یک حزب‌الله به‌شدت تضعیف‌شده در موقعیتی قرار نداشت که بتواند از بشار اسد، رئیس‌جمهوری سابق سوریه، و متحد دیرین خود که در شورشی سریع و ناگهانی سرنگون شد، دفاع کند. حالا با سقوط دولت اسد، این گروه شبه‌نظامی مستقر در لبنان حتی از قبل نیز ضعیف‌تر شده است.
در مطلبی که خبرگزاری آسوشیتدپرس به قلم باسم امرویی و کریم چهایب منتشر کرده، آمده است که حزب‌الله در جریان ۱۴ ماه جنگ با اسرائیل ضربه بزرگی خورد و حالا نیز سقوط اسد که روابط نزدیکی با ایران داشت، به دلیل قطع مسیر حیاتی قاچاق اسلحه از طریق سوریه، توان حرکت حزب‌الله را برای بازگشت به قدرت فلج کرده است.
مقام‌های حزب‌الله عمیقا نگران‌اند، با وجود این تلاش می‌کنند روحیه خود را حفظ کنند.
حسن فضل‌الله، نماینده پارلمان لبنان از جناح سیاسی حزب‌الله، در سخنرانی خود در مراسم خاکسپاری شبه‌نظامیان کشته‌شده در حمله اسرائیل گفت: «آنچه در سوریه رخ می‌دهد، یک تغییر عمده، خطرناک و جدید است و برای فهم چرایی آن به ارزیابی نیاز داریم. هرچه در سوریه رخ دهد، با وجود خطراتش، ما را تضعیف نخواهد کرد.»
تحلیلگران می‌گویند تضعیف حزب‌الله برای لبنان، کشوری که این گروه دهه‌ها در آن بازیگر سیاسی مهمی بوده است، پیامدهای بزرگی خواهد داشت. ایران هم که از حزب‌الله به‌عنوان یکی از نیروهای نیابتی خود برای نمایش قدرت در سراسر خاورمیانه استفاده می‌کرد، اکنون از این تغییر به‌شدت متاثر شده است. علاوه بر این، این تحول برای اسرائیل نیز یک نقطه عطف محسوب می‌شود، زیرا دشمن دیرینه آن در مرزهای شمالی اکنون در آسیب‌پذیرترین وضعیت خود در دهه‌های اخیر قرار دارد.
وابستگی‌های حزب‌الله به سوریه
خاندان اسد که نیم‌قرن با مشت آهنین بر سوریه حکومت می‌کرد، در تقویت حزب‌الله نقش مهمی داشت. حزب‌الله که اوایل دهه ۱۹۸۰ با کمک مشاوران ایرانی که از طریق سوریه به لبنان آمده بودند، تاسیس شد، نه‌تنها از طریق سوریه تسلیحات ایرانی دریافت می‌کرد، بلکه این کشور مکانی بود که حزب‌الله آنجا نیروهایش را آموزش می‌داد و سلاح‌هایش را تولید می‌کرد.
با افزایش قدرت حزب‌الله، این گروه به نیرویی تبدیل شد که اسد می‌توانست در زمان بحران‌ها، برای حفاظت به آن تکیه کند. حزب‌الله در جنگ داخلی سوریه که از سال ۲۰۱۱ آغاز شد، هزاران جنگجو برای حمایت از نیروهای اسد اعزام کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با پیشروی شورشیان در سوریه در اوایل دسامبر و تصرف شهر حمص‌ــ جایی که با یک شهر مرزی سوریه محل استقرار نیروهای حزب‌الله فاصله کمی داشت‌ــ بسیاری انتظار داشتند شبه‌نظامیان حزب‌الله مقاومت شدیدی نشان دهند. چرا که حزب‌الله پیش‌تر در سال ۲۰۱۳ نیز چنین کرد و مانع پیشروی مخالفان اسد به سمت دمشق شد، اما این بار حزب‌الله در وضعیت آشفته‌ای قرار داشت.
بسیاری از مقام‌های ارشد آن، از جمله حسن نصرالله، رهبر دیرینه آن در حملات هوایی اسرائیل کشته شده بودند. همچنین بر اثر ماه‌ها بمباران اسرائیل، بخش زیادی از زیرساخت‌های نظامی حزب‌الله نابود شدند. در نتیجه با کنار ماندن متحدان کلیدی سوریه یعنی روسیه و ایران، حزب‌الله هم عقب‌نشینی کرد و اسد به‌سرعت سرنگون شد.
سرهنگ فارس البیوش، یک افسر جداشده ارتش سوریه که تا سال ۲۰۱۷ علیه نیروهای اسد و حزب‌الله جنگید و سپس به ترکیه نقل مکان کرد، به آسوشیتدپرس می‌گوید: «سقوط رژیم اسد، پایان نفوذ نظامی ایران در سوریه و لبنان است.»
