کند و برای سرکوبی اعتراضات مردمی در عراق نقشه می کشد. قاسم سلیمانی در نخست تلاش کرد اعتراضات مردمی را با خشونت سرکوب کند اما پس از این که تظاهرات شدت بیشتری گرفت و خشونت نیروهای دولتی و شبه نظامیان بسیج مردمی منجر به افزایش اعتراضات شد، سلیمانی، مسیر فتنه انگیزی را در پیش گرفت و دست به ترور شخصیت ها و افراد گروه های مختلف جامعه زد تا وحدت و همبستگی معترضان عراقی را برهم زند. اما پس از ناکامی در سرکوبی تظاهرات، سلیمانی، بحث مذاکره و گفت و گو را برای حل بحران عراق مطرح کرده و در تلاش برای حمایت از دولت عادل عبدالمهدی است.
اما معترضان لبنانی تأکید دارند که موج اعتراضات مردمی در لبنان هیچ پیوندی با تظاهرات عراق ندارد، جز این که دو ملت در برابر نظام های فاسد که حقوق همگان را سلب کرده اند، قیام کرده و خواهان برکناری نظام های سیاسی وابسته به خارج می باشند. البته وجه مشترک تظاهرات مردمی در سراسر جهان این است که همه علیه فساد و جنایت قیام می کنند و به گونه ای مسالمت آمیز خواستار بازگشت عدالت اجتماعی در جامعه هستند.
در پی تشدید تظاهرات در عراق و لبنان، پروژه سیاسی ایران برای نخستین بار در خاورمیانه با مخالفت مردم رو به رو شد، همین بود که آیت الله خامنه ای، تظاهرات عراق و لبنان را دسیسه ای خارجی دانسته و از مسئولان دولتی در عراق و لبنان خواست تا مانع گسترش این تظاهرات شوند.
در حالی که مسئولیت سرکوبی اعتراضات عراق به قاسم سلیمانی واگذار شده است اما در لبنان این مسئولیت را حسن نصر الله، دبیر کل حزب الله لبنان به دوش دارد و برای سرکوبی معترضان در لبنان، نیازی به فرستادن فرمانده نظامی دیگری از ایران نیست. زیرا حسن نصر الله یکی از نزدیک ترین شخصیت ها به رهبر ایران است و می تواند همان مأموریتی را که سلیمانی در عراق انجام می دهد، او در لبنان به پیش برد. چند ماه قبل و همزمان با سیزدهمین سالگرد جنگ ژوئیه، حسن نصر الله و قاسم سلیمانی دوشادوش به ملاقات آیت الله خامنه ای رفتند و سلیمانی با استفاده از فرصت، اشاره به نقش کلیدی خود در جنگ ژوئیه سال 2006 در لبنان کرد.
البته دلیل ارسال قاسم سلیمانی به عراق این است که دولت ایران نتوانسته است در عراق یک سازمان قوی، منظم و وفاداری مانند حزب الله لبنان را ایجاد کند، زیرا شرایطی که در لبنان زمینه ساز تشکیل حزب الله بود، در عراق فراهم نشد. در عراق؛ شخصی مانند حسن نصر الله پیدا نشد تا بتواند مسئولیتی را که امروز قاسم سلیمانی به دوش دارد، انجام دهد، اما ایران توانست با استفاده از تحولات سوریه و ناهنجاری های سیاسی در لبنان، به این موفقیت برسد. بنابر این، امروز حسن نصر الله می تواند تمام مسئولیت های لازم را در راستای سرکوبی معترضان به عهده گیرد و نیازی نیست تا فرماندهان نظامی ایران به صورت مستقیم وارد خاک لبنان شوند و خود را درگیر تنش های لبنان کنند.
در فرجام می توان گفت که امروز تظاهرات مردمی در عراق و لبنان در برابر چالش مشترکی که عبارت از دخالت ایران در امور داخلی کشورهای منطقه باشد، قرار دارد و برای رهایی از این چالش، ایجاب می کند موج اعتراضات مردمی در هر دو کشور تا هنگام فروپاشی پروژه سیاسی ایران در منطقه ادامه پیدا کند.
© IndependentArabia
