احتمالا درباره اختلال پیکا یا هرزه‌خواری، به معنی جویدن یا خوردن مواد بدون ارزش غذایی مانند کاغذ یا خاک رس چیزهایی شنیده‌اید، اما شاید از بیماری دیگری به نام پاگوفاژی یا جویدن یخ  کمتر خبر داشته باشیم. 

به گزارش یو‌اس‌ای‌ تودی، دکتر روپلی کولکارنی، سخنگوی انجمن دندانپزشکی آمریکا، می‌گوید پاگوفاژی (تمایل مکرر به خوردن یخ) نسبت به پیکا کمتر جدی است و می‌تواند با کمبود آهن در بدن مرتبط باشد. البته دلایل این ارتباط هنوز شناخته نشده اما در پژوهش‌ها مشاهده و مطالعه شده است.

البته باید توجه داشت همه کسانی که یخ می‌جوند، الزاما به پاگوفاژی یا سایر اختلالات روانی مبتلا نیستند اما جویدن یخ در هر صورت به دندان‌ها آسیب می‌زند و برخی دندانپزشکان در این مورد هشدار می‌دهند. 

چرا برخی افراد یخ می‌جوند؟

به جز تعداد کمی از افراد که به دلیل اختلال پاگوفاژی ولع جویدن یخ دارند، اغلب مردم به دلایل دیگری یخ می‌جوند. دکتر کولکارنی می‌گوید برخی افراد صرفا برای اینکه دهانشان بجنبد، سراغ جویدن یخ می‌روند، یعنی همان کاربرد آدامس را برایشان دارد. برای برخی، جویدن یخ التهاب‌های دهان مانند تورم زبان را تسکین می‌دهد، یا اینکه می‌تواند خشکی دهان را رفع کند یا کاهش دهد. گاهی هم یک روش‌ ترک سیگار است، زیرا به فرد امکان می‌دهد بر چیزی جز سیگار متمرکز باشد. جویدن یخ می‌تواند یک راهکار مقابله با استرس یا اضطراب هم به شمار رود. 

دکتر ناتالی پترسون، متخصص جراحی دندان، می‌افزاید: «برخی از مردم حتی حواسشان نیست که این کار را می‌کنند. عده‌ای بدون اینکه فکر کنند، یخ باقی‌مانده در نوشیدنی‌شان را می‌‌جوند. برخی هم حس خنکی یخ یا حس خرت‌خرت کردن یخ موقع جویدن را دوست دارند اما اگر جویدن یخ به عادت تبدیل شود، ترک آن دشوار است.»

حتی برخی افراد باورهایی اشتباه درباره جویدن یخ دارند و فکر می‌کنند که این کار مفید است. کولکاری می‌گوید: «شاید تعجب کنید، اما برخی واقعا فکر می‌کنند جویدن یخ خوب است. این به دلیل مطالعه‌ای کوچک در سال ۲۰۱۴ است که نشان داد افرادی که یخ می‌‌خوردند، احتمالا به دلیل انقباض جریان‌های خونی و افزایش جریان خون به مغز عملکرد بهتری در آزمون‌ها دارند. اما این نتایج از طریق تحقیقات تکمیلی تایید نشد.»

او توضیح داد که به احتمال زیاد یخ به شرکت‌کنندگان کمک می‌کرد هوشیاری بیشتری داشته باشند، همانطور که میان‌وعده یا جویدن آدامس هم همین کار را می‌کند. 

برای لذت‌ بردن از این حس خنکی بهتر است به جای جویدن یخ، آن را تا آب‌ شدن کامل در دهان نگه دارید. 

آیا جویدن یخ برای دندان‌ها مضر است؟

متخصصان می‌گویند صرف‌نظر از دلیل این کار، جویدن یخ برای دندان‌ها خوب نیست و عواقب منفی آن مانند جویدن غذای سفت یا هر چیز سفت دیگر است. یکی از این خطرات شکستن دندان‌ها است که هزینه بالای ترمیم را روی دست فرد می‌گذارد و گاه می‌تواند به کشیدن دندان و ایمپلنت ختم شود. 

از دیگر خطرات جویدن یخ وارد کردن فشار بر مینای دندان است. مینای دندان از هزاران کریستال میکروسکوپی تشکیل شده است. یخ هم نوعی کریستال است، بنابراین وقتی دو کریستال را با قدرت به هم فشار دهید، یکی از آن‌ها از بین می‌رود. دندان‌هایی هم که روکش دارند، ممکن است تحت تاثیر سرمای یخ آسیب ببینند. زیرا این روکش‌ها در مقابل سرما و گرمای بالا بسیار آسیب‌پذیرند. 

اگر یخ می‌جوید و می‌خواهید این عادت را ترک کنید، توصیه کارشناسان اجتناب از مواجهه با عامل تحریک و وسوسه است. مثلا نوشیدنی‌های سرد را بدون یخ بنوشید یا اینکه زمان بدهید تا یخ‌ها آب و کوچک‌تر شوند تا هوس جویدن یخ از سرتان بیفتد. اگر تردی یخ و حس خرت‌خرت جویدن آن دلیل لذت بردن شما از این کار است، سراغ میوه‌های تردی مانند هویج و کرفس بروید اما اگر دلیل آن اختلال پگافوژی یا مقابله با استرس و اضطراب است، حتما به متخصص یا روانکاو مراجعه کنید.