باستان‌شناسان در پژوهشی جدید که زوایای بیشتری از نبوغ مصریان باستان را روشن می‌کند، ادعا می‌کنند قدیمی‌ترین هرم مصر احتمالا با کمک یک سیستم نوآورانه بالابر آبی هیدرولیک ساخته شده است.

این پژوهش، که روز دوشنبه در نشریه پلاس وان (PLOS ONE) منتشر شد، این نظریه را مطرح می‌کند که شاید در دو دالانی که داخل هرم جوزر (جوسر)، قدیمی‌ترین هرم نمادین مصر، قرار دارند آب جریان داشته است.

گمان می‌رود این بنای باستانی مصر که با نام هرم پلکانی نیز شناخته می‌شود، حدود سال ۲۶۸۰ پیش از میلاد مسیح به‌عنوان مجموعه آرامگاه جوزر، فرعون دودمان سوم، ساخته شده باشد.

این اولین هرمی بود که ساخته شد و با ارتفاع بیش از ۶۰ متر (۲۰۰ فوت)، الهام‌بخش ساخت هرم‌های بزرگ‌تر در دودمان‌های چهارم، پنجم، و ششم مصر باستان شد.

برخلاف بناهای قبلی آن دوره که از خشت خام ساخته شده، هرم پلکانی جوزر با استفاده از سنگ، به‌ویژه سنگ آهک، ساخته شده است.

با وجود این، روش‌های دقیق مورد استفاده در ساخت این هرم همچنان نامشخص است.

تاکنون، هیچ توضیح عموما پذیرفته‌شده‌ای وجود نداشته است که مصریان باستان چگونه با استفاده از میلیون‌ها بلوک عظیم که هرکدام بیش از ۲.۵ تن وزن دارند، اهرام را بنا کردند.

پژوهشگران احتمال داده‌اند که مصریان باستان از چندین شیوه استفاده کرده بودند از کاربرد قرقره، شیب‌راهه، و بالاکش گرفته تا غلتاندن بلوک‌ها روی الوار تا آن‌ها را به محل ساخت‌و‌ساز منتقل کنند.

پژوهشگران اکنون گمان می‌کنند که شاید آب کلید این معما باشد و به بالا و پایین بردن شناور مورد استفاده برای حمل سنگ‌ها کمک کرده باشد، که فرایند ساخت را در مقایسه با نظریه‌های قبلی به‌نسبت ساده‌تر می‌کند.

بر اساس این پژوهش جدید، سازه‌ای که پیش‌تر وجودش در آن نزدیکی توضیحی نداشت‌ــ محوطه جسر المدیر‌ــ احتمالا به‌عنوان «سد اصلاحی» برای جمع‌آوری آب و رسوبات عمل می‌کرده است.

دانشمندان می‌گویند محفظه‌هایی که بیرون هرم در زمینه حفر شده بود ممکن است به‌عنوان تاسیساتی برای تصفیه آب به کار رفته باشد که امکان ته‌نشینی رسوب و عبور آب از محفظه بعدی را فراهم می‌کرده است.

به گمان پژوهشگران، این آب سپس داخل دالان‌های اهرام جریان پیدا می‌کرد، که آن‌‌جا نیروی بالابرنده‌ آب ممکن است به حمل بلوک‌های ساختمانی کمک کرده باشد.

در حالی که شواهد باستان‌شناسی فزاینده‌ای وجود دارد که مصریان باستان در کانال‌های آبیاری‌شان از هیدرولیک (نیروی آب) استفاده می‌کردند، بسیاری از پژوهشگران مجاب نشده‌اند که هنگام ساخت هرم پلکانی، باران‌های پراکنده آب کافی برای استفاده در یک سیستم هیدرولیک را فراهم کرده باشد. 

باستان‌شناسان خواستار پژوهش بیشتر در این زمینه شده‌اند تا امکان و چگونگی جریان آب از طریق این دالان‌ها مشخص شود.

آن‌ها همچنین امیدوارند که بررسی بیشتری صورت بگیرد که در آن مقطع از تاریخ کره زمین، چه میزان آب احتمالا در دسترس بوده است.

در حالی که احتمالا روش‌های ساخت دیگری مانند شیب‌راهه‌ها نیز به کار رفته است، پژوهشگران می‌گویند که یک سیستم هیدرولیک ممکن است به فرایند هرم‌سازی کمک کرده باشد.

دانشمندان نوشتند: «منطقی به نظر می‌رسد که معماران و ناظران شیوه‌های ساخت‌و‌ساز گوناگونی را که در اختیار داشتند از جمله شیب‌راهه‌ها، بالاکش‌ها، یا نیروی حیوانات، به کار گرفته باشند.»

آن‌ها گفتند: «مصریان باستان به‌دلیل کانال‌سازی با هدف آبیاری و استفاده از کرجی برای حمل‌و‌نقل سنگ‌های عظیم به پیشگامی و تسلط بر علم هیدرولیک معروف‌اند. این پژوهش یک مسیر تحقیقی جدید باز می‌کند: استفاده از نیروی هیدرولیک برای بنای سازه‌های عظیمی که برای فراعنه ساخته شدند.»