در حالی‌ که شمار قابل‌توجهی از کشورهای جهان به شهروندانشان هشدار داده‌اند از سفر غیرضروری به ایران خودداری کنند، جمهوری اسلامی با ادعای «توسعه گردشگری» و «مقابله با ایران‌هراسی» دست به دامان بازیگران فیلم‌های بزرگسالان، مدل‌ها و بلاگرهای معروف می‌شود.

اندکی پس از جنجال حضور ویتنی وایت، بازیگر فیلم‌های بزرگسالان در ایران و ادعای خبرگزاری تسنیم، رسانه وابسته به سپاه پاسداران، مبنی بر اینکه سیستم ویزادهی از ماهیت کاری ویتنی وایت بی‌اطلاع بوده است، علی‌اصغر شالبافیان، معاون وزیر میراث فرهنگی، خبر داد که ۲۰ تن از چهره‌های تاثیرگذار (اینفلوئنسر) معروف در شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ به ایران می‌آیند.

به گفته معاون وزیر میراث فرهنگی، بیشتر این افراد اهل چین، مالزی، روسیه و برزیل‌اند و با هدف «تولید محتوای گردشگری» به ایران سفر می‌کنند.

خبر دعوت از بلاگرهای خارجی معروف برای سفر به ایران، یک روز پس از آن منتشر شد که یک «منبع مطلع» به رسانه وابسته به سپاه پاسداران گفت که حضور ویتنی وایت در برخی مکان‌ها مانند سفارت سابق آمریکا در تهران به دعوت فرد یا نهاد خاصی انجام نشده است.

ویتنی وایت که به مواضع ضداسرائیلی شهرت دارد، در جریان سفر به ایران تصاویری با حجاب از خود مقابل سفارت سابق آمریکا و کاخ گلستان منتشر کرد و در پستی نوشت: «اگر قوانین را رعایت کنید، ایران کشور امنی است.»

پست‌های ویتنی وایت در حالی‌ که زنان در ایران به دلیل قوانین مرتبط با حجاب اجباری زندانی می‌شوند و شلاق می‌خورند، واکنش‌های زیادی در پی داشت.

به‌رغم اینکه مسئولان جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند دعوت از بلاگرهای خارجی با هدف توسعه گردشگری انجام می‌شود، مجموعه شواهد نشان می‌دهد که پشت پرده حضور این افراد در ایران نشان‌ دادن چهره‌ای مثبت از جمهوری اسلامی در ازای دریافت پول است.

زمستان گذشته نیز حضور یک مدل لبنانی معروف به نام مایا صباغ در ایران به دعوت نهادهای دولتی خبرساز شده بود. در سال‌های قبل از آن هم سفر پیکسی فاکس، مدل سوئدی، اریکا گری، مدل برزیلی، و کندی چارمز، بازیگر بریتانیایی فیلم‌های بزرگسالان، به ایران حسابی سروصدا به پا کرد.

کریستیانا بوشه، بلاگر معروف روسی، در جریان سفرهایش به ایران ادعاهایی را مطرح کرد که با واکنش شدید کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مواجه بود. این بلاگر روس اوایل بهار امسال در سفر به تهران، ادعای آزادی حجاب در ایران را مطرح کرد. او پیش از آن نیز در پستی نوشته بود که در ایران حتی بی‌خانمان‌ها نیز خانه می‌خرند. بوشه تابستان سال ۱۴۰۱ هم با همسرش به ایران آمد و برای جمهوری اسلامی بسته تبلیغاتی تولید کرد.

خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، با انتشار تصاویری از کریستیانا بوشه در گزارشی نوشت که این زن روس ۳۰۰ چهره معروف (سلبریتی) را به ایران آورده است و به منظور مبارزه با ایران‌هراسی، هنرمندان و چهره‌های تاثیرگذار روسیه را با ایران واقعی آشنا می‌کند.

رسانه وابسته به سپاه پاسداران درباره اینکه هزینه‌های سفر این بلاگرها و ستاره‌های روسی به ایران چگونه و از کدام منبع بودجه تامین می‌شود، توضیحی نداد اما مدعی شد که «توریست‌ها هم عاشق حجاب می‌شوند».

بهار امسال، در حالی‌ که مردم ایران سوگوار کشته‌شدگان خیزش سراسری بودند و فضای جامعه به‌شدت متاثر از سرکوب و خفقان موجود بود، یک بلاگر ایرانی به نام هدی رستمی به قصد سفیدشویی جمهوری اسلامی، پروژه «فم‌تریپ» (سفر برای آشنایی) را که از چندین سال قبل آغاز کرده بود، بار دیگر کلید زد. رستمی در این برنامه تصاویری از گردشگران خارجی منتشر کرد که از سفر به ایران خوشحال بودند. در این تصاویر زنان گردشگر خارجی با حجاب دیده می‌شدند.

