بالاترین مقام امنیتی اوکراین گفته است که «کیِف» مشغول تحقیق در مورد آن است که آیا ایران سهوا هواپیمای مسافربری این کشور را در نزدیکی تهران با پرتاب یک موشک ساخت روسیه سرنگون کرده است، یا نه.

اولکسی دانیلف، دبیر شورای امنیت اوکراین، به رسانه‌های این کشور گفته است که هیاتی با ماموریتِ یافتن قطعات احتمالی موشک یا شواهد استفاده از موشک، به تهران عزیمت کرده است. 

آقای دانیلو افزود:«اصابت موشک، احتمالا یک سیستم موشکی «توُر»، در میان احتمالات عمده (این سانحه) است؛ به ویژه با توجه به این که اطلاعاتی در اینترنت در مورد پیدا شدن قطعات یک موشک در نزدیکی محل سقوط منتشر شده است.» 

از روز گذشته، دستکم دو تصویر که به نظر می‌رسد قطعات موشک‌های توُر ساخت روسیه باشد، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. این تصاویر پیش از دیروز در اینترنت منتشر نشده بوده است، اما تلاش برای تعیین محل این قطعات در ناحیه سقوط از طریق اینترنت موفقیت آمیز نبوده است و ممکن است که این تصاویر به این سانحه هوایی خاص ارتباطی نداشته باشند.

آقای دانیلف گفت، اوکراین روی چهار نظریه کار می‌کند. سه تئوری مربوط به نوعی انفجار است؛ انفجار به دلیل اصابت یک موشک ساخت روسیه، انفجار بمب در داخل هواپیما یا انفجار موتور هواپیما، و  چهارمین نظریه، احتمال برخورد یک شیئ پرنده یا پهباد به هواپیماست.

احتمال دارد که هیات تحقیقاتی اوکراین در گردآوری شواهد و مدرک با مشکلاتی روبه‌رو شود. به گزارش رسانه‌های اوکراین، قطعات هواپیما هم‌اکنون از محل حادثه جمع‌آوری شده‌اند که امکان یک تحقیق مستقل را مورد تردید قرار می‌دهد.

روز پنجشنبه، یوری بوتوسف، یک گزارشگر برجسته با رشته‌های ارتباطی محکم با سرویس امنیتی اوکراین، در مقاله‌ای که به گفته او نتیجه‌گیری مقدماتی از تحقیقات در محل سانحه است، گفت که هیچگونه شاهدی دال بر آتش‌سوزی در داخل موتور هواپیما دیده نمی‌شود و می‌توان نتیجه‌گیری کرد که آتش از داخل کابین هواپیما آغاز شده است.

از قول این منبع، گفته شده است که «نبود تماس با برج کنترل فرودگاه و نبود آتش، به معنای آن است که نمی‌توان امکان یک حمله تروریستی، برخورد پهباد یا اصابت یک موشک را رد کرد.»

اطلاعات پرواز نشان می‌دهد که پرواز شماره ۷۵۲ شرکت هواپیمایی بین‌المللی اوکراین، طبق معمول درساعت ۶:۱۲ دقیقه بامداد روز چهارشنبه از فرودگاه امام خمینی پرواز کرده بوده است. دو دقیقه پس از آن و در حالی که هواپیما در ارتفاع ۲۴۰۰ متری از زمین پرواز می‌کرد با مشکلات جدی روبه‌رو شده است و کانال‌های ارتباطی‌اش قطع می‌شود. ویدیوهایی که در اینترنت منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ درمیان شعله‌های آتش به زمین اصابت می‌کند و منفجر می‌شود. کلیه ۱۷۶ مسافر هواپیما، از جمله ۹ تن شامل خلبان و خدمه پرواز، کشته می‌شوند.

