در بوی تند گاز اشک‌آور که در هوای استانبول پیچیده است، بویی دیگر نیز به مشام می‌رسد: بوی وحشتی که در دل رهبر ترکیه، رجب طیب اردوغان، افتاده است. یکی از رقبای او به زندان افتاده است‌ــ تا این‌جا، مسئله‌ای آشنا است.
سرویس جهانی بی‌بی‌سی با اشاره به این موضوع، می‌نویسد زندانی شدن اکرم امام‌اوغلو، شهردار محبوب استانبول، نشان می‌دهد که اردوغان مضطرب شده است‌ــ و شاید زیاده‌روی کرده باشد. حزب شهردار استانبول، حزب جمهوری‌خواه خلق، که جمعیت عظیمی را به خیابان‌ها کشانده، بی‌تردید امیدوار است که این‌طور باشد.
اکرم امام‌اوغلو رقیب اصلی رهبری است که روز‌به‌روز اقتدارگراتر می‌شود. او به‌راحتی می‌تواند جای او را در انتخابات ریاست‌جمهوری که قرار است تا سال ۲۰۲۸ برگزار شود، بگیرد‌ــ البته اگر آزاد باشد که در آن شرکت کند.
اما این مسئله بسیار فراتر از بحث سرنوشت شهردار استانبول است. آزادی و دموکراسی در دوران اردوغان پیوسته رو به زوال رفته است. بسیاری این لحظه را فرصتی برای توقف این روند و جلوگیری از سقوط کامل کشور به سمت خودکامگی می‌دانندــ البته اگر هنوز خیلی دیر نشده باشد.
آن‌ها با وجود ممنوعیت تظاهرات، بسته شدن جاده‌ها و پل‌ها، و خطر بازداشت، هر شب به خیابان می‌آیند و مقابل پلیس ضد شورش، گاز اشک‌آور و گلوله‌های پلاستیکی مقاومت می‌کنند. بیش از ۱۰۰۰ نفر در عرض پنج روز بازداشت شده‌اند، و این تعداد همچنان در حال افزایش است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ترکیه مدعی دموکراسی است، و در ظاهر نیز این‌طور به نظر می‌رسد. انتخابات برگزار می‌شود؛ و مشارکت رای‌دهندگان معمولا بالا است‌ــ ترک‌ها به رای دادن و شرکت در انتخابات بسیار اهمیت می‌دهند. اما مشکل اتفاقی است که دور از حوزه‌های رای‌گیری رخ می‌دهد.
سیاستمداران مخالف ممکن است زندانی شوند. منتقدان تهدید می‌شوند. معترضان بازداشت می‌شوند. بیشتر رسانه‌ها در کنترل دولت‌اند. یک توییت تمسخرآمیز درباره رئیس‌جمهوری ممکن است فرد را راهی زندان کند. تا روز برگزاری انتخابات، موجی از پوشش رسانه‌ای طرفدار دولت به راه می‌افتد و احزاب مخالف مجال چندانی برای دیده شدن ندارند.
اکرم امام‌اوغلو از آن دست سیاستمدارانی است که می‌تواند از این موانع عبور کند و با رای‌دهندگان ارتباط برقرار کند. او با رسانه آشنا است و تاکنون سه بار به‌عنوان شهردار استانبول انتخاب شده است. اکنون، امام‌اوغلو به اختلاس، دریافت رشوه و اداره سازمانی خلافکار متهم شده است.
اگر محکوم شود، ممکن است از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری محروم شود. او هم‌اکنون در مورد یک محکومیت قبلی و حکم دو سال زندان به اتهام توهین به مقام‌های انتخاباتی درخواست تجدیدنظر داده است.
ترکیه اصرار دارد که دادگاه‌هایش مستقل و صرفا طبق قانون عمل می‌کنند. اما فعالان حقوق بشر و تحلیلگران مستقل در ترکیه این ادعا را به سخره می‌گیرند.
دیدبان حقوق بشر اعلام کرده که بازداشت شهردار، همراه حدود ۱۰۰ مقام شهرداری و سیاستمدار دیگر «اقدامی با انگیزه سیاسی برای سرکوب فعالیت‌های قانونی سیاسی» است. این سازمان پیش‌تر نیز از «تصمیم‌های سیاسی‌شده دادگاه‌ها» در ترکیه انتقاد کرده بود.
امام‌اوغلو در پستی در ایکس (توییتر سابق)، که در آن ۹.۶ میلیون دنبال‌کننده دارد، گفت پرونده‌ای که علیه او تشکیل شده، «لکه سیاهی بر دموکراسی ما است» و افزود «سربلند ایستاده‌ام. هرگز سر خم نمی‌کنم».
و این همان چیزی است که شاید اردوغان ۷۱ ساله از آن بیمناک باشد: رقیب جوان‌تر ۵۳ ساله‌ای که آماده نبردی طولانی است و برای رای‌دهندگان محافظه‌کار ترکیه نیز جذاب است.
اکنون چه خواهد شد؟
ممکن است اعتراض‌ها شدت بگیرند و گسترده‌تر شوند. این موضوع چالشی جدی برای اردوغان ایجاد خواهد کرد. چه مدت طول خواهد کشید تا نیروهای امنیتی مسلح شدت سرکوب‌ها را افزایش دهند؟ چه زمانی ممکن است در یکی از این اعتراض‌ها، فردی کشته شود؟ هر رژیم مستبدی یک نقطه شکست دارد، و این نقطه شاید فقط با یک گلوله فرا برسد.
حزب اپوزیسیون ترکیه مصمم است که به فشار و تظاهرات ادامه دهد.
اما اردوغان پس از دو دهه حضور در راس قدرت، هنوز هم از حمایت گسترده هواداران وفادارش برخوردار است. او تقریبا تمامی اهرم‌های قدرت را در اختیار دارد و به نظر می‌رسد مصمم به حفظ آن است. او امیدوار است که اعتراض‌ها به‌تدریج فروکش کند.
رئیس‌جمهوری و حزب حاکم عدالت و توسعه امیدوارند که معترضان خسته شوند و تمرکزشان را بر نگرانی‌هایی نظیر تورم شدید و کاهش مداوم ارزش لیر ترکیه معطوف کنند، نه آزادی بیان و دموکراسی.
بی‌بی‌سی در پایان می‌نویسد روزها و هفته‌های پیش‌رو محک قدرت و ایستادگی هر دو طرف خواهد بود. اما اگر از اعتراض‌‌های خیابانی در کشورهای استبدادی دیگر درسی بتوان گرفت، این است که دستیابی سریع به نتیجه بعید به نظر می‌رسد.
