چند روز پس از آغاز آخرین درگیری‌ها در نوار غزه، در اسرائيل دو گزارش منتشر شد که نشان می‌دهند بخشی از مسئولیت موفق نبودن جلوگیری از حمله خشونت‌آمیز حماس به جنوب اسرائیل عمدتا بر عهده دولت بنیامین نتانیاهو است.

در نخستین گزارش که نوگا تارنوپولسکی و شیرا روبین نوشته‌اند و در روزنامه واشینگتن پست انتشار یافت، شکست‌های سیاسی که باعث شد حماس بتواند از موانع امنیتی اسرائيل نفوذ کند توضیح داده می‌شود. این گزارش همچنین اشتباهات اطلاعاتی و نظامی را آشکار می‌کند که با توجه به شهرت اسرائیل در برخورداری از قابلیت‌های نظامی و فناوری‌های پیشرفته اطلاعاتی، کاملا تکان‌دهنده است. از سوی دیگر، مشغول شدن نتانیاهو و دولتش برای کنترل قوه قضاییه اسرائیل و گسترش اشغال کرانه باختری، به وخامت آمادگی نظامی در کرانه باختری و کاهش توانایی‌های امنیتی-دفاعی در مجاورت مرز غزه منجر شد.

در همین راستا، آهارون زیوی فرکش، رئیس پیشین اطلاعات نظامی نیروهای دفاعی اسرائیل، اظهار داشت که با توجه به کاهش شمار نظامیان در مرز غزه، جای تعجب نیست که حماس و جهاد اسلامی متوجه این وضعیت شده‌اند و برای حمله نهایی از آن سوءاستفاده کرده‌اند.

گزارش دوم را که ستون‌نویس روزنامه اسرائیلی هاآرتص نوشته است، شواهدی را نشان می‌دهد مبنی بر اینکه نتانیاهو عمدا از حکومت حماس در غزه به‌‌عنوان ابزاری برای خنثی کردن راه حل دو کشور حمایت کرده است. بر اساس این گزارش، بنیامین نتانیاهو در نشست حزب لیکود در سال ۲۰۱۹ گفته بود: «هر کسی که به دنبال خنثی کردن طرح تشکیل کشور فلسطین است، باید از سیاست تقویت حماس حمایت کند و پول را به حماس منتقل کند، زیرا جدایی میان فلسطینی‌های غزه و فلسطینی‌های کرانه باختری، بخشی از راهبرد ما است.»

هرچند این اظهارات به‌طور مستقل تایید نشده است، اما با سیاست‌های نتانیاهو که در کاهش کنترل حماس بر نوار غزه نقشی نداشت و به‌گونه‌ای به تقویت آن منجر شد، هم‌خوانی دارد. علاوه برآن، برخی از مفسران نزدیک به نتانیاهو نیز اظهارات مشابهی داشتند که بیانگر موضع نتانیاهو است.

بتسلئیل اسموتریچ، نماینده اسرائیل که در حال حاضر به‌عنوان وزیر دارایی در دولت نتانیاهو خدمت می‌کند، در سال ۲۰۱۷ «طرح قاطعی» را برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین پیشنهاد کرد. اسموتریچ گفت که این درگیری ناشی از ادعای حقوق مطلق دو گروه ملی مختلف بر یک سرزمین است. برخلاف دیدگاه‌های راهبران میانه‌رو، اسموتریچ معتقد است که یک طرف باید برنده شود و طرف دیگر باید ببازد.

اسموتریچ تاکید کرد که اسرائیل می‌تواند با درهم شکستن روحیه فلسطینی‌ها به پیروزی کامل برسد، زیرا از نظر او تروریسم از امید فلسطینی‌ها برای تضعیف اسرائیل ناشی می‌شود. طرح او شامل الحاق کرانه باختری، گسترش سریع شهرک‌های یهودی‌نشین و ایجاد واقعیتی غیرقابل‌بازگشت بود که فلسطینی‌ها را مجبور به پذیرش نوعی شهروندی درجه دوم، خروج داوطلبانه یا سازمان‌دهی مقاومت خشونت‌آمیز می‌کرد که سرنوشت آن را  نابودی رقم می‌زند.

