در حالی که مهلت تعیین شده برای انتخاب نخست وزیر جدید عراق در پانزدهم ماه مارس جاری پایان می یابد، اما رهبران جناح های سیاسی، به ویژه احزاب سیاسی شیعه مذهب که در تعیین نخست وزیر، نقش اول را دارند تا هنوز نتوانسته اند در زمینه انتخاب نخست وزیر جدید به توافقی برسند. البته عدم موفقیت توفیق علاوی در کسب رای اعتماد از پارلمان و افزایش شمار نامزدان، باعث تشدید اختلافات شده و مسیر گزینش نخست وزیر جدید را با چالش های بیشتری رو به رو کرده است. از سوی دیگر، اصرار معترضان بر عدم پذیرش نامزدان وابسته به جناح های سیاسی حاکم و حمله اخیر آمریکا بر مواضع کتائب حزب الله، عبور از بن بست سیاسی کنونی را دشوار تر کرده است.

در این میان، احزاب سیاسی سنی مذهب و کردها در انتظار نتایج گفت و گو ها میان احزاب سیاسی شیعه مذهب هستند تا به محض روشن شدن اوضاع، در باره آن چه به توافق رسیده است، تصمیم بگیرند، افزون بر آن، کردها تأکید دارند که دولت آینده عراق بایستی یک نظام همه شمول باشد و علاوه بر تعهد به حل مشکلات موجود میان بغداد و اربیل، حقوق و امتیازات کردستان را رعایت کند.

در همین حال، ائتلاف "نیروهای عراقی" بزرگترین گروه سنی مذهب در مجلس عراق، از تعیین نخست وزیر جدید به نفع گروه های شیعه مذهب انصراف داده و تأکید کرده است که انتخاب نخست وزیر بایستی با کمال شفافیت صورت گیرد.

از جانب دیگر و به منظور بیرون رفت از بن سیاسی کنونی، احزاب سیاسی شیعه مذهب، کمیته 7 نفره را تشکیل دادند که مسئله گزینش نخست وزیر جدید را  پیگیری کرده و نامزد واجد شرایط را به رئیس جمهور معرفی کند. در این کمیته، نبیل الطرفی، از فراکسیون "سائرون"، عدنان فیحان، از ائتلاف "فتح"، احمد الفتلاوی، از ائتلاف "حکمت ملی"، باسم العوادی از ائتلاف "نصر"، حسین السنید، از ائتلاف "دولت قانون"، حیدر الفوادی، از "حرکت عطاء" و عبدالمحسن موسوی، از حزب فضیلت، حضور دارند.

در همین راستا، حسن خلاطی، نماینده ائتلاف حکمت ملی در پارلمان عراق، در صحبتی که با شماری از خبرنگاران داشت، گفت: کمیته مزبور به شدت در تلاش است تا زمنیه گزینش نخست وزیر جدید را فراهم کند و برای همین منظور سعی می کند با تمام جهات ها در تماس و ارتباط باشد و همه ای پیشنهادها را در پیوند به این اقدام ملی، مد نظر داشته باشد. وی افزود: مهلت تعیین شده برای انتخاب نخست وزیر جدید، عصر روز یکشنبه، 15 مارس پایان می یابد و با آن که زمان کمی تا پایان مهلت باقی مانده است اما کمیته 7 نفره ویژه تلاش های خود را برای انتخاب نخست وزیر جدید ادامه می دهد.

از سوی دیگر، اسامی تازه دیگری همچون اسعد العیدانی، استاندار بصره، علی شکری، وزیر پیشین، محمد شیاع السودانی، وزیر سابق کار و امور اجتماعی و مصطفی الکاظمی، رئیس سرویس اطلاعاتی عراق در فهرست نامزدان افزوده شده است، اما تا کنون هیچ نامزدی به مرحله پیروزی نزدیک نشده است.

 با توجه به تشدید اختلافات میان احزاب سیاسی که عبور از بن بست سیاسی را دشوار کرده است، برخی از سیاستمداران خواستار انتخاب نخست وزیر جدید از میان افراد مستقل و غیر وابسته به جناح های سیاسی شده اند، اما شماری دیگر عقیده دارند که انتخاب یک تن از نمایندگان غیر وابسته به گروه های سیاسی در مجلس، ممکن است بن بست سیاسی کنونی را پایان دهد، اما در این زمینه نیز تا کنون توافقی صورت نگرفته است.