لبنان با «واقعیت جدید» حزب‌الله مواجه می‌شود
در لبنان، کاهش قدرت حزب‌الله به ارتش این کشور فرصت داد تا بار دیگر کنترل مناطقی را که پیش‌تر از دست داده بود، به‌ویژه در امتداد مرز جنوبی، بازپس بگیرد. توافق آتش‌بس میان حزب‌الله و اسرائیل که با میانجی‌گری آمریکا به دست آمد، تصریح می‌کند که حزب‌الله نباید در این مرز حضور مسلحانه داشته باشد و این امر به درخواست‌های فزاینده در داخل لبنان برای خلع سلاح این گروه منجر شد.
سمیر جعجع، رهبر حزب مسیحی «نیروهای لبنانی» و از رهبران ائتلاف ۱۴ مارس، چند ساعت پس از تصرف دمشق به دست شورشیان، در اظهارنظری گفته بود: «برای حزب‌الله بازی تمام شده است. برای پایان دادن به وضعیت خود به‌عنوان یک گروه مسلح با ارتش لبنان مذاکره کنید و به یک حزب سیاسی تبدیل شوید.»
اما نفوذ دیرینه حزب‌الله در عرصه سیاسی لبنان نیز با چالشی بزرگ مواجه است.
بسیاری در این کشور از این گروه عصبانی‌اند. منتقدان می‌گویند این گروه با آغاز شلیک موشک به اسرائیل در سال گذشته‌ــ درست یک روز پس از حمله حماس‌‌ــ تعهدش را برای به اینکه تنها برای دفاع از لبنان از سلاح استفاده کند، نقض کرد.
وزارت بهداشت لبنان اعلام کرد که بیش از چهار هزار شهروند این کشور در جنگ حزب‌الله با اسرائیل کشته شده‌اند. شهرها و روستاهای محل زندگی نیروها و حامیان حزب‌الله هم به‌طور کامل ویران شده و بیش از یک میلیون نفر آواره شده‌اند. اقتصاد لبنان که پیش از جنگ نیز در وضعیت بدی بود، اکنون در بحران عمیق‌تری فرو رفته است.
فیراس مقصد، از موسسه خاورمیانه، اندیشکده‌ای غیرانتفاعی در واشینگتن، به آسوشیتدپرس گفت: «با رفتن رژیم اسد از سوریه، حزب‌الله با واقعیتی کاملا جدید و تلخ روبرو شده است.»
او افزود اگرچه بسیاری از رهبران لبنانی هنوز ابعاد این تغییر را درک نکرده‌اند، در روزهای اخیر حتی برخی متحدان سابق حزب‌الله در پارلمان نیز شروع به فاصله گرفتن از این گروه کرده‌اند.
جبران باسیل، نماینده پارلمان از جنبش میهنی آزاد، حزب مسیحی دیگر در لبنان، تاکید کرد که از دست دادن سوریه به‌عنوان مسیر تامین سلاح حزب‌الله از سمت ایران، می‌تواند به لبنان کمک کند تا از درگیری‌های منطقه‌ای فاصله بگیرد. باسیل که پیش‌تر از متحدان حزب‌الله به شمار می‌رفت، افزود: «بهتر است حزب‌الله ازین پس به‌جای درگیری‌های منطقه‌ای گسترده، بر امور داخلی لبنان متمرکز شود.»
در شرایط کنونی، به نظر می‌رسد حزب‌الله جز محدود کردن بلندپروازی‌های خود چاره‌ای نداشته باشد. زیرا با سقوط اسد، ایران کنترل یک کریدور زمینی مهم را که از عراق و سوریه تا مدیترانه امتداد داشت و مسیری بدون مانع را برای تامین سلاح حزب‌الله فراهم می‌کرد، از دست داده است.
آرون لوند، کارشناس سوریه در اندیشکده سنچری اینترنشنال، مستقر در نیویورک، نیز به آسوشیتدپرس گفت: «آن‌ها شاید بتوانند برخی چیزها را از طریق هوایی ارسال یا قاچاق کنند، اما این عملیات هرگز به همان مقیاس قبل نخواهد بود و حتی نزدیک به آن هم نخواهد بود.»
برای اسرائیل، قطع شبکه منطقه‌ای ایران یک هدف عمده بود. هرچند دولت نتانیاهو از شبه‌نظامیان اسلام‌گرا و شورشیانی که اسد را سرنگون کردند هم نگرانی دارد. اسرائیل روز یکشنبه نیروهایش را به منطقه غیرنظامی حائل با سوریه در بلندی‌های جولان اعزام کرد و این تصمیم را یک «اقدام امنیتی موقت» نامید.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، سقوط اسد را «روزی تاریخی» خواند و گفت: «این نتیجه مستقیم اقدام‌های قاطع ما علیه حزب‌الله و ایران، حامیان اصلی اسد است.»