پروژه «فم‌تریپ» نیز واکنش رسانه‌ها و عموم مردم را داشت و بسیاری هدی رستمی را به این متهم کردند که حقایق موجود در ایران را وارونه نشان می‌دهد و بر جنایت‌های جمهوری اسلامی سرپوش می‌گذارد.

دعوت از بلاگرهای معروف خارجی در حالی است که چهره‌های ایرانی تاثیرگذار شبکه‌های اجتماعی در داخل کشور، طبق اعلام سازمان امور مالیاتی، به پرداخت مالیات مکلف شده‌اند. وزارت میراث فرهنگی پیش‌تر نیز ارائه سیم‌کارت‌های بدون فیلتر به گردشگران خارجی را مطرح کرده بود، آن هم در شرایطی که کاربران در ایران با اختلال شدید اینترنت و فیلتر پلتفرم‌های پرکاربرد، به دردسرهای جدی دچار شده‌اند.

به‌رغم اینکه حکومتی‌ها می‌کوشند از طریق افراد شناخته‌شده چهره مخدوش جمهوری اسلامی در جهان را ترمیم کنند و این هدف را با ادعای توسعه گردشگری پیش‌ می‌برند، آمارها نشان می‌دهند که تمایل برای سفر به ایران به‌شدت کاهش یافته است.

پیش‌تر ابراهیم‌ پورفرج، رئیس هیئت جامعه تورگردانان ایران، افشا کرده بود که بسیاری از برگزارکنندگان تورهای خارجی ایران را از فهرست مقاصد مسافرتی‌شان حذف کرده‌اند و احتمال دارد پس از مدتی دیگر در بین مقاصد مسافرتی نامی از ایران باقی نماند. این فعال گردشگری همچنین از وضعیت بحرانی تورگردانان در پی کاهش سفر گردشگران به ایران خبر داد.

در نقطه مقابل، مقام‌های جمهوری اسلامی می‌کوشند با عددسازی‌، شمار گردشگران را افزایشی جلوه دهند. با این حال، حتی گزارش‌های رسمی گردشگران خارجی ایران در مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه، افول این صنعت را در کشوری که جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی فراوان برای گردشگران دارد، نشان می‌دهد.

پیش‌تر علی‌اصغر شالبافیان آمار سفر خارجی‌ها به ایران طی ۱۰ ماه اول سال ۱۴۰۲ را حدود پنج میلیون نفر اعلام کرده و مدعی شده بود که ورود گردشگران به ایران نسبت به سال قبل از آن ۵۲ درصد رشد داشته است. برای درک وضعیت گردشگری ایران کافی است این عدد را با آمار گردشگران کشوری مانند ترکیه مقایسه کنیم؛ داده‌های آماری وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه نشان می‌دهد که در ۱۱ ماه ابتدایی سال ۲۰۲۳، بیش از ۵۲ میلیون و ۷۴۰ هزار گردشگر از شهرهای مختلف این کشور بازدید کردند. شمار گردشگران شهر آنتالیا نیز در سال ۲۰۲۳ بالغ‌ بر ۱۶ میلیون نفر بود.

در فهرست کشورهایی که در این بازه زمانی بیشترین توریست را به ترکیه فرستاده‌اند، روسیه با بیش از شش میلیون و ۸۳ هزار گردشگر رتبه اول را دارد. طبق آمار وزارت میراث فرهنگی در بازه زمانی تقریبا مشابه، حدود ۲۲ هزار چینی به ایران سفر کردند و شمار گردشگران روسی نیز کمی بیشتر از ۲۱ هزار نفر بود. ضمن اینکه بیشتر مسافران ورودی به ایران اتباع کشورهایی مانند عراق، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و افغانستان‌اند که با اهدافی مانند تجارت و زیارت به ایران سفر می‌کنند.

گردشگران خارجی در ایران با محدودیت‌های متعددی از جمله قطع دسترسی به اینترنت جهانی، ممنوعیت نوشیدن الکل و الزام رعایت حجاب اجباری مواجه‌اند. به همه این موارد باید خطر دستگیری و گروگان‌گیری آنان از سوی جمهوری اسلامی را نیز اضافه کرد.

سال گذشته، هم‌زمان با خیزش سراسری ایرانیان، شماری از کشورهای آمریکایی و اروپایی به شهروندانشان هشدار دادند سفرهایشان به ایران را لغو کنند. جمهوری اسلامی در جهان به گروگان‌گیری اتباع خارجی و افراد دوتابعیتی با هدف تحت فشار قرار دادن کشورهای غربی شهرت دارد.