مقام‌های جمهوری اسلامی زمینه‌چینی برای توجیه کمبود گاز در زمستان و ناترازی‌ها را از نخستین روزهای دومین ماه پاییز آغاز کردند.

حدود یک هفته پیش، فرهاد شهرکی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، به‌صراحت گفت که زمستان امسال ناترازی گاز هم به ناترازی برق اضافه می‌شود. مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی، نیز روز سه‌شنبه در جریان دفاع از لایحه بودجه ۱۴۰۴، افزایش تعرفه‌ها را راه‌حل ناترازی‌ها خواند و روز چهارشنبه نهم آبان نیز سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، در نشستی خبری، کمبود گاز را با سردتر شدن زمستان امسال توجیه کرد.

رئیس شرکت ملی گاز ایران با استناد به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی گفت که زمستان امسال نزدیک به ۴ درجه سردتر از سال قبل خواهد شد و این به معنای افزایش ۱۰۰ میلیون مترمکعبی مصرف روزانه گاز است.

معاون وزیر نفت در ادامه، مازوت‌سوزی در صنایع و نیروگاه‌ها را نیز تلویحا توجیه کرد و گفت: «هرچه مصرف بخش خانگی بیشتر می‌شود، مجبوریم تحویل گاز به صنایع و نیروگاه‌ها را محدودتر کنیم و سوخت معادل بیشتری به آن‌ها تحویل دهیم.»

به گفته این مقام وزارت نفت، عمده استان‌های شمالی ایران تحت‌تاثیر توده هوای سردی قرار می‌گیرند که وارد کشور می‌شود.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران روز سه‌شنبه در سخنان دیگری اعلام کرد که «مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده در هفته نخست آبان با مصرف روزانه ۴۰۵ میلیون مترمکعب، رکوردی تازه را در تاریخ صنعت گاز ثبت کرد.»

سخنان متناوب مقام‌های جمهوری اسلامی درباره کمبود و ناترازی گاز در حالی تکرار می‌شود که ایران، جزو سه کشور نخست دارای ذخایر گاز طبیعی در دنیا است و آنچه کمبود و ناترازی گاز را در این کشور رقم زده، مدیریت ناکارآمد و امتناع از سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از ذخایر گازی است.

مقام‌های جمهوری اسلامی همواره در مسئله ناترازی‌های آب، برق، بنزین و گاز انگشت اتهام را به سمت مردم می‌گیرند و آنان را به «بدمصرفی» متهم می‌کنند. در مواردی نیز افزایش تعرفه‌ها را راهکار حل مشکلات می‌دانند.

مسعود پزشکیان روز سه‌شنبه در جریان دفاع از لایحه بودجه ۱۴۰۴ در مجلس، به‌صراحت گفت که ناترازی‌ها به «مداخله» نیاز دارند. او تلویحا تهدید کرد که در صورت افزایش نیافتن تعرفه‌های انرژی، برق و گاز صنایع تولیدی قطع خواهد شد.

پیش از او نیز فرهاد شهرکی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، خبر داد که مخازن سوخت نیروگاه‌ها نسبت به سال گذشته کاهش یافته و ناترازی گاز در کنار ناترازی برق در زمستان امسال قابل‌پیش‌بینی است.

هم‌زمان برخی گزارش‌ها از آغاز مازوت‌سوزی در برخی نیروگاه‌ها از جمله شازند در استان مرکزی خبر داده‌اند.

روزنامه هم‌میهن روز چهارشنبه در گزارشی به موضوع ناترازی گاز پرداخت و نوشت که هدررفت سوخت در ایران ۴۸ میلیارد دلار است. در این گزارش آمده است: «در سال ۱۴۰۲، ایران با تولید روزانه حدود سه هزار و ۸۲۲ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی، حدود ۱.۴ درصد تولید جهانی را انجام داد و در رتبه هفتم تولید نفت جهان قرار داشت، اما به دلایل مختلف، شاهد هدررفت سوخت بود که نتیجه‌ آن ناترازی عرضه و تقاضای انرژی است.»

برخوردار نبودن از فناوری‌های به‌روز دنیا، در دسترس نبودن تجهیزات و تاسیسات، سامانه‌های سرمایشی و گرمایشی و وسایل حمل‌ونقل فرسوده از مهم‌ترین عوامل هدررفت سوخت به شمار می‌روند؛ اما مهم‌تر از همه آن‌ها سوءمدیریت عرضه و مصرف انرژی است.

پیش‌تر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود که دلایل بالا بودن شاخص میزان مصرف انرژی در ایران وجود صنایع سنگین انرژی‌بر با فناوری فرسوده یا قدیمی و روش‌‌های تولید‌ منسوخ است. این‌ موارد در کنار سهم اندک استفاده از فناوری‌های پیشرفته از جمله دلایل مهم محقق نشدن اسناد بالادستی کاهش شاخص شدت انرژی‌اند.