برخی تصور می‌کنند آنچه در سودان رخ داده نوعی تقابل داخلی یا حتی جنگ داخلی برای دوره‌ای مشخص است، اما به نظر من، این کشمکش ابعادی گستره‌تر دارد و آنچه رخ داده آغازی است که خط پایان ندارد.
این کشمکش، که نخستین گام آن با هدف برچیدن بساط انسجام منطقه‌ای و وحدت ملی و تمامیت ارضی سودان برداشته شده است، بخشی از یک طرح ویرانگر منطقه‌ای است که سودان و برخی از همسایگان آن را هدف قرار می‌دهد. این توطئه بزرگ به دنبال دستیابی به نتایجی است که هدف‌های خاصی را دنبال می‌کند تا زمینه کسب دستاوردهای منطقه‌ای را برای طرف‌های دیگر فراهم کند.
آنچه در سودان رخ داد این کشور را به دهه‌ها قبل برمی‌گرداند و آن را قربانی واقعی نقشه تبهکارانه‌ای می‌کند که نمی‌خواهیم به‌طور کامل تسلیم آن شویم، اما می‌توانیم ابعاد آن را از طریق شواهدی که بسیار روشن است شناسایی کنیم. در نتیجه، می‌توان گفت:
اول، تمرکز عملیات نظامی در غرب سودان، به‌ویژه در منطقه دارفور که وحدت ملی و تمامیت ارضی آن کشور را تهدید می‌کند، تلاشی برای جدا کردن آن منطقه و تشکیل کشور سودان سوم است. سپس، منطقه پهناور شرق سودان با خلأ نسبی جمعیتی آن، طعمه آسانی برای قدرت‌های منطقه‌ای به رهبری اتیوپی می‌شود. این در حالی است که شخصیتی مانند آبی احمد، با آرزوهای بزرگ و رویاهای گسترده، رهبری اتیوپی را در دست دارد.
در واقع، تلاش برای برچیدن بساط دولت سودان مقدمه‌ای برای تجزیه بیشتر سودان و تبدیل آن به کشورهای کوچک است تا برخی از قدرت‌های منطقه‌ای در آن جای پایی پیدا کنند و از آن به‌عنوان سکویی برای تحقق هدف‌های بزرگ‌تر خود استفاده کنند. در اینجا نمی‌خواهم از قدرت‌های منطقه‌ای که به آن‌ها اشاره شد نام ببرم، زیرا همه می‌دانند که چه کسی از گروه‌های شورشی حمایت می‌کند و باعث می‌شود وحدت ملی و تمامیت ارضی سودان به خطر افتد.
دوم، سودان به مدت چند دهه، به‌ویژه در دوره حکومت عمرالبشیر، جولانگاه نیروها و گروه‌های غیرقانونی شده بود. این گروه‌ها هیچ وابستگی به نهادهای دولتی ندارند. اکنون بسیاری از گروه‌های یادشده، به‌ویژه آن‌هایی که خود را در ماه‌های اخیر بازنده بازی یافتند، سعی دارند به‌طور موقت هم شده به طرف‌های متخاصم بپیوندند.
این بدان معنا است که تلاش برای احیای اخوان‌المسلمین، حمایت از آن، و تشویق دیگر عناصر افراطی برای ورود به صحنه آغاز شده است. این مقدمه‌ای برای حرکت به سمت رخدادی بزرگ‌تر است، به‌ویژه اینکه بسیاری از نهادهای مربوطه مایل بودند با شرایط جدید سودان همگام شوند و از آن‌ها حمایت کنند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این میان، کسانی که شاهد ویرانی و خرابکاری‌های دو طرف متخاصم بوده‌اند از وضعیت دشواری که به وجود آمده است نگران‌اند، زیرا سودان تازه حرکت خود را به سمت ثبات و برپایی حکومت مدنی و انحلال ارتش‌های کوچک آغاز کرده بود.
سوم، مردم سودان، که در عشق ورزیدن به آزادی و پایبندی به معیارهای ملی شهرت یافته‌اند، هرگز نمی‌توانند بحرانی را فراموش کنند که کشورشان را از هر سو احاطه کرده و بافت ملی آن را هدف قرار داده است، یا عاملان این فاجعه را ببخشند. شهروندان سودان همواره به غرور ملی و عزت خود افتخار می‌کنند و با توجه به تجربه بسیاری که در مبارزه علیه قدرت‌های استعماری اندوخته‌اند، در قبال هر امری که حیثیت آن‌ها را خدشه‌دار کند به‌شدت واکنش نشان می‌دهند.
بنابراین، هر کسی که با تحولات سودان سروکار دارد باید مورد پذیرش مردم آن کشور باشد. در غیر این صورت، اگر سودانی‌ها احساس کنند که آنچه در حال رخ دادن است حقه‌بازی است و منافع آن‌ها را تامین نمی‌کند، بدون توجه به شرایط و پیامدهای آن، از نشان دادن واکنش و همکاری خودداری می‌کنند.
چهارم، آنچه در سودان رخ داد، در واقع نزاع بر سر سد النهضه (در اتیوپی) را تحت‌الشعاع قرار داد و توجه محلی و بین‌المللی را از این موضوع چالش‌برانگیز منحرف کرد. در نتیجه، مصر و سودان از پیامدهای این فاجعه بزرگ که سودان و کشورهای همسایه آن را در عمق بحران فرو برده است به‌شدت آسیب می‌بینند. تداوم این بحران باعث می‌شود کشورهای مصر و سودان توانایی خود را در مقابله با سیاست‌های یک‌جانبه اتیوپی از دست بدهند.
با این حال، مصر هنوز عمق راهبردی بسیاری دارد که می‌تواند احساسات شهروندان مصری و سودانی را برانگیزد تا آن‌ها در مقابل نیروهایی به پا خیزند که می‌کوشند تلاش‌های صورت‌گرفته برای پایان دادن به نزاع بر سر موضوع بحث‌برانگیز سدالنهضه را نقش بر آب کنند.
پنجم، آنچه در سودان رخ داده و هنوز ادامه دارد، درگیری بر سر ثروت است، نه به‌خاطر انقلاب، زیرا ماجرای معادن طلا و در اختیار داشتن بخش زیادی از آن موضوع کم‌اهمیتی نیست و ابعاد آن فراتر از محدوده مقابله با جنگ فعلی در سودان است. مصر نیز به سهم خود شاهد این صحنه است و تاکید دارد که باید از دست زدن به هر اقدام نادرست جلوگیری شود.
البته مصر از اهمیت نقش خود در منطقه آگاه است و این واقعیت را نیز درک می‌کند که وضعیت کنونی جامعه جهانی به این کشور امکان می‌دهد برای حمایت از مردم سودان و ملت‌های همسایه نقش خود را در این بحران ایفا کند.
در پایان، می‌توان گفت که نگرانی در مورد اینکه تداوم بحران فعلی به فروپاشی نهادهای این کشور مهم عربی-آفریقایی منجر شود، همچنان رو به افزایش است و البته در آن زمان، پشیمانی سودی نخواهد داشت.
برگرفته از روزنامه الاهرام
