از زمان حمله حماس به اسرائيل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳، اسرائیل درگیر نبردهایی علیه جمهوری اسلامی ایران و گروههای نیابتی آن بوده است. تلآویو تاکید کرده است که باید تهدیدهای امنیتی دشمنانش را از بین ببرد و اطمینان حاصل کند که حمله مرگبار حماس دیگر تکرار نخواهد شد.
اسرائیل به دنبال نابودی حماس در غزه و همچنین از بین بردن حزبالله در لبنان است. دولت نتانیاهو همچنین به مقابله با جمهوری اسلامی، حامی اصلی این گروههای ستیزهجو، نیز مشغول است و این دو کشور تاکنون موشکهایی را ردوبدل کردهاند، هرچند هنوز به جنگی تمامعیار وارد نشدهاند.
پس از سقوط رژیم بشار اسد در سوریه نیز، اسرائیل به تعدادی از اهداف نظامی در آن کشور، ازجمله انبارهای مشکوک سلاح شیمایی، حمله کرده است.
با توجه به اینکه سال آینده میلادی با تحولی مهم یعنی بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید همراه است، وبسایت نیوزویک از کارشناسان بینالمللی این سوال را پرسیده است که آیا به عقیده آنان در سال ۲۰۲۵ جنگهای اسرائیل در خاورمیانه پایان خواهد یافت؟
فواز جرجیس، استاد روابط بینالملل در دانشکده اقتصاد لندن، در پاسخ به این سوال گفت: «درگیری صد ساله اسرائیل و فلسطین تنها زمانی پایان خواهد یافت که اسرائیل به اشغال سرزمینهای فلسطینی پایان دهد و به همسایگان خود حق تعیین سرنوشت بدهد. به اعتقاد من دور کنونی این خصومتهای شدید در سال ۲۰۲۵ پایان خواهد یافت، اما دیر یا زود دور دیگری آغاز خواهد شد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این کارشناس سیاسی افزود: «بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بارها گفته است که آتشبس اسرائیل و حزبالله و (احتمالا) آتشبس اسرائیل و حماس به معنای پایان جنگهای اسرائیل نیست. هم حزب نتانیاهو و هم اپوزیسیون بهشدت با ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی مخالفاند و در این شرایط اسرائیل با خطر یک جنگ همیشگی مواجه است.»
آیال زایسر، معاون رئیس دانشگاه تلآویو و استاد روابط بینالملل، تاکید کرد: «در طول یک سال گذشته، بهواسطه جنگی که حماس و حزبالله در اکتبر ۲۰۲۳ آغاز کردند، اسرائیل به بیشتر اهدافش دست یافته است. حماس در مقام یک قدرت نظامی و دولتی در غزه شکست خورد، حزبالله ضربه سختی خورد و افزون بر این رژیم بشار اسد در سوریه سقوط کرد. جمهوری اسلامی ایران هم به عقب رانده و ضعیف شده است. این شرایط مساعدی برای پایان دادن به جنگهای اسرائیل در سال ۲۰۲۵ و تبدیل دستاوردهای نظامی به یک حرکت سیاسی با همکاری کشورهای عربی میانهرو و شاید فلسطینیها است.»
او در عین حال افزود: «مشخص نیست که آیا این امر منافع سیاسی بنیامین نتانیاهو را تامین میکند یا او بهدلیل فشار شرکای سیاسیاش به چنین کاری قادر است یا نه. از این رو، کسی که قرار است تصمیم بگیرد که آیا جنگ در منطقه به پایان خواهد رسید و فشار اقتصادی جایگزین فشار نظامی علیه ایران خواهد شد، دونالد ترامپ است.»
لیور بی.استرنفلد، استاد تاریخ و مطالعات یهودی در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، در پاسخ به پرسش نیوزویک میگوید: «اسرائیل بدون فشار خارجی به جنگ پایان نخواهد داد.»
او تاکید میکند: «وقتی که جنگ ادامه دارد مشکلات حقوقی و سیاسی نتانیاهو چندان مطرح نیست. به این ترتیب او میتواند برای ادامه جنگ در منطقه به اندازه کافی از حمایت عمومی برخوردار شود و تنها فشار بیرونی میتواند وضعیت متفاوتی را رقم بزند.»
به اعتقاد این کارشناس، «ممکن است دونالد ترامپ بتواند آتشبسی طولانیتر و تمدیدپذیر را به بنیامین نتانیاهو تحمیل کند. در همین حال احتمالاتی وجود دارند ازجمله اینکه پس از تایید حکم بازداشت نتانیاهو از سوی دیوان بینالمللی دادگستری، کشورهای بیشتری ارسال تسلیحات به اسرائیل را متوقف کنند و نتانیاهو با فشارهای بینالمللی وادار به خاتمه جنگهای کنونی شود.»
الکس واتانکا، کارشناس امور ایران در موسسه تحقیقات خاورمیانه، معتقد است: «سقوط رژیم اسد بهشدت به ضرر جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت بود. چهارده ماه گذشته بدترین سال برای محور مقاومت بود، زیرا حماس عملا به طور کامل نابود، حزبالله بهشدت ضعیف و حکومت بشار اسد سرنگون شد. در این شرایط، بسیاری از تحلیلگران احتمال میدهند که به نیروهای طرفدار جمهوری اسلامی ایران در عراق و یمن نیز حمله شود و آمریکا و اسرائیل به برچیدن محور مقاومت در سراسر منطقه ادامه دهند.»
این کارشناس تاکید میکند: «در این میان، واقعیتهای اساسی دیگری نیز وجود دارد، روسیه که بهشدت درگیر جنگ اوکراین است، نمیتواند کمک چندانی به استراتژی نظامی منطقهای ایران بکند. از سوی دیگر، به نظر میرسد اسرائیلیها به ادامه حمله به جمهوری اسلامی ایران و نیروهای نیابتیاش در لبنان و سوریه و شاید در عراق و یمن مصمم باشند. سقوط اسد همچنین سوالات اساسیتری را در تهران ایجاد میکند، ازجمله اینکه تهران چطور میتواند با از میان رفتن محور مقاومت کنار بیاید و چه تصمیمهایی خواهد گرفت؟»
آوی شلیم، استاد بازنشسته روابط بینالملل دانشگاه آکسفورد، معتقد است که «بعید است در سال ۲۰۲۵ یا در آیندهای نزدیک و مشخص جنگهای اسرائیل در خاورمیانه پایان یابد».
او میگوید: «بنیامین نتانیاهو باید جنگ غزه را طولانی کند تا از محاکمه به اتهام فساد در امان بماند. دلیل دیگر این است که دولت کنونی اسرائیل مدعی حاکمیت یهودیان بر کل سرزمین اسرائیل است که شامل کرانه باختری رود اردن میشود و بنابراین از تشکیل کشور مستقل فلسطینی ممانعت خواهد کرد. این طرز فکر نتیجهای جز درگیری دائمی با فلسطینیها درپی نخواهد داشت».