ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جموری اسلامی ایران، روز دوشنبه ۲۲ خرداد (۱۲ ژوئن) گفت که اخیرا هیئت بلندپایه‌ای از ایران برای گفت‌وگو با طالبان در پیوند با حقابه هیرمند به افغانستان سفر کرده است.
او در نشست خبری‌اش گفت: «طبق دستور رئیس‌جمهوری، هیئت عالی‌رتبه جمهوری اسلامی به افغانستان اخیرا سفر کرده [است]. ما [امیدواریم] بتوانیم در فضای آرام‌تری این مذاکرات را پیش ببریم. در این مرحله مایل به انجام مسائل رسانه‌ای و خبری نبوده‌ایم.»
او گفت که هدف مذاکره با طالبان ایجاد تفاهم در مورد اجرای معاهده هیرمند و بندهای مربوط به جمهوری اسلامی ایران است.
او افزود: «گفت‌وگوهای خوبی در سطوح عالی با مقام‌های دولت موقت و سرپرست افغانستان انجام شد و در این رابطه توافق شد که طرف افغانستانی گام‌های مثبت جدیدی بردارد و در این زمینه اقدامات فنی لازم انجام شود.»
او ابراز امیداوری کرد که حکومت طالبان در مورد اجرای معاهده هیرمند «مسئولانه» عمل کند.
اما حکومت طالبان در مورد گفت‌وگو با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران درباره حقابه هیرمند ابراز نظری نکرده است.
جمهوری اسلامی ایران در حالی بر پیگیری هیرمند در فضای «آرام» با طالبان تاکید می‌کند که اواخر ماه گذشته، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، در جریان سفر به سیستان و بلوچستان طالبان را تهدید کرد. او گفته بود: «می‌خواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند. بسیار جدی بگیرند. به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار می‌کنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.»
روابط جمهوری اسلامی ایران و طالبان افغانستان در ماه‌های اخیر در پیوند با حقابه هیرمند از سطح تنش لفظی به درگیری نظامی انجامیده است.
در ششم خرداد ماه، نیروهای طالبان در استان نیمروز به پاسگاه مرزی ایران حمله کردند و در آن درگیری، به مدت چند ساعت تبادل آتش صورت گرفت. پس از آن، طالبان تسلیحات آمریکایی را در استان‌های نیمروز و هرات هم‌مرز با جمهوری اسلامی مستقر کردند و حتی آموزش‌های نظامی با سلاح‌های سنگین نیز برگزار کردند.
بنا به معاهده ایران و افغانستان برای تقسیم آب رودخانه هیرمند که در سال ۱۳۵۱ بین حکومت‌های وقت دو کشور امضا شد، حقابه ایران سالانه ۸۱۷ میلیون مترمکعب است.
با روی کار آمدن مجدد حکومت طالبان در اوت ۲۰۲۱، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در کنار تلاش برای برقراری روابط نزدیک با طالبان، کوشیده‌اند که حقابه هیرمند را نیز پیگیری کند.
