قابلیت حیاتی جنگل‌های بارانی مناطق حاره در کربن‌اندوزی، به علت دمای فزاینده جهان در معرض تهدید قرار گرفته است و طبق هشدار دانشمندان منطقه آمازون خیلی در معرض خطر قرار دارد.

نویسندگان تحقیقی که مبتنی بر پژوهش در ۶۰۰ ناحیه جهان است، خواهان برداشتن گام‌های فوری برای حفظ جنگل‌ها و پایدارسازی اقلیم جهان شده‌اند و می‌گویند اگر بیشینه دمای روزانه فراتر از ۳۲.۲ سانتی‌گراد بشود، درختان خیلی خشک و گرم می‌شوند و در نتیجه می‌میرند و اندوخته کربن خود را آزاد می‌کنند.

به گفته این محققان وقتی دما افزایش یابد درختان روزنه‌های برگ‌های‌شان را به منظور حفظ آب می‌بندند اما این کار سبب می‌شود تا نتوانند کربن جذب کننند.

وقتی هم که درخت بمیرد کربن اندوخته‌اش به جو بازمی‌گردد.

حدود ۴۰ درصد کل کربن اندوخته در گیاهان خشکی را گیاهان جنگل‌های مناطق حاره در خود ذخیره کرده‌اند و محققان در این بررسی قابلیت کربن‌اندوزی جنگل‌های حاره‌ای مناطق مختلف را اندازه‌گیری کرده‌اند.

به گفته استوارت دیویس رئیس گروه رصد جهانی جنگل‌های کره زمین در مؤسسه اسمیتسون، که شبکه‌ای جهانی برای بررسی ۷۰ جنگل در ۲۷ کشور جهان است:«جنگل‌های حاره‌ای در گستره وسیعی از شرایط اقلیمی رشد می‌کنند».

«با بررسی جنگل‌های مناطق مختلف حاره‌ای می‌توانیم تاب‌آوری و واکنش آن‌ها در برابر تغییرات دمای جهان را بسنجیم. چگونگی واکنش جنگل‌های منفرد در برابر نوسان‌های کوتاه مدت اقلیمی را در تحقیقات  بسیار دیگری بررسی کرده‌اند. این تحقیق رویکرد جدیدی دارد و در آن پیامدهای کنونی شرایط دمایی برای تمام جنگل‌های حاره‌ای بررسی شده است».

طبق یافته‌های این گروه بزرگ تحقیقاتی که مارتین سالیوان استاد دانشگاه لیدز و دانشگاه کلان‌شهر منچستر سرپرست آن است، میزان کربن‌اندوزی جنگل‌های حاره‌ای آمریکای جنوبی، آفریقا، آسیا و استرالیا خیلی متفاوت است.

کربن‌اندوزی جنگل‌های آمریکای جنوبی از جنگل‌های آفریقا، آسیا و اروپا کم‌تر است که به گفته دانش‌مندان شاید به علت تفاوت‌های تکاملی در رشد گونه‌های درختان باشد.

همچنین طبق یافته‌های این محققان در پیش‌بینی میزان از دست رفتن کربن جنگل‌ها دو عامل از همه مهم‌تر است: یکی بیشینه دمای روزانه و دیگری میزان بارش در خشک‌ترین اوقات سال است.

طبق یافته این محققان دما به ۳۲.۲ سانتی‌گراد که برسد، رهاسازی کربن خیلی سریع‌تر می‌شود. درختان ظاهراً با افزایش کمینه دما در شب‌ها (پدیده‌ای که به علت گرمایش زمین می‌توان در برخی مناطق مشاهده کرد) می‌توانند کنار بیایند اما با افزایش بیشینه دما در روزها نمی‌توانند.

طبق پیش‌بینی این محققان جنگل‌های آمریکای جنوبی بیش از همه تحت تأثیر گرمایش زمین قرار می‌گیرند زیرا دما در آن‌ جا پیشاپیش بیش‌تر از قاره‌های دیگر بوده است و گرمایش آینده را نیز برای این منطقه بیش از همه جا پیش‌بینی کرده‌اند.

افزایش کربن جو می‌تواند مقداری از این افت را جبران کند اما در گام نخست به گرمایش هم دامن می‌زند که مشکل‌زا است.

به گفته دانش‌مندان، جنگل‌ها می‌توانند با دمای گرمایش کنار بیایند اما این فرایند زمان‌بر است. گونه‌هایی از درختان که نتوانند در برابر گرما تاب بیاورند از بین می‌روند و به تدریج جای خود را به گونه‌هایی می‌دهند که در برابر گرما تحمل بیش‌تری دارند ولی ممکن است این فرایند چندین نسل انسان طول بکشد.

جفرسون هال، یکی از نویسندگان این بررسی و رئیس طرح آگوا سالود مؤسسه اسمیتسون در پاناما می‌گوید: در این بررسی اهمیت حفاظت از جنگل‌های حاره‌ای و پایدارسازی اقلیم کره زمین مشخص شده است.

او می‌گوید: یک ابزار مهم، یافتن راه‌های تازه‌ برای احیای زمین‌های تخریب شده است. برای مثال می‌توان با کاشتن گونه‌هایی مناسب از درختان به جنگل‌های حاره‌ای کمک کرد تا در برابر واقعیت‌های قرن ۲۱ تاب‌آوری بیش‌تری داشته باشند.

به گفته استیو پتون رئیس برنامه پایشگری فیزیکی طرح حاره‌پژوهی مؤسسه اسمیتسون، در سال ۲۰۱۹ تعداد روزهای دارای دمای بیش از ۳۲ درجه سانتی‌گراد در ایستگاه هواشناسی واقع در بخش تاج‌پوش جنگل جزیره بارو کلرادو در پاناما به ۳۲ روز رسید و طبق داده‌های وی این روزهای خیلی داغ در حال افزایش است.

دو ماه قبل از این، تحقیق گروه بین‌المللی دیگری از دانشگاهیان در ماه مارس بر اساس یافته‌های مشابهی هشدار داده بودند باقی‌مانده جنگل‌های حاره‌ای بکر جهان در حال فاصله گرفتن از وضعیت جذب کربن هستند و در نهایت به منبع انتشار کربن تبدیل می‌شوند.

این محققان هشدار داده‌اند اگر فرایند جذب و اندوختن کربن قطع شود به اثرات گازهای گلخانه‌ای در جو دامن می‌زند.

این بررسی در نشریه علمی « ساینس»  منتشر شده است.