از نخستین باری که شرکت ملی گاز ایران توزیع گاز مایع با کپسول را آغاز کرد، حدود ۵۳ سال می‌گذرد. کپسول‌های گاز مایع در سال‌های پایانی دهه ۴۰ فناوری مهم و جالبی به شمار می‌آمدند و خیلی زود جایگزین اجاق‌ نفتی در خانه ایرانیان شدند. با این‌ حال مشکلاتی نیز داشتند؛ مثلا ممکن بود از زمان تمام شدن گاز مایع داخل کپسول تا پُر کردن دوباره آن، چندین روز طول بکشد و در این مدت خانه‌ها بدون گاز بماندند؛ اما خانواده‌ها به‌تدریج آموختند که برای حل این مشکل می‌توانند یک یا دو کپسول ذخیره هم داشته باشند. این رویه در سال‌های جنگ ایران و عراق که توزیع نفت و گاز با مشکلاتی همراه بود، نیز ادامه داشت. صدای به هم خوردن کپسول‌های گاز و آژیر ماشین‌های توزیع‌ در کوچه‌ و خیابان‌ شهرها هنوز هم در خاطر بسیاری از مردم مانده است. ماشین‌های توزیع‌کننده کپسول‌ها را به هم می‌زدند تا اهالی محل را خبردار کنند و برای تعویض کپسول‌های خالی با کپسول‌های پر به خیابان بیایند.

توزیع گاز مایع با کپسول در شهرهای بزرگ حدود دو دهه یا کمی بیشتر ادامه داشت اما این رویه در سال‌های بعد به‌تدریج تغییر کرد. حالا دیگر فناوری‌های جدید در حال جایگزینی‌اند و توزیع گاز با کپسول در کشوری که سومین ذخایر گاز دنیا را دارد، توجیه ندارد. از طرف دیگر، کپسول‌های گاز فقط برای مواردی مثل پخت غذا قابل‌ استفاده بودند اما لوله‌کشی‌ گاز این امکان را ایجاد کرد که مردم برای گرم کردن خانه‌هایشان هم از گاز شهری استفاده کنند. لوله‌کشی‌ گاز شهری در بازه زمانی کوتاهی در بسیاری از نقاط ایران انجام شد و به این ترتیب کپسول‌های گاز کم‌کم به خاطره‌ها پیوستند؛ هرچند هنوز هم در برخی مناطق محروم استفاده از کپسول گاز متداول است.

اکنون ایران همچنان یکی از بیشترین ذخایر گاز دنیا را اختیار دارد اما از آنجا که بخش زیادی از آن قابل بهره‌برداری نیست، احتمال بازگشت کپسول‌ها مطرح می‌شود و مسئولان با خواهش و تمنا از مردم می‌خواهند در سرمای سخت زمستان، مصرف گاز را کاهش دهند.

جواد اوجی، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، روز چهارشنبه ۲۱ دی‌، در حاشیه جلسه هیئت دولت، از مردم خواست در خانه لباس گرم بپوشند و مصرف گاز را به حداقل برسانند. او به‌صراحت اذعان کرد که ایران با بحران کمبود گاز مواجه است اما درباره اینکه چرا نمی‌تواند از ذخایر گازی خود استفاده کند، توضیحی نداد.

ایران پس از روسیه و قطر، دارنده سومین ذخایر گاز در دنیا است اما به دلایل متعدد از جمله تاخیر در طرح‌های توسعه میدان‌های گازی، خیلی کمتر از ظرفیت خود گاز تولید می‌کند. بر اساس گزارش روزنامه اعتماد، مقایسه سهم پنج درصدی ایران در تولید گاز طبیعی با سهم ۱۷ درصدی از ذخایر اثبات‌شده گاز دنیا نشان می‌دهد که ۷۰ درصد ذخایر گازی به بهره‌برداری نرسیده‌اند.

در حالی‌ که روسیه و قطر بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی در جهان‌اند، مسئولان ایران ادعا می‌کنند که به دلیل مصرف بالای داخلی، امکان صادرات گاز کاهش می‌یابد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که مانع بزرگ صادرات گاز طبیعی از ایران مدیریت ناکارامد و فقدان سرمایه‌گذاری برای بهینه‌سازی زیرساخت‌های انرژی است؛ به‌ طوری‌ که بخش زیادی از ۲۲ میدان گازی در کشور با حجم تقریبی ۳۴ تریلیون مترمکعب عملا قابل بهره‌برداری نیستند.

پیش‌تر جواد اوجی، وزیر نفت جمهوری اسلامی، نیز گفته بود که برای تامین گاز موردنیاز کشور به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری طی هشت سال آینده نیاز است؛ وگرنه احتمال دارد ایران به یکی از واردکنندگان گاز تبدیل شود.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران که از ماه‌ها پیش به‌تناوب اروپایی‌ها را به «زمستان سخت» تهدید کرده بودند تا آنان را با امتیازگیری پای میز مذاکره بنشانند، اکنون از تامین گاز موردنیاز خانه‌ مردم ایران هم درمانده‌اند و از بازگشت کپسول و اجاق‌ نفتی به خانه‌ها سخن می‌گویند. آن‌ هم در شرایطی که کپسول‌های گاز مایع حتی در کشورهای واردکننده گاز مانند ترکیه هم به‌سرعت در حال منسوخ شدن است.

کمبود گاز در ایران اکنون به قطع برق در برخی نقاط منجر شده است. همچنین طبق اعلام استانداری‌ها، ادارات، مدارس، دانشگاه‌ها و مکان‌های عمومی در استان‌های هرمزگان، لرستان، گیلان، همدان، مرکزی، قزوین، آذربایجان غربی، کردستان، سمنان، اصفهان، قم، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان، البرز، زنجان و تهران تعطیل شده‌اند.

با تمام این تدابیر، کمبود گاز همچنان بحرانی است و محمدرضا جولایی، مدیر مرکز مدیریت و توزیع انرژی شرکت ملی گاز، ایران می‌گوید احتمال قطع گاز در برخی نقاط وجود دارد و باید کپسول‌های گاز برای مصرف‌کنندگان جایگزین شوند. او همچنین تایید کرد که شرایط انتقال گاز فراهم است اما مخازن گازی وجود ندارد. مدیر مرکز مدیریت و توزیع انرژی شرکت ملی گاز از احتمال افت فشار گاز در روزهای آینده نیز خبر داد.

پیش‌تر فریدون حسنوند، عضو کمیسیون انرژی مجلس از وقوع «بحران‌های امنیتی» در پی «ناترازی گاز» در زمستان ۱۴۰۱ خبر داده و در توییتی نوشته بود که ناترازی گاز تعطیلی کارخانه‌ها را در پی دارد و تعطیلی کارخانه‌ها نیز به بیکاری کارکنان و توقف تولید و صادرات منجر می‌شود و در نتیجه‌ «زنجیره‌ای از موضوع‌های امنیتی، سیاسی و اجتماعی» پدید می‌آید.

مالک شریعتی نیاسر، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس، روز سه‌شنبه ۲۶ مهر، گزارش این کمیسیون درباره ناترازی گاز را در صحن علنی مجلس قرائت کرد و گفت که ممکن است مردم در زمستان مجبور شوند مانند دهه ۸۰ یا قبل از آن وسایل گرمایشی نفتی و زغالی خریداری کنند.