آسوشیتدپرس در گزارشی به روند جدید ام‌آر‌آی کل بدن افراد سالم به منظور تشخیص زودهنگام علائم اولیه سرطان یا بیماری‌های جدی پرداخته که این روزها بین برخی چهره‌های شناخته‌شده در آمریکا متداول شده است.

گروهی از شرکت‌های نوپا این خدمات شامل ام‌آرآی تمام بدن را به افراد سالم ارائه می‌دهند. این اسکن‌های کل بدن که بین هزار تا دو هزار و ۵۰۰ دلار هزینه دارند و تحت پوشش بیمه نیستند، وضعیت کلی بدن را بررسی می‌کنند و جزو اقدام‌های پیشگیرانه و غربالگری در حوزه سلامتی محسوب می‌شوند. اما اگر این روش واقعا به تشخیص علائم اولیه سرطان یا سایر بیماری‌های تهدید‌کننده زندگی قبل از جدی‌شدن آن‌ها کمک کند، آیا ارزش این هزینه را ندارد؟

طرفداران این اسکن‌ها می‌گویند اسکن‌های پزشکی مبتنی بر تقاضای مشتری گام منطقی بعدی در پزشکی پیشگیرانه‌اند. این خدمات جدید با تبلیغات چهره‌ مشهوری چون کیم کارداشیان که سال گذشته تجربه اسکن پرنوو (Prenuvo scan) خود را به اشتراک گذاشت، توجه زیادی جلب کرده است.

با این حال بسیاری از متخصصان پزشکی معتقدند که این شرکت‌ها فناوری گران و اثبات‌نشده‌ای را می‌فروشند که می‌تواند باعث نگرانی‌های اضافی یا درمان‌های غیرضروری شود و هزینه‌های سیستم درمانی را افزایش دهد. 

ام‌آرآی چیست؟

آم‌آر‌آی مخفف عبارت تصویربرداری با پرتو مغناطیسی (Magnetic Resonance Imaging) است؛ نوعی اسکن پزشکی که با استفاده از میدان‌های مغناطیسی، تصاویر دقیقی از اندام‌ها، استخوان‌ها و سایر ساختارهای داخلی بدن تولید می‌کند. برخلاف بسیاری از اسکن‌های دیگر، در ام‌آرآی از اشعه استفاده نمی‌شود.

پزشکان به منظور تشخیص سرطان، آسیب‌های مغزی، آسیب رگ‌های خونی و سایر موارد پزشکی اسکن ام‌آر‌آی تجویز می‌‌کنند.

اسکن تمام بدن حدود یک ساعت طول می‌کشد و بیمار در این مدت باید بدون حرکت، در محفظه‌ای استوانه‌ای و لوله‌مانند دراز بکشند. انجمن‌های پزشکی فقط برای گروه‌های پرخطر و خاص مانند افرادی که از نظر ژنتیکی در خطر ابتلا به سرطان قرار دارند، ام‌آر‌آی معمولی یا کل بدن را توصیه و تجویز می‌کنند.

دکتر ارنست هاوک از دانشگاه تگزاس، می‌گوید: «ام‌آر‌آی برای آنچه به‌طور معمول استفاده می‌شود، عالی است. اما این دستگاه در حال حاضر، خیلی زودتر از موعد به جمعیت در معرض خطر عرضه می‌شوند و اینجا است که با سوالاتی که پاسخی برایشان پیدا نشده است، مواجه خواهیم شد.»

چرا مردم در حال حاضر برای آن هزینه می‌‌کنند؟

شرکت‌هایی مانند پرنوو ادعا می‌کنند که این اسکن‌ها می‌تواند به شناسایی بیش از ۵۰۰ بیماری که در مراجعه معمولی به پزشک قابل تشخیص نیستند، کمک کند.

این شرکت برای اسکن نیم‌تنه ۹۹۹ دلار، برای اسکن سر و تنه، یک هزار و ۷۹۹ دلار و برای اسکن کل بدن، دو هزار و ۴۹۹ دلار دریافت می‌کند. چند شرکت دیگر در آمریکا هم خدمات و قیمت‌های مشابهی عرضه می‌کنند.

دکتر دانیل دوراند، مدیر ارشد پزشکی پرنوو، می‌گوید: «مشتریان می‌توانند خودشان تصمیم بگیرند که آیا این قیمت ارزشش را دارد یا نه. ما به مردم این امکان را می‌دهیم که در زمینه سلامتی‌شان کنشگراتر و فعال‌تر باشند. 

معایب بالقوه غربالگری با ام‌آر‌آی

بسیاری از رادیولوژیست‌ها می‌گویند احتمال یافتن مشکل جدی مانند تومور سرطانی یا آنوریسم مغزی (تورم رگ‌های خونی مغز) در فردی که هیچ علامتی ندارد، بسیار کم است. در عوض این اسکن‌ها ممکن است توده‌های بی‌ضرری را نشان می‌دهند که باعث می‌شود مراجعه‌کنندگان به منظور تشخیص دقیق و نهایی، به سمت آزمایش‌های بیشتر یا حتی جراحی بروند.

دکتر مینا مکاری، رادیولوژیست از اوهایو، هم می‌گوید: «در نهایت، موارد تصادفی زیادی پیدا خواهید کرد که می‌تواند باعث استرس یا آسیب روانی بیمار شود و هزینه‌های اضافی بابت آزمایش‌ها را به دنبال داشته باشد. نگرانی دیگر کارشناسان این است که افراد پس از اسکن آم‌ارآی، احتمالا غربالگری‌های معمول مانند ماموگرافی را نادیده بگیرند.»

کالج رادیولوژی آمریکا ام‌آرآی را برای افراد سالم و بدون نشانه توصیه نمی‌‌کند و تاکید می‌‌کند که «هیچ مدرک مستندی وجود ندارد» که نشان دهند این روش به نسبت هزینه‌های آن، اقتصادی باشد یا بر افزایش طول عمر تاثیر بگذارد.

سازمان غذا و داروی آمریکا هم هیچ دستگاه ام‌آر‌آیی را به منظور اسکن‌های غربالگری و پیشگیرانه تایید نکرده است؛ هرچند پزشکان آزادند هر طور که می‌خواهند از این دستگاه‌ها استفاده کنند.