تصمیم امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، به برگزاری انتخابات پارلمانی دو مرحله‌ای از نظر رقبا و متحدان قماری جسورانه است که می‌تواند قدرت را به جناح راست واگذار کند.

مکرون می‌خواهد کنترل سیاست فرانسه را دوباره به دست آورد، اما نظرسنجی‌ها خبر از این اتفاق نمی‌دهند. سرویس جهانی بی‌بی‌سی در مطلبی به این موضوع می‌پردازد که در حال حاضر در فرانسه چه خبر است و چه سناریوهایی مطرح است.

چرا فرانسه انتخابات برگزار می‌کند؟

یک ساعت پس از اینکه حزب راست‌گرای «اجتماع ملی» به رهبری جوردن باردلا و مارین لوپن در انتخابات پارلمان اروپا با کسب ۳۱.۴ درصد آرا بر حزب مکرون پیروز شد که فقط ۱۴.۶ درصد آرا را به دست آورده بود، امانوئل مکرون اعلام کرد نمی‌تواند طوری رفتار کند که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است. او گفت وقت آن رسیده است تا مردم و سیاستمداران فرانسه ائتلافی جدید بسازند.

او پارلمان را منحل کرد و خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام دو مرحله‌ای در ۳۰ ژوئن و ۷ ژوییه شد.

مکرون چه فکری در سر داشت؟

ظاهرا مکرون ماه‌ها بود فکر برگزاری انتخابات را در سر داشت، اما فرانسه داشت خودش را برای المپیک پاریس آماده می‌کرد که از ۲۶ ژوییه تا ۱۱ اوت امسال برگزار می‌شود.

روشن است که او پس از ناکامی در کسب اکثریت قاطع در پارلمان در ژوئن ۲۰۲۲، می‌خواست از بن‌بست خارج شود. در حال حاضر، تصویب قوانین در پارلمان به دردسری واقعی تبدیل شده است.

مکرون می‌گوید: «فرانسه نیازمند اکثریتی مشخص است تا در آرامش و هماهنگی عمل کند.» با وجود این، او سیاست فرانسه دچار وضعیتی آشفته کرده است.

ائتلاف میانه‌رو او در جایگاه سوم قرار دارد و امیدهای او برای جذب چپ میانه نقش بر آب شده است. سوسیالیست‌ها در جناج چپ با «سبزها»، «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» و «کمونیست‌ها» ائتلاف کرده‌اند و «جبهه مردمی جدید» را تشکیل داده‌اند.

چرا این انتخابات مهم است؟

حزب اجتماع ملی ممکن است برای اولین بار در فرانسه به قدرت برسد. رهبری این حزب را جوردن باردلا و در پارلمان، مارین لوپن بر عهده دارد که سه بار در انتخابات ریاست‌جمهوری شکست خورده است.

اما لوپن هر بار آرای بیشتری به دست آورده است. اکنون نتایج نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که حزب لوپن ممکن است به بزرگ‌ترین حزب فرانسه تبدیل شود، هرچند قادر به کسب اکثریت قاطع نخواهد بود. ائتلاف گسترده جریان چپ نیز با فاصله‌ای نه چندان زیاد در رده دوم قرار دارد.

انتخابات فرانسه به چه صورت است؟

پارلمان فرانسه ۵۷۷ کرسی دارد، و هر حزب برای کسب اکثریت قاطع به ۲۸۹ کرسی نیاز دارد.

ائتلاف مکرون در پارلمان قبلی فقط ۲۵۰ کرسی داشت و هر بار برای تصویب قانون، ناچار بود حمایت سایر احزاب را جلب کند.

در دور اول، نامزدهایی که نتوانند ۱۲.۵ درصد آرا را کسب کنند از دور خارج می‌شوند. هرکس که ۵۰ درصد آرا را با مشارکت دست‌کم یک‌چهارم رای‌دهندگان محلی کسب کند، پیروز می‌شود.

دور دوم مجموعه‌ای از رقابت‌‌ها میان دو، سه یا گاهی چهار نامزد را شامل می‌شود. برخی نامزدها ممکن است پیش از برگزاری دور دوم، از رقابت‌ها کناره‌گیری کنند تا شانس نامزد متحد برای جلوگیری از پیروزی نامزد رقیب افزایش پیدا کند.

