محمد مهدی دهقان، مدیر کل دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم، روز چهارشنبه، ۳۱ خرداد ۱۴۰۲، از کاهش تعداد دانشگاه‌های کشور خبر داد.

دهقان در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا گفت در حال حاضر ۲ هزار و ۱۸۳ مرکز آموزش عالی در کشور داریم که با اجرای طرح آمایش آموزش عالی، این دانشگاه‌ها ادغام می‌شوند و تعداد آن‌ها به ۴۰۰ دانشگاه کاهش می‌یابد.

سیاست کاهش تعداد مراکز آموزش عالی در کشور را باید در پرتو کاهش تعداد دانشجویان در یک دهه گذشته در ایران بررسی کرد که علل آن را می‌توان در طیف گسترده‌ای از عوامل، از جمله افزایش نرخ بیکاری دانش‌آموختگان به بیشتر از ۴۰ درصد، کاهش سرمایه اجتماعی، و نارضایتی سیاسی جست‌وجو کرد.

بر اساس آمارهای موجود، در سال تحصیلی ۹۳-۹۴، تعداد دانشجویان در ایران ۴ میلیون و ۸۱۱ هزار نفر بود که این تعداد در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ به ۳ میلیون و ۱۸۲ هزار نفر کاهش یافت. به عبارت دیگر، در دوره‌ای کمتر از ده سال، تعداد دانشجویان بیش از یک‌ونیم میلیون نفر کم شده است.

دهقان با تاکید بر اینکه وزارت علوم به‌هیچ‌وجه خواهان گسترش مراکز آموزشی جدید نیست، گفت: «در حال حاضر، حدود ۲ هزار و ۱۸۳ مرکز آموزش عالی در کشور داریم که البته این مراکز با احتساب واحدهای دانشگاه‌هایی نظیر پیام نور محاسبه می‌شوند که خود به‌تنهایی بیش از ۴۰۰ واحد آموزشی دارد.»

علاوه بر کاهش تعداد دانشجویان در ایران، که یکی از علت‌های آن نبود بازار کار برای دانش‌آموختگان دانشگاهی است، کاهش سن مهاجرت تحصیلی را نیز باید به این روند افزود.

روزنامه اعتماد اخیرا گزارش داد که خانواده‌های زیادی حاضرند سالانه ۱۷ هزار دلار یا بیشتر بپردازند تا فرزند دانش‌آموزشان در خارج از کشور تحصیل کند و مجبور نباشد به سربازی برود یا کنکور بدهد.

به‌رغم اینکه آموزش‌ و پرورش تاکنون آمار رسمی مهاجرت دانش‌آموزان را منتشر نکرده‌ است، شواهد موجود نشان می‌دهد علاقه به مهاجرت تحصیلی به دانش‌آموزان دبیرستانی رسیده است. معلمان مدارس نیز در سال‌های اخیر با دانش‌آموزانی که قصد مهاجرت دارند بیشتر روبرو شده‌اند.

مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی درباره طرح آمایش آموزش عالی در دانشگاه آزاد گفت هدف رسیدن به ۳۲ واحد استانی دانشگاه آزاد است، یعنی در هر استان یک دانشگاه آزاد خواهیم داشت و واحدهای دانشگاه آزاد در دانشگاه استانی ادغام می‌شوند.

این طرح در دانشگاه پیام نور، که بیش از ۴۰۰ واحد دانشگاهی دارد، به این شکل خواهد بود که این واحدهای دانشگاهی با توجه به تعداد اعضای هیئت علمی، داوطلبان ورودی، نیازها، و ظرفیت‌های موجود، در واحد استانی ادغام می‌شوند.

دهقان همچنین افزود با اجرای طرح آمایش، هر دانشگاه در مراکز استان‌ها یک مرکز مستقل خواهد داشت و دیگر واحد‌های اقماری در این مرکز ادغام می‌شوند تا عملا سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در یک دانشگاه استانی انجام شود.

مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی همچنین افزود برنامه آمایش آموزش عالی در حال حاضر در همه زیرنظام‌ها آغاز شده است، به‌طوری که دانشگاه آزاد این برنامه را به اتمام رسانده است و تا یک ماه آینده برای تصویب به شورای گسترش ارائه خواهد داد و قطعا تا پایان کار این دولت، اجرای این برنامه نیز تکمیل خواهد شد.