این منطقه، ساعاتی پس از حمله موشکی ایران به پایگاه های آمریکا در عراق، در وضعیت آماده‌باش کامل بود. مقامات هوانوردی آمریکا به خاطر آن که هواپیماهای غیرنظامی با جنگنده‌های نظامی اشتباه گرفته نشوند، پرواز هواپیماهای مسافربری را در آسمان  منطقه ممنوع کرده‌اند. مقامات ایرانی، اما، در وضع چنین مقرراتی کوتاهی کرده‌اند.

کارشناسان هوانوردی می‌گویند، این که  بروز سانحه‌ای در یکی از موتورهای هواپیما به نابودی آن منجر شود، امری بعید است، زیرا هواپیماهای مدرنی چون بوئینک ۷۳۷ قادرند تنها با یک موتور در ایمنی پرواز کنند.

با وجود این، نظریه‌های مقدماتی در مورد علت سقوط هواپیما، روی ازکار افتادن موتور آن متمرکز است. خبرگزاری رویترز، چهارشنبه شب، ضمن اشاره به اظهارات پنج مامور امنیتی، گفت که منابع اطلاعاتی غربی معتقدند به احتمال قوی نقص فنی علت سقوط هواپیما بوده است. سفارت اوکراین در تهران با پذیرش این نظریه، احتمال اصابت موشک را رد کرد، اما به سرعت بیانیه‌اش را  پس گرفت.

در این میان، مقامات ایران تقریبا به سرعت هرگونه علت دیگری برای سقوط هواپیما را جز نقص فنی، رد کرده‌اند، که برخوردی غیرعادی در تحقیقات اولیه محسوب می‌شود. روز پنجشنبه، مقامات هوانوردی ایران در گزارشی خاطرنشان کردند که هواپیما با یک «فوریت ناگهانی» روبه‌رو شده بوده است. در آن گزارش آمده است که خلبان هواپیما هنگام سقوط، به جای اعلام وضع فوق‌العاده، سر هواپیما را به سوی فرودگاه برگردانده بوده است.  

آقای دانیلف، رئیس اداره امنیت اوکراین، می‌گوید که در حال حاضر یک هیئت ۴۵ نفره اوکراینی در تهران مشغول تحقیق است. الویت نخست آن‌ها، یافتن قطعات یک موشک، و تایید تصاویر منتشر شده در اینترنت است.

الیوت هاگینز، بنیانگذار تارنمای «بِلیکَت»، گروه پژوهشی اینترنتی که برای تحقیقاتش در مورد سقوط هواپیمای «ام اچ ۱۷» بر فراز اوکراین در سال ۲۰۱۴ معروف است، تایید کرده است که تصاویر تکه‌های موشکی توُر در اینترنت جدید است، اما در توییتی نوشته است که تایید مستقل آن (جدا از شرایط و عوامل دیگر) ممکن است گمراه کننده باشد. 

او گفت:«نمونه‌های دیگری از این گونه قطعات در درگیری‌های دیگری وجود دارد، اما نمی‌توان گفت که این قطعات در ایران تصویربرداری شده است.»

سیستم موشکی توُر یک سیستم موشکی بسیار متحرک است که در ماموریت‌های ضدهوایی در ارتفاع کم استفاده می‌شود. تهران در سال ۲۰۰۷ به عنوان بخشی از یک معامله عظیم اسلحه با مسکو، تعداد ۲۹ سیستم موشکی تور دریافت کرد.

تا این لحظه، جریان تحقیق درمورد سقوط هواپیما با جنجال و هرج و مرج همراه بوده است. ایران از هم اکنون خاطرنشان کرده است که جعبه سیاه هواپیما را به شرکت بوئینگ یا ایالات متحده تحویل نخواهد داد. به گفته وادیم لوکاشویچ، کارشناس مستقل هوانوردی روسیه، ایران از تخصص لازم برای تحلیل مستقل محتوای جعبه سیاه، برخوردار نیست.

او به ایندیپندنت گفت:«با توجه به میزان سوءظن‌ها، لازم است ایران ثابت کند که مسئول سقوط هواپیما نبوده است، و این مستلزم آن است که جعبه سیاه به کشور سومی تحویل داده شود.»