اما نقشه اسموتریچ نتیجه معکوس داد. آزار برخی از شهرک‌نشینان افراطی خشم فلسطینی‌ها را برانگیخت و به اقدام‌های تلافی‌جویانه و بی‌ثباتی منجر شد که مستلزم استقرار مجدد نیروهای ارتش اسرائیل در کرانه باختری بود. در نتیجه، اسرائيل شماری زیادی از نیروهای ارتش را مرزهای غزه به کرانه باختری منتقل کرد و این امر باعث نارضایتی بیشتر فلسطینی‌ها در کرانه باختری شد.

نکته مهم و قابل‌توجه این است که اسموتریچ در پیشنهادش در سال ۲۰۱۷، اذعان کرد که سیاست‌های مورد‌علاقه او احتمالا با مقاومت خشونت‌آمیز روبرو خواهد شد. با این حال، حمله اخیر حماس و تاریخ درگیری بین اسرائیل و غزه، مسیری را که او در نظر داشت دنبال نمی‌کند، زیرا پیش از این حمله، اسرائیل نوار غزه را نزدیک به ۱۶ سال در محاصره قرارداده بود و پیوسته درگیر جنگ‌های متعدد با حماس و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی بود. توصیف مقاومت فلسطین به‌عنوان حرکتی که تنها بر پایه امید استوار است، یک گفتمان ایدئولوژیک اغراق‌آمیز است که قادر به درک واقعیت پیچیده مسئله فلسطین نیست.

یکی از ایرادهای بزرگ طرح اسموتریچ در سال ۲۰۱۷، نادیده‌گیری پیشنهادهای مربوط به چگونگی برخورد با نوار غزه است. به باور او، مناقشه در کرانه باختری می‌تواند با تلاش اسرائيل برای کنترل کامل آن، حل‌وفصل شود، در حالی که غزه به‌عنوان یک موضوع ثانویه تلقی می‌شود. البته بر اساس این طرح، فلسطینیان در غزه نمی‌توانند به خودمختاری دست یابند. افزون بر این که این طرح نه تنها کوته‌اندیشی اسموتریچ را آشکار کرد، بلکه پیامدهای آن به دولتی که در آن خدمت می‌کند نیز آسیب رساند.

رویکرد نتانیاهو در قبال فلسطینی‌ها همواره بر نابودی ملت فلسطین متمرکز است. نتانیاهو در طول دوره طولانی‌مدت نخست‌وزیری، خصومت خود را با آرمان‌های ملی فلسطین و مخالفت با راه‌حل دو کشور نشان داده است. نتانیاهو بر این باور است تا زمانی کنترل غزه در دست حماس و کنترل کرانه باختری در اختیار جنبش فتح باشد و فلسطینی‌ها دچار اختلاف و ناسازگاری باشند، دستیابی به توافق صلح بعید است و این دقیقا همان چیزی است که نتانیاهو آن را می‌خواهد. نتانیاهو معتقد است که تهدید ناشی از حماس را می‌توان از طریق محاصره و عملیات نظامی دوره‌ای کنترل کرد تا آن را در محدوده قابل‌قبول نگه داشت.

البته سیاست نتانیاهو برای آسیب رساندن به فلسطینی‌ها به بهانه حمایت از اسرائیلی‌ها اقدامی وحشتناک است که از نظر اخلاقی غیرقابل حمایت و از نظر راهبردی نتایج معکوس و فاجعه‌باری به دنبال دارد. پس از درگیری‌های خونین شنبه گذشته، واضح است که تلاش برای سرکوب فلسطینی‌ها از طریق شهر‌ک‌سازی و تقسیم به نفع هیچ طرفی نیست، بلکه وضعیت را پیچیده‌تر و تنش‌ها را خونین‌تر می‌کند.