تلویزیون حکومتی افغانستان چهارشنبه، ۲۳ فروردین (۱۲ آوریل)، خبر داد که هیئتی از جمهوری اسلامی ایران با شماری از مقام‌های طالبان از قطعه سوم خط آهن خواف–هرات در استان هرات بازدید کرده‌اند.

هیئت طالبان به ریاست ملا بخت‌الرحمان شرافت، مسئول اداره خط آهن طالبان، و هیئت ایرانی به ریاست داوودی، معاون شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، به ایستگاه خط‌ آهن روزنک در شهرستان غوریان هرات رفته بودند. در این دیدار، هر دو طرف بر ازسرگیری صادرات و واردات از طریق مسیر این خط آهن تاکید ورزیدند.

اداره خط آهن طالبان ادعا کرده است که روند ترمیم قطعه سوم خط آهن خواف–هرات که هفت ماه پیش آغاز شده بود، تکمیل شده است. 

با سقوط استان هرات در اوت ۲۰۲۱ به ‌دست طالبان، بخش زیادی از تجهیزات ایستگاه روزنک دزدیده شد. طالبان می‌گویند که حدود ۶۵‌ میلیون افغانی به تاسیسات این ایستگاه خسارت وارد شده است.

ساخت دو قطعه از خط‌ آهن خواف–هرات، در ایران در ۱۳۸۶، و ساخت قطعه سوم این مسیر در خاک افغانستان در ۱۳۹۵ آغاز شده بود، اما با تاخیر چندین ساله، آذر ۹۹ به بهره‌برداری رسید. 

دلیل تاخیر در روند ساخت خط آهن خواف – هرات، مشکلات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران پس از وضع تحریم‌های غرب، و ناامنی در بخش مربوط به افغانستان بود. نیروهای طالبان چندین بار به ربودن کارمندان ایرانی مسئول ساخت خط آهن اقدام کرده بودند و با حمله‌های مسلحانه و مین‌گذاری در محدوده اطراف این خط آهن، امنیت آن را به خطر می‌انداختند. 

جمهوری اسلامی ایران هزینه ساخت سه قطعه خط آهن خواف–هرات را پرداخت و قرار بود که قطعه چهارم این خط آهن با حمایت مالی ایتالیا و حکومت افغانستان به ‌بهرداری برسد، اما این کار صورت نگرفت.

با ساخت قطعه چهارم این خط آهن، شهرستان غوریان به شهرک صنعتی هرات وصل می‌‌شود و تامین مواد خام کارخانه‌داران را تسهیل می‌کند. بخش زیادی از مواد خام شهرک صنعتی هرات، از ایران تامین می‌شود.

بیشترین حجم داد‌و‌ستد تجارتی میان افغانستان و ایران، از طریق گذرگاه اسلام‌قلعه استان هرات انجام می‌شود و در نبود خط آهن، این نقل‌و‌انتقالات از طریق کامیون‌ها صورت می‌گیرد که هزینه آن در قیاس با حمل‌و‌نقل از طریق قطار، بسیار زیاد است. با بهره‌گیری از خط آهن خواف–هرات، محموله‌های ترانزیتی با سرعت بیشتر و هزینه کمتر بین دو کشور مبادله خواهد شد. 

افغانستان کشوری کوهستانی و محصور به خشکی است و دسترسی نداشتن به آب‌های آزاد، باعث شده است که بر حمل‌و‌نقل زمینی متمرکز شود، اما کمترین استفاده را از خط آهن می‌کند. 

چهار دهه جنگ در افغانستان باعث شده است که به توسعه زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل، به‌ویژه خط آهن، کم‌توجهی شود.