علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط‌زیست ایران، روز چهارشنبه ۱۱ مرداد گفت که طالبان در سال جاری فقط ۱۵ میلیون مترمکعب آب از حقابه ۸۵۰ میلیون مترمکعبی ایران را رها کرده‌اند، هرچند از قبول داشتن معاهده حقابه حرف می‌زنند.

او افزود که طالبان درخواست برگزاری نشست با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در پیوند با حقابه هیرمند را چند با رد کرده‌اند.  

او گفت: «وزیر نیرو از طرف دولت ماموریت یافت که پیگیری‌های لازم را داشته باشد.» 

رئیس سازمان محیط‌زیست ایران گفت که در دو روز گذشته «بارندگی خوبی» در افغانستان شده است و طالبان اجازه دهند که این آب از سد کمال‌خان در استان نیمروز عبور کند و وارد ایران شود. 

از زمان روی کار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، پیگیری حقابه هیرمند یکی از درخواست‌های اصلی جمهوری اسلامی ایران از طالبان بوده است، اما طالبان هیچ گامی برای عملی کردن این درخواست برنداشته‌‍‌اند.

حکومت طالبان ادعا می‌کند که افغانستان با خشک‌سالی شدیدی مواجه است و آب کافی در سد کجکی نیست. اگر این آب را رها کند، در مسیر رودخانه هیرمند، به‌علت خشک‌سالی، جذب زمین و تبخیر می‌شود و به خاک ایران نمی‌رسد.  

جمهوری اسلامی ایران با رصد تصاویر ماهواره‌ای ادعا کرده بود که در سد کجکی آب کافی وجود دارد و طالبان نمی‌خواهند که این آب را به سمت ایران رها کنند، اما طالبان این ادعاهای جمهوری اسلامی ایران را رد کردند. 

جمهوری اسلامی ایران از طالبان خواسته است که اجازه بازدید هیئت ایرانی از سد کجکی را بدهند تا میزان خشک‌سالی و آبی که در این سد وجود دارد مشخص شود، اما ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، گفته بود که به هیچ‌کس اجازه بازدید از سدهای آبی نمی‌دهند. 

روز دوشنبه هفته جاری، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، مدعی شده بود که در مذاکره با طالبان در پیوند با حقابه هیرمند به «توافقات ابتدایی» دست یافته‌اند.

او گفته بود: «گفت‌وگوها در سطوح مختلف انجام شده است. اخیرا هم گفت‌وگوهای جدی و نزدیک با مقامات سرپرستی دولت افغانستان داشتیم. در این زمینه توافقاتی هم به طور ابتدایی وجود دارد. انتظار داریم که مقامات افغانستان مسئولانه عمل کنند.» اما طالبان در این مورد ابراز نظری نکرده‌اند. 

بنا بر معاهده ایران و افغانستان برای تقسیم آب رودخانه هیرمند، که در سال ۱۳۵۱ بین حکومت‌های وقت دو کشور امضا شده است، حقابه ایران سالانه ۸۱۷ میلیون مترمکعب است.

بخش‌هایی از استان سیستان و بلوچستان ایران وابستگی شدیدی به حقابه هیرمند دارند و تامین نشدن حقابه بر زندگی آن‌ها اثر منفی گذاشته است. شماری از ساکنان سیستان روز دوشنبه در اعتراض به بی‌آبی و تامین نشدن حقابه هیرمند از سوی طالبان دست به اعتراض زدند. 

این معترضان از جمهوری اسلامی ایران خواستند که فشار بیشتری به طالبان بیاورد و حتی این گروه را تحریم کند تا به تامین کردن حقابه هیرمند متعهد شود.

معترضان از تحویل دادن سفارت افغانستان و نمایندگی‌های آن در ایران به طالبان انتقاد کردند و تاکید داشتند که این کار باید در ازای تامین حقابه هیرمند انجام می‌شد. 

اواخر اردیبهشت، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، در جریان سفرش به سیستان و بلوچستان، طالبان را تهدید کرد. او گفته بود: «می‌خواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند. بسیار جدی بگیرند. به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار می‌کنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.» 

طالبان به این تهدید ابراهیم رئیسی واکنش نشان دادند و از حکومت ایران خواستند که از اظهارات «تحریک‌آمیز» خودداری کند.  

روز ششم خرداد نیز نیروهای طالبان از طریق استان نیمروز به پاسگاه مرزی جمهوری اسلامی ایران حمله کردند. در آن حمله هر دو طرف متحمل تلفاتی شدند. پس از آن، طالبان برای تهدید کردن جمهوری اسلامی، تسلیحات آمریکایی و گردان انتحاری‌شان را به گذرگاه اسلام‌قلعه فرستادند.

طالبان با دامن زدن به تنش با جمهوری اسلامی ایران کوشیده‌اند محبوبیت آن حکومت را در میان شهروندان افغان بیشتر کنند و تظاهر کنند که حامی منافع و مردم افغانستان‌اند.