نزدیکی ترکمنستان و طالبان

ترکمنستان حدود ۸۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد و طی سه دهه گذشته در امور داخلی و در منازعات این کشور نقش بسیار کمی داشته است 

سمت راست کاردار طالبان برای سفارت افغانستان در عشق‌‌آباد و سمت چپ، وزیر خارجه ترکمنستان- وزارت خارجه طالبان

وزارت خارجه طالبان جمعه ۵ مرداد (۲۶ ژوئیه) اعلام کرد که دیپلمات اعزامی «امارت اسلامی» در ترکمنستان پذیرفته شده است.  

در اطلاعیه این وزارتخانه آمده است که رشید میرادف، وزیر خارجه و معاون شورای وزیران ترکمنستان، در مراسمی فضل محمد صابر را در مقام کاردار سفارت افغانستان در عشق‌آباد پذیرفته است.  

به نقل از رشید میرادف، در این اطلاعیه ذکر شده است که ترکمنستان و افغانستان برای آغاز پروژه‌های بزرگ برنامه‌ مشترک دارند و توسعه روابط دیپلماتیک گامی مهم است. 

در این اطلاعیه آمده است: «تلاش‌های دیپلماتیک مشترک می‌تواند سبب آغاز کار عملی پروژ‌های تاپی، تاپ و پروژه خط آهن تورغندی-هرات شود.» 

رشید میرادف، وزیر خارجه ترکمنستان، سفرهای متعددی به افغانستان تحت حاکمیت طالبان داشته و با مقام‌های ارشد این گروه دیدار کرده است. عشق‌آباد همواره بر گسترش روابط اقتصادی و همچنین پیشرفت در پروژه‌های بزرگ منطقه‌ای ازجمله تاپی (خط لوله انتقال گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند) و تاپ (انتقال برق ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان) تاکید می‌کند، اما تاکنون کار عملی در این دو پروژه بزرگ اقتصادی در داخل افغانستان انجام نشده است.  

اسفند ۱۳۹۶ پروژه‌های تاپی و تاپ با حضور قربان‌قلی بردی‌ محمدودف، رییس‌جمهوری ترکمنستان، شاهد خاقان عباسی، نخست‌وزیر وقت پاکستان، مبشر جاوید اکبر، نماینده دولت هند، و اشرف غنی، رییس‌جمهوری پیشین افغانستان، در هرات امضا شد، اما کار عملی این پروژه‌ها تاکنون آغاز نشده است.  

خط لوله تاپی، ظرفیت انتقال سالانه ۳۳ میلیارد مترمکعب گاز را دارد. این خط لوله حدود ۱۸۱۴ کیلومتر طول خواهد داشت که پس از گذشتن از  ۱۴۷ کیلومتر از خاک ترکمنستان، ۷۳۵ کیلومتر از خاک افغانستان و ۸۰۰ کیلومتر از خاک پاکستان، به شهر فاضیلکای هند می‌رسد. 

وزارت خارجه طالبان پنج‌شنبه (۴ مرداد) اعلام کرد که امیرخان متقی، وزیر خارجه این گروه، با خواجه عوضوف، سفیر ترکمنستان در کابل، دیدار کرده است. امیرخان متقی گفته است که تمدید خط لوله گاز تاپی از اولویت‌های افغانستان است. طالبان گفتند که سفیر ترکمنستان هم در جریان کار عملی و پیشرفت پروژه تاپی در داخل افغانستان قرار گرفته است.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

به‌تازگی رشید میرادف با مصدق مالک، وزیر انرژی و نفت پاکستان، در اسلام‌آباد دیدار کرده و گفته است که عملی‌شدن پروژه تاپی کاهش قیمت انرژی و ایجاد فرصت‌های شغلی را به همراه دارد. 

ترکمنستان، پس از اعلام استقلال از اتحاد جماهیر شوروی پیشین در سال ۱۹۹۱، رویکرد بین‌المللی غیرفعال و سیاست بی‌طرفی را دنبال کرده است و در تاریخ ۱۲ دسامبر سال ۱۹۹۵ مطابق تصمیم مجمع عمومی سازمان ملل متحد «کشور دائما بی‌طرف» شناخته شده است. به همین دلیل در ترکمنستان بی‌طرفی یکی از مهم‌ترین اصول دولت به شمار می‌آید و سیاست خارجی این کشور نیز بر همین اصل بنا شده است.  

ترکمنستان و افغانستان محصور در خشکی‌اند و هر دو کشور می‌خواهند مسیرهای جدید ترانزیتی و بازرگانی در اختیار داشته باشند تا دادوستد اقتصادی آن‌ها توسعه یابد. عشق‌آباد تمرکز ویژه‌ای بر صادرات نفت و گاز از طریق افغانستان به پاکستان و هند دارد تا پول به‌دست‌آمده از این بخش را صرف بازسازی‌اش کند.  

ترکمنستان حدود ۸۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد و طی سه دهه گذشته در امور داخلی و منازعات این کشور نقش بسیار کمرنگی داشته است. ترکمنستان با افغانستان روابط محافظه‌کارانه دنبال کرده است و حتی در دوران نخست حاکمیت طالبان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی نیز روابط دیپلماتیک برقرار کرده بود، اما از به رسمیت شناختن این گروه پرهیز کرده است.  

با فروپاشی حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱، ترکمنستان از نخستین کشورهایی بود که روابط دیپلماتیکش را از سر گرفت و همچنین بنادر تورغندی هرات و آقینه فاریاب را بازگشایی کرد. مقام‌های ترکمنستانی با این اقدامشان به طالبان نشان دادند که بدون در نظر گرفتن حکومت‎‌ها و رژیم‌ها، بر حفظ روابطشان با افغانستان ادامه می‌دهند و هیچ تفاوتی میان نظام جمهوری و «امارت اسلامی طالبان» قائل نیستند. 

ترکمنستان، برخلاف تاجیکستان و ازبکستان، هم در دهه ۹۰ و هم در سال ۲۰۲۱ هیچ یک از شهروندان اهل افغانستان، ازجمله نظامیان و غیرنظامیان، را به پناهندگی نپذیرفت. با سقوط استان هرات به‌دست طالبان ده‌ها نیروی مرزی به خاک ترکمنستان فرار کردند، اما عشق‌آباد پس از رایزنی‌ها زمینه انتقال آن‌ها به کابل را فراهم کرد و به حکومت وقت تحویلشان داد. 

هر چند ترکمنستان در گسترش روابط با رژیم طالبان تلاش می‌کند، اما این کشور از تهدید تروریسم، به‌ویژه شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش)، قاچاق مواد مخدر و فعالیت گروه‌های تندرو نگران است. این درحالی است که طی سه سال حاکمیت طالبان داعش حمله‌های پرتلفاتی به این گروه داشته و رژیم طالبان عملیات‌هایی تحت عنوان مبارزه با «داعش» راه‌اندازی کرده و شماری از افراد را کشته است.

بیشتر از جهان