هزاران نفر در جریان یک راهپیمایی  که در اعتراض به ترور قاسم سلیمانی و نیز رهبر شبه نظامیان حشدالشعبی در بغداد برگزار شد، خواهان خروج نیروهای آمریکایی از خاک عراق شدند.

این تظاهرات در پی فراخوان مقتدی صدر، یکی از رهبران با نفوذ شیعه عراق برگزار شد که حزبش در انتخابات سال ۲۰۱۸ بیشترین کرسی‌های پارلمانی را به دست آورد. او خواستار حضور «میلیونی» مردم در پایتخت شده بود.

هرچند اعتراض‌های روز جمعه آن تعداد تظاهرکننده‌ای را که آقای صدر در نظر داشت به خیابان‌ها نکشاند، اما در هر حال تعداد هواداران او که از پایتخت و ایالات جنوبی عراق در آن شرکت کردند بالغ بر ده‌ها هزار نفر می‌شد. تظاهرکنندگان ساعاتی پس از دادن شعارهای «نه، نه به آمریکا» و «خارج شو اشغالگر» متفرق شدند.

مقتدی صدر همواره مخالف دخالت خارجی در خاک عراق بوده است.  هواداران او که بالغ بر چند میلیون نفر می‌شوند، پس از سرنگونی حکومت صدام حسین در سال ۲۰۰۳، با سربازان آمریکایی به مقابله پرداختند. مقتدی صدر در سال‌های اخیر با ایران روابط نزدیکی برقرار کرده است.

او همچنین  به طیف سیاسی گسترده‌ای در سراسر عراق پیوست که  ترور قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس به دست آمریکا در روز سوم ژانویه را تقبیح کردند.

پارلمان عراق در واکنش به اعتراض‌های مردم، قطعنامه ای صادر کرد  که از دولت می خواهد کلیه نیروهای خارجی را از عراق اخراج کند، اما این قطعنامه وزن قانونی ندارد و نمایندگان کرد و بسیاری از قانون‌گزاران سنی آن را بایکوت کردند.

در حال حاضر حدود ۵۲۰۰ سرباز آمریکایی در عراق مستقرند که وظیفه آن‌ها آموزش نظامی و کمک به نیروهای ارتش عراق در مبارزه با داعش است. واشنگتن، در این میان، به تقاضای خروج نیروهایش از عراق به سردی واکنش نشان داده و در تضاد با آن، در مجموع، تعداد آن‌ها را برای آنچه مقابله با تهدید ایران توصیف کرده، افزایش داده است.

مقتدی صدر در بیانیه‌ای که روز جمعه منتشر شد، شرایط خود را در ارتباط با حضور نظامی آمریکا در عراق مطرح کرد، از جمله لغو کلیه توافق‌های امنیتی جاری، تعطیل تمام پایگاه‌های نظامی آمریکا، لغو فعالیت شرکت‌های امنیتی آمریکایی در عراق و بستن حریم هوایی عراق (به روی جنگنده‌های آمریکایی). 

در این بیانیه در اشاره به سربازان آمریکایی گفته شده که اگر این شرایط به مورد اجرا گذاشته شود، «اعتراض‌ها موقتا تا هنگام خروج آخرین سرباز آمریکایی از کشور متوقف خواهد شد». 

عامر سعد، یک تظاهرکننده ۱۸ ساله به آسوشیتدپرس گفت: «نیروهای آمریکایی باید بروند. اگر مقتدی الصدر بخواهد، آماده ام با آمریکایی‌ها بجنگم.»

تظاهرات روز جمعه، جدا از جنبش ضد دولتی چند ماه اخیر برگزار شد که خواهان خاتمه دخالت همه کشورهای خارجی، هم آمریکا و هم ایران، و سرنگونی نخبگان سیاسی فاسد عراق است.

اما از ماه اکتبر تاکنون، دولت عراق با همکاری گروه‌های شبه نظامی تحت الحمایه ایران، معترضان را با بی‌رحمی سرکوب کرده و بیش از ۶۰۰ نفر را به قتل رسانده است. گروه‌های دفاع از حقوق بشر با ارائه شاهد و مدرک، گفته اند ماموران امنیتی و شبه نظامیان به اعتراض‌ها با گلوله گرم، ارعاب، بازداشت و ربودن افراد، برخورد کرده‌اند.

به گزارش کمیساریای عالی حقوق بشر عراق، تنها ظرف دو روز در هفته جاری، ده نفر در بغداد، بصره، کربلا و دیاله کشته شده‌اند.

لین مالوف، مدیر پژوهش‌های سازمان عفو بین الملل در خاورمیانه می گوید: «این شواهد نگران کننده حاکی از آن است که نیروهای امنیتی عراق کارزار کشتار خود را برای سرکوبی معترضان که تنها از حقشان برای آزادی بیان و اجتماع مسالمت آمیز دفاع می کنند، از سر گرفته‌اند.»  

او می‌افزاید: «بالا گرفتن تنش‌ها در روزهای اخیر به وضوح نشان می‌دهد که مقامات عراقی به هیچ وجه قصد ندارند به تجاوزات گسترده‌شان پایان دهند.»

تنش میان ایران و آمریکا به دنبال ترور سلیمانی در یک حمله موشکی بالا گرفته است. ژنرال سلیمانی به عنوان فرمانده نیروی قدس، مسئول عملیات فرا مرزی سپاه پاسداران انقلاب ایران بود. هدف اصلی او ایجاد یک «محور مقاومت» متشکل از گروه‌های نیابتی شیعه بود که در مقابل توانایی آمریکا و اسرائیل در خاورمیانه، نماد قدرت ایران در منطقه باشد.

ایران در واکنش به ترور قاسم سلیمانی پایگاه‌های آمریکا در عراق را هدف حملات موشکی قرار داده و وعده داد سربازان آمریکایی را از منطقه بیرون براند.

ریشه تنش‌های جاری، در تصمیم آقای ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای بین‌المللی با ایران و اعمال تحریم‌های گسترده علیه جمهوری اسلامی است.

ایران از آن هنگام و به ویژه به دنبال قتل آقای سلیمانی، از میزان تعهدات خود به مفاد توافق کاسته و اعلام کرده کلیه محدودیت‌های غنی سازی اورانیوم را که در برجام در نظر گرفته شده، نادیده خواهد گرفت.

گزارش از خبرگزاری‌ها