هزینه برقرار ماندن تحریم‌های تسلیحاتی نسبت به فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت همه تحریم‌های بین‌المللی، هم برای ایران کمتر است و هم برای دیپلماسی اروپایی.

از همین رو دیپلمات‌ها در بروکسل سرگرم تعدیل پیش‌نویش قطعنامه پیشنهادی ایالات‌متحده برای تمدید نامحدود تحریم‌های تسلیحاتی هستند. به نحوی که هم بتوانند تا حدودی وجهه ایران را حفظ کنند و هم احتمال اندک وتوی قطعنامه از سوی روسیه و چین (دو عضو شورای امنیت) را از بین ببرند. چرا که در صورت شکست پروژه آمریکا در پابرجا نگاهداشتن تحریم‌های تسلیحاتی، این اروپا خواهد بود که ناگزیر به فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران می‌شود.

بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ که برجام ضمیمه آن است، ایران می‌تواند پنج سال پس از اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (۲۷ مهرماه امسال)، تجارت سلاح‌های سبک را از سر بگیرد که از نگاه حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران «دستاورد مهم برجام» است. سه سال بعد هم ممنوعیت تجارت سلاح‌های سنگین لغو می‌شود.

آمریکا با طرح این ادعا که لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران تهدیدی برای منطقه و همسایگان‌اش است، قصد دارد این تحریم‌ها را به طور «نامحدود» تمدید کند و پیش‌نویس این قطعنامه را نیز در اختیار اعضای شورای امنیت شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان (سه کشور اروپایی باقی‌مانده در برجام) قرار داده است.

از زمان اعلام این طرح در زمستان گذشته، هیچ یک از مقامات عالی اروپایی به طور رسمی با آن مخالفت نکردند و موضع‌گیری‌های همراه با احتیاط خود را به انتقاد از آمریکا و تاکید بر حفظ برجام محدود نگاه داشتند.

اکنون وال استریت ژورنال می‌‌گوید که دیپلمات‌های اروپایی در حال تعدیل پیشنهاد اروپا هستند. به این معنی که حجم تجارت سلاح و احتمالا انواع آن را برای ایران محدود کنند و در عین حال بازه زمانی محدودی برای تحریم‌ها در نظر بگیرند.

در این طرح احتمالا لغو کامل محدودیت‌ها نیز به اجرای کامل برجام و پیشرفت در مذاکرات پیوند خواهد خورد.

به این ترتیب امکان حفظ نسخه «وخیم‌تری از وضع موجود» تا زمانی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا فراهم می‌شود.

حتی اگر ابتکار عمل اروپا، درعمل به معنی ادامه بخش عمده‌ای از تحریم‌های تسلیحاتی باشد، تغییر نام این پروژه از «تمدید نامحدود تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران از سوی آمریکا» به عنوانی شبیه «لغو مشروط تحریم‌های تسلیحاتی»، به مقامات تهران در توجیه افکار عمومی برای باقی‌ماندن در برجام کمک می‌کند.

باتوجه به دیپلماسی فعالی که به گفته مقامات آمریکایی با طرف‌های اروپایی، روسیه و چین در این زمینه در جریان است، به نظر نمی‌رسد واشینگتن از ابتکارعمل اروپا که اکنون بخش‌هایی از آن در یک روزنامه آمریکایی منعکس شده، بی‌خبر باشد. از سوی دیگر در سه ماه و نیم باقی‌مانده تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، هیچ یک از طرف‌ها به دنبال تغییری شگرفت در رویکرد خود نیستند.

اروپا همچنان محافظه‌کارانه روزنه امید را در دوران پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا جستجو می‌کند. دونالد ترامپ هم نمی‌خواهد با شکست در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران دو هفته مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری، متحدان مهمی مانند اسرائیل و عربستان سعودی را دلسرد کند.

در این بین ایران که فرصت‌های چهار سال گذشته را به امید انتخابات آمریکا از دست داده، در فاصله کوتاهی تا روشن شدن نتیجه این قمار، با خروج از پروتکل الحاقی یا پیمان منع اشاعه هسته‌ای شانس توافق با دولت بعدی (که امیدوار است دمکرات باشد) را از بین نمی‌برد.