سریال «حضرت موسی» که به کارگردانی و تهیه‌کنندگی ابراهیم حاتمی‌کیا و محمود رضوی، دو سینماگر نزدیک به حکومت، در حال ساخت است، طبق مصوبه مجلس دو هزار میلیارد تومان بودجه دارد. پایگاه داده‌های باز ایران در گزارشی تحلیلی نوشت این بودجه نه‌تنها نسبت به سایر ردیف‌های بودجه، بلکه نسبت به عرف سریال‌سازی نیز چشمگیر است.

مقایسه بودجه سریال «حضرت موسی» با بسیاری از ردیف‌های بودجه در سال ۱۴۰۲ بزرگی و قابل‌توجه بودن آن را اثبات می‌کند؛ به‌عنوان مثال بودجه این سریال سه برابر بودجه سازمان امور دانشجویان، ۲.۲ برابر بودجه اورژانس کشور، دو برابر یارانه دارو و شیرخشک و ۱.۱ برابر بودجه دانشگاه صنعتی شریف است.

تاکنون مبلغی حدود ۶۰ میلیون دلار از منابع عمومی ایران برای تامین بخشی از هزینه‌های پیش‌تولید سریال «حضرت موسی» در اختیار صداوسیما قرار گرفته‌ است. نکته قابل توجه اینکه بودجه دو هزار میلیارد تومانی این سریال به‌طور جداگانه در مجلس تصویب شده‌ و علاوه بر اعتبار اختصاصی صداوسیما است.

سریال‌های مذهبی و تاریخی در صداوسیما با عنوان «الف» طبقه‌بندی می‌شوند و بر همین اساس از مجلس و دیگر نهادهای حکومتی بودجه‌های کلان دریافت می‌کنند. هنگفت بودن بودجه سریال حضرت موسی در مقایسه با سریال‌های تاریخی در کشورهای همسایه بیشتر مشخص می‌شود.

هزینه کلی ساخت سریال‌های گران‌قیمت ترکیه‌ای بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار دلار برای هر یک ساعت است. پایگاه داده‌های باز ایران در یک بررسی آماری، بودجه سریال «حضرت موسی» را با سریال‌های تاریخی ترکیه‌ای مقایسه کرد و نوشت که تاکنون معادل ساخت ۱۰۰ تا ۳۰۰ قسمت یک سریال تاریخی گران‌قیمت ترکیه‌ای به سریال «حضرت موسی» بودجه اختصاص یافته است.

این گزارش می‌افزاید: هزینه پیش‌تولید ۲۵ قسمت فصل اول سریال «حریم سلطان» کمتر از پنج میلیون دلار بود. این رقم یک‌دوازدهم مبلغی است که پارسال و امسال برای پیش‌تولید سریال «حضرت موسی» از بودجه عمومی هزینه شد.

پیش‌تر نیز برخی کاربران رسانه‌های اجتماعی نوشته بودند که بودجه سریال «حضرت موسی» از بودجه ساخت فصل آخر سریال معروف و پرهزینه «بازی تاج و تخت» نیز بیشتر است.

نمایندگان «مجلس انقلابی» در جریان بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ از محل بودجه عمومی ۷۰۰ میلیارد تومان به ساخت سریال حضرت موسی پیشکش کردند و این رقم را در سال ۱۴۰۲ به دو هزار میلیارد تومان افزایش دادند.

با این حال، هنوز هم هزینه دقیق تولید این سریال مشخص نیست و احتمال دارد سال آینده اعتبار بیشتری از محل بودجه عمومی دریافت کند.

کار ساخت این سریال که گفته می‌شود ۶۰ قسمت خواهد داشت، سال ۱۳۹۶ به کارگردانی فرج‌الله سلحشور، فیلمساز حکومتی، آغاز شد و پس از فوت او، ابراهیم حاتمی‌کیا کارگردانی این سریال را برعهده گرفت.

ابراهیم‌ حاتمی‌کیا که کارگردانی فیلم‌های سیاسی و حکومتی از جمله «چ» و «بادیگارد» را در کارنامه‌ دارد، سال ۱۳۹۶ در جریان جشنواره فیلم فجر به‌صراحت گفت که «فیلمساز وابسته» جمهوری اسلامی است.

محمود رضوی نیز که فیلم‌های سیاسی و حکومتی «ماجرای نیمروز» و «لاتاری» را تهیه‌کنندگی کرده، از نزدیکان محمدباقر قالیباف است. رضوی در دوران تصدی قالیباف در شهرداری تهران با استفاده از منابع مالی شهرداری تحت عنوان تهیه‌کننده در سینما فعالیت کرد. او از جمله تهیه‌کنندگانی بود که پول‌های حکومتی را وارد سینما کرد و با پول‌پاشی‌های بی‌حساب‌وکتاب سینمای مستقل ایران را به حاشیه راند.

صرف‌نظر از حکومتی بودن تهیه‌کننده و کارگردان سریال «حضرت موسی»، درباره مهارت حرفه‌ای آنان در ساخت سریال تاریخی نیز ابهام‌های زیادی وجود دارد. محمود رضوی تاکنون هیچ سریال تاریخی را که تولید آن چندین سال طول بکشد، تهیه‌کنندگی نکرده است. ابراهیم حاتمی‌کیا نیز پس از کارگردانی سریال «حلقه سبز» به‌صراحت گفته بود به این نتیجه رسیده است که سریال‌ساز نیست.

با این حال، اینک رقم قابل‌توجهی از اعتبار عمومی در اختیار این دو فیلمساز حکومتی قرار گرفته است تا تولید محتوای نمایشی منطبق با سیاست‌های جمهوری اسلامی را کلید بزنند. ضمن اینکه هنوز هم رقم دقیق بودجه این سریال مشخص نیست.

گفته می‌شود ساخت سریال «حضرت موسی» پنج سال طول می‌کشد و پیش‌تر برخی رسانه‌ها و نمایندگان از هزینه چهار تا ۱۰ هزار میلیارد تومانی این سریال خبر داده بودند. همین وضعیت درباره سریال «سلمان فارسی» نیز صادق است. «سلمان فارسی» نیز با کارگردانی داوود میرباقری و تهیه‌کنندگی حسین طاهری در حال ساخت است.

تحقیقات پایگاه داده‌های باز ایران نشان می‌دهد که تاکنون دست‌کم دو هزار ۷۰۰ میلیارد تومان از منابع عمومی بودجه برای ساخت سریال «حضرت موسی» و «سلمان فارسی» در اختیار صداوسیما قرار گرفته است. این مبلغ بخشی از بودجه هفت هزار و ۲۴۰ میلیارد تومانی است که در بخش اعتبارات ردیف‌های موقت تحت عنوان «توسعه کمی و کیفی تولیدی فیلم و سریال فاخر» به سازمان صدا‌و‌سیما داده می‌شود.

بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، راه‌‎اندازی رادیو و تلویزیون خصوصی در ایران ممنوع است و تمام فیلم‌ها و سریال‌های نمایشی تحت‌نظارت صداوسیما و با مجوز این سازمان تولید می‌شوند که رئیس آن را هم رهبر جمهوری اسلامی، تعیین می‌کند. صداوسیما هم تحت‌عنوان «سریال فاخر» بودجه عمومی را صرف تولیدات نمایشی همسو با سیاست‌های حکومت می‌کند؛ در حالی که برای تولید فیلم و سریال درباره زندگی مفاخر فرهنگی و ادبی ایران مانند حافظ، سعدی یا مولانا اقدامی انجام نمی‌دهد.