چه اتفاقی خواهد افتاد؟

سیستم دو مرحله‌ای به این معنی است که هیچ چیزی مشخص نیست و قطعیت ندارد.

حتی اگر حزب اجتماع ملی در شمار زیادی از حوزه‌های انتخاباتی واجد شرایط شرکت در دور دوم باشد، رای تاکتیکی می‌تواند این حزب را خارج از گردونه انتخابات نگه دارد.

حزب اجتماع ملی در حال حاضر ۸۸ کرسی دارد، اما نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که ممکن است بیش از ۲۰۰ کرسی به دست آورد.

سوای نظرسنجی‌ها، این حزب در انتخابات پارلمان اروپا ۳۱.۳۷ درصد آرا را کسب کرد. برخی حامیان گروه راست میانه «جمهوری‌خواهان» ممکن است از اجتماع ملی حمایت کنند، اما این امکان وجود دارد که سایر احزاب به یکدیگر بپیوندند تا «سدی» تشکیل دهند و راه اجتماع ملی را ببندند.

عامل دیگری که باید در نظر گرفت مشارکت است که به میزان قابل‌ملاحظه‌ای بالاتر از ۵۱ درصدی خواهد بود که در انتخابات پارلمان اروپا شرکت کردند.

اگر حزب مکرون شکست بخورد چه می‌شود؟

هرکس برنده شود، مکرون گفته است از مقام ریاست‌جمهوری استعفا نخواهد کرد.

اگر حزب مکرون شکست بخورد، و اجتماع ملی یا جبهه مردمی جدید پیروز شوند، سه سال «همزیستی» سیاسی یا تقسیم قدرت در پیش خواهد بود، وقتی رئیس‌جمهوری کشور را رهبری می‌کند و حزب دیگر دولت را اداره می‌کند.

این اتفاق پیش‌تر هم رخ داده بود، وقتی سیاست داخلی در دست نخست‌وزیر و کابینه و سیاست خارجی و دفاعی در دست رئیس‌جمهوری بود.

آیا جوردن باردلا نخست‌وزیر خواهد شد؟

نه لزوما. طبق قانون اساسی، مکرون تصمیم می‌‌گیرد که چه کسی دولت بعدی را رهبری خواهد کرد. اما باید ترکیب پارلمان جدید در دولت منعکس شود، بنابراین اگر اجتماع ملی حزب غالب باشد، انتخاب فردی دیگر برای مکرون دشوار خواهد بود.

هرچند پوسترهای تبلیغاتی اجتماع ملی باردلای ۲۸ ساله را به‌عنوان نخست‌وزیر معرفی می‌کند، خود او گفته است اگر اجتماع ملی اکثریت قاطع را کسب نکند، نخست‌وزیر نخواهد شد زیرا نمی‌خواهد «دستیار رئیس‌جمهوری» باشد.

آیا همزیستی سیاسی پیش‌تر در فرانسه رخ داده بود؟

بیش از ۲۰ سال نیست که انتخابات پارلمانی با فاصله اندکی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود و در این بازه زمانی گرایش رای‌دهندگان تغییر چندانی نمی‌کند.

اما فرانسه در سه دوره در سال‌های ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۸، ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۵، و ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲ همزیستی سیاسی داشته است.

با وجود این، فرانسه برای همزیستی که ممکن است پس از ۷ ژوییه رخ دهد، همکاری جناح راست با رئیس‌جمهوری میانه‌رو، آمادگی ندارد.  

چپ‌ها چه وعده‌ای می‌دهند؟

احزاب چپ در ائتلافی بعید و باورنکردنی «جبهه مردمی جدید» را تشکیل داده‌اند.

آن‌ها وعده داده‌اند اصلاحات بازنشستگی و مهاجرتی مکرون را لغو می‌کنند. مکرون با انتقاد از این گروه، آن را «کاملا مهاجرپذیر» خوانده است.

جبهه مردمی قول داده است با یهودستیزی مبارزه کند، گرچه این ائتلاف نامزدهایی دارد که به بیان سخنان یهودستیزانه متهم شده‌اند.