در همین حال، علاء الربیعی، نماینده مجلس از ائتلاف "سائرون" اظهار داشت: کمیته 7 نفره ممکن است برای خروج از بن بست کنونی، در صدد انتخاب نخست وزیر جدید از میان شخصیت های غیر وابسته به احزاب سیاسی مانند قضات و یا استادان دانشگاه شود.

از سوی دیگر و با آن که پیوسته تأکید می شود که جناح های سیاسی شیعه مذهب عراق، اختلافات درونی چندانی ندارند، اما عدم توانایی احزاب یاد شده در رسیدن به توافقی برای انتخاب نخست وزیر جدید، حاکی از شدت اختلاف و ناسازگاری میان جناح های سیاسی شیعه مذهب عراق است.

علاء الربیعی، نماینده مجلس در ائتلاف "سائرون" در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: کمیته 7 نفره تا هنوز سرگرم رایزنی در مورد انتخاب نخست وزیر جدید است و البته اعضای این کمیته سعی دارند فردی را به عنوان نامزد انتخاب کنند که تا حد بسیاری مطابق به خواسته های معترضان بوده و شایستگی لازم را در خود داشته باشد.

در پیوند به این موضوع، قحطان الخفاجی، پژوهشگر سیاسی در صحبت با ایندیپندنت عربی، اظهار داشت که بعید است احزاب سیاسی شیعه مذهب بتوانند برای عبور از بن بست سیاسی، منافع شخصی خود را نادیده بگیرند، علاوه بر آن، تشدید تنش میان واشنگتن و تهران، اوضاع سیاسی عراق را پیچیده تر می کند و با توجه به همین ناهنجاری ها، فرایند انتخاب نخست وزیر جدید هر روز با چالش های بیشتری رو به رو می شود. نامبرده افزود: سفر اخیر علی شمخانی، دبیر کل شورای عالی امنیت ملی ایران به بغداد، تلاشی برای ایجاد وحدت میان گروه های شیعه مذهب عراقی بود تا مسیر انتخاب نخست وزیر جدید هموار شود، اما به نظر می رسد که مخالفت ها بیشتر از آن بود که  با سفر علی شمخانی، از میان برداشته شود. تردیدی نیست که حمله به پایگاه نظامی تاجی توسط گروه های مسلح وفادار به ایران، نمایانگر عدم نزدیکی به توافق میان جناح های سیاسی شیعه مذهب عراق است، مسئله ای که می تواند منجر به کاهش نفوذ ایران در عراق شود و منافع ایران را در این پهنه به خطر اندازد.

اما خالد عبد الاله، تحلیل گر سیاسی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: حمله به مواضع نیروهای کتائب حزب الله ممکن است باعث نزدیکی میان گروه های سیاسی شیعه مذهب شود و واکنش در برابر این حمله، دیدگاه های رهبران گروه های سیاسی شیعه مذهب را به هم نزدیک کند. البته وحدت نظر و همسویی در قبال حضور نیروهای آمریکایی در عراق، می تواند رهبران احزاب سیاسی را به سوی همگرایی و تشکیل دولت جدید سوق دهد تا زمینه خروج نیروهای آمریکایی از کشور فراهم شود.

از سوی دیگر، یاسین البکری، استاد علوم سیاسی عقیده دارد که کمیته 7 نفره برای انتخاب نخست وزیر نتوانسته است به موفقیتی دست یابد و دیدگاه های رهبران سیاسی آن قدر در تضاد است که خروج از بن بست کنونی را نا ممکن می کند. وی علاوه کرد: این کمیته یک ساختار نمایشی است و اعضای آن صلاحیت تصمیم گیری را ندارند و البته راه حل نهایی برای خروج از ناهنجاری های اخیر و انتخاب نخست وزیر تنها در دست رهبران سیاسی است و بدون تصمیم گیری آن ها، شاهد هیچ تحول و تغییری نخواهیم بود.

البته عدم موفقیت کابینه توفیق علاوی به کسب رای اعتماد از مجلس، نشان می دهد که بدون موافقت رهبران جناح های سیاسی، هیچ راهبردی نمی تواند عراق را از بن بست کنونی خارج کند.

https://www.independentarabia.com