در زبان لاتین ضرب‌المثلی وجود دارد که می‌گوید «حقیقت در شراب نهفته است»؛ درست مثل «مستی و راستی» در زبان فارسی که به صداقت در زمان مستی اشاره دارد. اما آیا الکل واقعا افراد را صادق‌تر می‌کند؟ لایوساینس در گزارشی، سراغ برخی کارشناسان رفته است تا به این پرسش پاسخ دهد.

آرون وایت، رئیس بخش اپیدمیولوژی و بیومتری موسسه ملی سوء‌مصرف و اعتیاد به الکل در ایالات متحده، می‌گوید: «مصرف الکل این احتمال را که هر چه در ذهن دارید به زبان بیاورید، بیشتر می‌کند. در برخی موارد، می‌تواند حقیقت باشد اما گاه چیزی است که فرد در حالت مستی فکر می‌کند حقیقت است. به عنوان مثال، یک دوست مست ممکن است وعده‌هایی جسورانه‌ بدهد، مثل اینکه قصد دارد به شهر دیگری نقل مکان کند یا کارش را ترک کند، ولی روز بعد آن‌ها را پس بگیرد.»

لایوساینس اشاره می‌کند که جست‌وجوی گسترده‌ در اینترنت درباره وجود تحقیقاتی در مورد اینکه الکل چگونه بر صداقت تاثیر می‌گذارد، به نتیجه قطعی منتهی نشد. با این حال برخی مطالعات درباره تاثیر الکل بر شخصیت، احساسات و شناخت، این ایده را تا حدی تایید می‌کنند.

به عنوان مثال، مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۷ در مجله «علم روانشناسی بالینی» (Clinical Psychological Science) منتشر شد، بررسی کرده بود که شخصیت شرکت‌کنندگان در این مطالعه پس از مصرف مقدار مشخصی ودکا لیموناد (نوشیدنی که ترکیبات اصلی آن ودکا و لیموناد است) که غلظت الکل در خون آن‌ها را به ۰.۰۹ درصد می‌رساند، چگونه تغییر می‌کند.

ناظران بیرونی مشاهده کردند که بزرگ‌ترین تغییر در شخصیت شرکت‌کنندگان پس از نوشیدن الکل این بود که آن‌ها بسیار برون‌گرا‌تر شده بودند. البته این مطالعه به‌طور خاص تاثیر الکل بر صداقت را بررسی نمی‌کرد، اما فردی که در محیط اجتماعی احساس راحتی بیشتری می‌کند، منطقا احتمال بیشتری دارد که رک‌‌ و راست‌تر حرف بزند.

مایکل سایت، استاد روانشناسی دانشگاه پیتسبورگ، در این زمینه معتقد است که نوشیدن الکل احساسات را تشدید می‌کند. این ممکن است باعث شود در تعاملات خوشایند، بیشتر بخندیم و بلندتر صحبت کنیم یا در موقعیت‌های ناخوشایند خیلی زود به گریه بیفتیم. همین احساسات تشدیدشده ممکن است فرد را بر آن دارد که آنچه در ذهن دارد بگوید. با این حال این امکان هم وجود دارد که فرد را در وضعیتی ناپایدار قرار دهد که چیزی را که واقعا منظورش نیست، بگوید یا انجام دهد و بعدا از آن به‌شدت پشیمان شود. مثلا برخی افراد را بیشتر مستعد خشونت یا قمار کند.

دکتر سایت می‌افزاید از آنجا که الکل بر افکار و احساسات تاثیر زیادی می‌‌گذارد، جای تعجب ندارد که رفتار را هم تغییر دهد. الکل می‌تواند باعث می‌شود رفتارها افراطی‌تر شوند. این ناشی از آثار الکل بر بازداری‌زدایی است. وقتی فرد الکل مصرف می‌کند، الکل بر عملکرد قشر پیش‌پیشانی مغز تاثیر می‌گذارد و سیگنال‌های این ناحیه را تضعیف می‌کند و این به معنای کاهش کنترل بر امیال و محرک‌ها است. در نتیجه فرد ممکن است رفتارهایی انجام دهد که در حالت طبیعی و هوشیاری از انجام دادن آن‌ها خودداری می‌کند.

علاوه بر قشر پیش‌پیشانی، الکل بر فعالیت آمیگدال مغز‌ــ ساختاری عمیق در مغز که در ایجاد حس ترس و اضطراب نقش مهمی داردــ هم اثر می‌گذارد. در حالت هوشیاری، آمیگدال معمولا سیگنال‌های هشدار‌دهنده‌ای ارسال می‌کند که فرد را از گفتن جملات اشتباه یا انجام دادن کارهای غیرمعمول باز می‌دارد، اما پس از نوشیدن چند گیلاس، این سیگنال‌ها کم و فعالیت آمیگدال ضعیف‌تر می‌شود.

بدین ترتیب نمی‌توان با قطعیت از تاثیر الکل بر صداقت گفت، زیرا تاثیر الکل بر مغز پیچیده‌تر از آن است که بتوان آن را به‌سادگی به صداقت نسبت داد و بر «مستی و راستی» مهر تایید زد.