خلیفه حفتر، فرمانده یاغی اهل لیبیا، در بامداد جمعه آخرین شهر تحت تسلط خود در غرب کشور را رها کرد و حالا واهمه ها در مورد حملات تلافی جویانه علیه مردمی که حامیان او محسوب می شوند، بالا گرفته است.

از دست دادن شهر ترهونه در ۶۵ کیلومتری پایتخت، طرابلس، پایانی است بر کارزار نافرجام ۱۴ ماهه حفتر برای فتح منطقه پرجمعیت شمال غربی کشور.

گروه شبه‌نظامی بدنام کانیات، شاخه محلی آقای حفتر در ترهونه، با کمترین تقلا از صحنه گریخت و به نیروهای وفادار به «دولت میثاق ملی» که از نظر جهانی به رسمیت شناخته شده است، اجازه داد سر کار بیایند.

فیلم‌های منتشر شده نشان می‌دهد که نیروهای دولت میثاق ملی خودروهای نظامی و سایر سخت‌افزارهایی را که نیروهای فراری حفتر به جا گذاشته‌اند، تصاحب می‌کنند. در سایر فیلم‌های مربوط به ارتش دولت میثاق ملی که در فیس‌بوک منتشر شده است، می‌بینیم که سربازان مردم ترهونه را در آغوش می‌کشند و بوق ماشین‌ها با شادی به صدا در می‌آید. 

مقامات لیبی گفتند که هدف بعدی آن‌ها تصاحب شهر ساحلی مرکز لیبی، سرت، از دست حفتر است، و نیز پایگاه هوایی جفره در بخش صحرایی جنوب کشور و میدان‌های نفت جنوب کشور.

فائز السراج، نخست‌وزیر دولت میثاق ملی، گفت: «نبرد ما ادامه دارد و مصمم هستیم که کنترل دولت را به تمامی خاک لیبی گسترش دهیم.»

اما واهمه‌ها درباره غارت و حملات انتقامی در ترهونه، شهری با جمعیت حداقل ۱۳ هزار نفر، و روستاهای نزدیک به آن که هزاران نفر دیگر جمعیت دارند، رو به افزایش است.

ترهونه از پایگاه قوت معمر قذافی، دیکتاتور درگذشته سابق لیبی، بود و روابط بین این شهر و دولت متمایل به اسلام‌گرایان در طرابلس از خیزش سال ۲۰۱۱ که منجر به سرنگونی حکومت سابق شد تا کنون، خوب نبوده است. این شهر مدت‌ها از حامیان حفتر بود.

سازمان «عفو بین‌الملل»‌ دیروز با انتشار گزارشی در مورد الگوی حرکات انتقامی هنگام دست به دست شدن شهرها در جنگ داخلی لیبی، هشدار داد. هم «دولت میثاق ملی» و هم «نیروهای مسلح عرب لیبی» به‌ رهبری حفتر در پی پیروزی‌های نظامی خود متهم به جنایات جنگی شده‌اند.

در گزارش‌ «عفو بین‌الملل» از شاهدان و فیلم‌هایی سخن به‌میان آمده است که غارت خانه‌ها در شهرهای غرب و جنوب غربی طرابلس را تایید می‌کنند؛ یعنی همان شهرهایی که در چند هفته گذشته اختیارشان از حفتر به دولت میثاق ملی رسید. این گزارش همچنین از ساکنان شهرها نقل قول کرد که مدعی بودند نیروهای حفتر هنگام خروج خود از مناطق غیرنظامی در ماه گذشته، مین و بمب کار گذاشته‌اند.

دیانا التهاوی از «عفو بین‌الملل، گفت: «تمام طرف‌ها حملات تلافی‌جویانه را در پیش گرفته‌اند و دست به سایر موارد نقض جدی حقوق مردم می‌زنند که خبر از بی‌توجهی کامل به قوانین جنگ وجان مردم غیرنظامی دارد. غیرنظامیان لیبی باز قربانی می‌شوند.»‌ او از هواداران هر دو طرف در آنکارا، مسکو و ابوظبی خواست که نیروهای نیابتی لیبیایی خود را کنترل کنند.

طبق گزارش‌های محلی و شهادت حاضران، بسیاری از ساکنان ترهونه و خانواده‌هاشان با فرار ۱۰۰ کیلومتری به غرب به شهر بنی ولید رسیدند که جزو مقرهای قدرت حفتر است. این مردم از ترس انتقام توسط نیروهای دولت میثاق ملی می‌گریزند که توسط رسانه‌های مورد حمایت امارات و عربستان، شبه‌نظامیان تروریست خوانده شده‌اند.

فرماندهان نیروهای مسلح لیبیِ وفادار به دولت میثاق ملی علنا هشدار داده‌اند که این نیروها در صورت دست زدن به اقدامات تلافی جویانه، دزدی یا خرابکاری علیه ساکنان ترهونه به دلیل همدلی  احتمالی آن‌ها با حفتر، با «شدیدترین مجازات‌ها» روبه‌رو خواهند شد.

این عقب‌نشینی حفتر از ترهونه، آخرین نمونه از شکست‌های پیاپی او پس از دخالت قاطعانه ترکیه است که چند ماه پیش به طرفداری از دولت میثاق ملی وارد جنگ شد.

حفتر، چهره ۷۶ ساله و عامل سابق سازمان سیا، مورد پشتیبانی روسیه، امارات، مصر و فرانسه قرار دارد. گفته می‌شود که او اخیرا به قاهره رفته است تا با حامی و معلم خود، رئیس‌جمهوری مصر، عبدالفتاح سیسی، در مورد حرکات احتمالی بعدی مشورت کند.