رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هفته آینده و در آستانه نشست شورای حکام در وین به ایران سفر می‌کند. گروسی آخرین بار در اسفند ۱۴۰۱ به ایران سفر کرده بود.

شورای حکام به‌طور معمول پنج بار در سال تشکیل جلسه می‌دهد و ایران، بارها در صدر دستور کار این نشست‌ قرار داشته که در مواردی به صدور قطعنامه‌ توبیخی و بیانیه انتقادی منجر شده است. به‌طور کلی، قطعنامه این شورا متشکل از ۳۵ عضو، می‌تواند زمینه‌ساز ارجاع دوباره پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت باشد.

در شرایطی که آمریکا و متحدان اروپایی‌اش پس از حمله‌های موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی ایران به‌سوی اسرائیل، به‌طور هماهنگ تحریم‌هایی علیه صنایع موشکی و پهپادی ایران اعمال کرده‌اند، اتحاد آنها در نشست پیش روی شورای حکام که ۱۴ تا ۱۸ خرداد برگزار می‌شود، می‌تواند پتانسیل تهدیدی برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند. البته چین و روسیه همچنان می‌توانند به عنوان مانعی در جهت اجماع کامل شورای حکام علیه جمهوری اسلامی عمل کنند.

هرچند باتوجه به انتخابات ماه نوامبر در آمریکا و مماشات دولت بایدن با جمهوری اسلامی و همچنین جنگ اسرائیل و حماس در نوار غزه، احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی زیاد نیست، جمهوری اسلامی ترجیح می‌دهد در یک‌ سال‌و‌اندی باقی‌مانده تا فرارسیدن یکی از مهمترین بندهای غروب برجام، از اقدام جدی علیه پرونده هسته‌ای جلوگیری کند.

اکتبر ۲۰۲۵، یعنی ۱۰ سال پس از اجرای برجام، عمر قطعنامه ۲۲۳۱ که برنامه اقدام مشترک ضمیمه آن است به پایان می‌رسد و همه تحریم‌های هسته‌ای سازمان ملل علیه ایران لغو می‌شود.

هرچند آمریکا از برجام خارج شده و اصولا هیچ یک از مفاد برجام در حال حاضر اجرا نمی‌شود، ایران، تروئیکای اروپا، چین و روسیه زیر عنوان آن باقی‌مانده‌اند.

همین رویکرد به جمهوری اسلامی امکان داد که دو سال پس از خروج آمریکا از برجام، در اکتبر ۲۰۲۰، از مزایای لغو بخش قابل توجهی از تحریم‌های تسلیحاتی بهره‌مند شود.

باوجود گام‌های روشن جمهوری اسلامی در نقض برجام و حضور نداشتن یکی از طرف‌های توافق، در اکتبر ۲۰۲۳ نیز بند دیگری از غروب برجام از راه رسیده و بخشی از تحریم‌های موشکی بی‌اثر شد.

در صورتی که جمهوری اسلامی در اجرای الگویی که در سفرهای قبلی گروسی به ایران به‌کار گرفت، موفق باشد، احتمالا می‌تواند باوجود باقی‌ماندن پرسش‌ها و ابهام‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و انتقاد گروسی از سطح نظارت بر برنامه‌های هسته‌ای، بار دیگر با وعده همکاری و مذاکره مانع صدور یک قطعنامه توبیخی شدید‌الحن در شورای حکام شود.

همزمان، برخی رسانه‌های جمهوری اسلامی از جمله روزنامه شرق در هفته‌های اخیر گزارش‌هایی درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای منتشر کرده‌اند. شرق گزارش داده بود که ایروانی، نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل با طرف آمریکایی رایزنی‌هایی در زمینه مساله هسته‌ای داشته است.

انتخاب نیز روز سه‌شنبه، همزمان با اعلام خبر سفر گروسی به ایران برای شرکت در «نخستین کنفرانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای» در اصفهان، گزارشی درباره احتمال از سرگیری مذاکرات تهران-واشینگتن منتشر کرد. در این گزارش به‌طور روشن به «دوراندیشی درباره مکانسیم ماشه»، اشاره شده است. هرچند طرف آمریکایی این گزارش‌ها را تایید نکرده است، جمهوری اسلامی در موارد متعددی توانسته‌ است با ایجاد فضای خوش‌بینی نسبت به مذاکره و حصول نتیجه و تهدید‌هایی مانند خروج از ان‌پی‌تی، در برهه‌های حساس از احتمال فعال شدن مکانسیم ماشه یا تشدید فشارها بگریزد.