به رغم اینکه لیبی از چند سال بدین سو در ورطه جنگهای داخلی و کشمکشهای منطقهای فروافتاده است و شماری از کشورهای جهان، خود را درگیر بحران جنگ لیبی کرده اند، اما واشنگتن تا همین اواخر تمایلی به پیگیری اوضاع و تحولات لیبی نشان نمیداد و در موارد بسیاری از پرداختن به بحران لیبی طفره روی میکرد. اما پس از اینکه دخالت مستقیم نظامی ترکیه در لیبی و رویارویی میان دولت وفاق ملی در طرابلس و نیروهای ارتش ملی لیبی به رهبری ژنرال خلیفه حفتر، کشورهای حوزه مدیترانه را دچار تهدید کرد، ایالات متحده تصمیم گرفت سیاست خود را در قبال تحولات لیبی مورد بازنگری قرار دهد.
در همین راستا، واشنگتن تلاشهای خود را برای تقارب دیدگاههای طرفهای درگیر در بحران این کشور آغاز کرده و سعی دارد ابتکار عملی را برای پایان دادن به بحران جنگ در لیبی ارائه دهد تا مسیر صلح و آشتی در لیبی هموار شود. اکنون واشنگتن در صدد ایفای نقش برجستهای در تحولات لیبی میباشد و میکوشد طرفهای درگیر در جنگ را به پای میز مذاکره بکشاند.
در چارچوب همین تلاشها، وزارت امور خارجه ایالات متحده اعلام کرد که واشنگتن گفتوگوهای خود را با دولت وفاق ملی آغاز کرده و از طرابلس خواسته است دست گروههای شبهنظامی را از دخالت در امور کشور کوتاه کند. دولت وفاق ملی نیز با انتشار بیانیهای اعلام داشت که فائزالسراج نخست وزیر این کشور با ریچارد نورلند، سفیر ایالات متحده آمریکا در طرابلس و ژنرال استفان تاونسند، فرمانده نیروهای این کشور در آفریقا «آفریکوم» دیدار کرده و تحولات اخیر لیبی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. افزون بر آن، گفتوگوهای دیگری نیز میان فتحی باشاغا وزیر کشور لیی و مقامات آمریکایی در چند روز گذشته صورت گرفته است تا زمینه پایان دادن به بحران جنگ در لیبی فراهم شود.
وزارت امورخارجه آمریکا روز جمعه گذشته با صدور اعلامیهای اظهار داشت که طرح انحلال گروههای شبهنظامی، محور اصلی گفتوگوهای دو جانب را تشکیل میدهد و واشنگتن تأکید دارد که نخستین گام برای رسیدن به صلح و آشتی، برچیدن بساط گروههای مسلح غیر مسئول در لیبی است و طرفهای درگیر در جنگ از این پس نباید از شبهنظامیان خارجی به عنوان نیروی جنگی استفاده کنند. در اعلامیه آمده است که مداخله خارجی در لیبی بایستی هرچه زودتر پایان یابد و برای بیرونرفت از بحران کنونی، طرفهای ذیدخل در بحران لیبی، جنگ را متوقف کرده و راه حل سیاسی را در پیش گیرند و تمام طرفهای که نقش موثری در تحولات لیبی دارند در مذاکراتی که تحت نظارت سازمان ملل متحده برگزار خواهد شد، شرکت کنند.
از سوی دیگر، وزارت امورخارجه ایالات متحده خاطرنشان کرده است که هیئت آمریکایی به زودی با نمایندگان ارتش ملی لیبی نیز وارد مذاکره و گفتوگو خواهد شد و در تلاش برای تقارب دیدگاههای دو طرف خواهد بود. همچنان سفارت ایالات متحده در لیبی خواستار بازگشایی میدانهای نفتی و آغاز مجدد صدور نفت لیبی شده است و تأکید دارد که از سرگیری صدور نفت، پیششرط اساسی برای توزیع عادلانه ثروت در لیبی است، زیرا تداوم توقف صدور نفت، کشور را بیشتر از پیش در بحران اقتصادی فرو میبرد. افزون بر آن، سفارت ایالات متحده در لیبی حمایت کامل خود را از شرکت ملی نفت لیبی اعلام کرده و اصرار بر آغاز مجدد صدور نفت دارد، این در حالی است که برخی از طرفهای که از خارج حمایت میشوند در تلاش برای جلوگیری از صدور نفت هستند.
در همین حال، برخی گزارشها حاکی از آن است که میدان نفتی "شراره" که به عنوان بزرگترین میدان نفتی در جنوب این کشور به شمار میرود در کنترل نیروهای مزدور شرکت روسی «واگنر» قرار دارد، اما ارتش ملی لیبی این ادعا را رد میکند. در پیوند به این موضوع، فتحی باشاغا، وزیر کشور لیی در صفحه تویتر خود نوشته است که میدان نفتی شراره توسط جنگجویان مزدور شرکت روسی «واگنر» کنترل میشود و این امر، یک اقدام بیسابقه و غیر قابل پذیرش است، زیرا کنترل میدان نفتی شراره توسط جنگجویان مزدور شرکت «واگنر» نه تنها ضربهای شدیدی به اقتصاد کشور وارد میکند بلکه میتواند منافع شرکتهای آمریکایی و اروپایی که در عرصه نفت لیبی فعالیت دارند را دچار تهدید کند. اما منابع نزدیک به ارتش ملی لیبی و عیسی العریبی، مسئول کمیته انرژی در پارلمان لیبی با رد این ادعا، تأکید میکنند که دولت وفاق ملی سعی دارد میدانهای نفتی و بندرگاههای صدور نفت را در اختیار ترکیه قرار دهد.
در همین حال، احمد الفیتوری، روزنامهنگار لیبی معتقد است که افزایش توجه واشنگتن به پرونده لیبی نشان میدهد که لیبی در حال گذر از مرحله جنگهای نیابتی به مرحله درگیریهای مستقیم است و تشدید رقابت میان مسکو و واشنگتن در لیبی، بحران جنگ در این کشور را پیچیدهتر میکند.
اما فرج الجارح، تحلیلگر امور سیاسی میگوید: در واقع، نگرانی ایالات متحده نسبت به گسترش نفوذ روسیه در لیبی، واشنگتن را وادار کرده است تا در صدد یافتن راه حلی برای پایان دادن به بحران جنگ در لیبی باشد و بدین شیوه، از گسترش نفوذ مسکو در منطقه جلوگیری کند. البته سکوت واشنگتن در برابر مداخله نظامی ترکیه به لیبی نیز ناشی از همین نگرانی است.
در مقابل، هشام بن صریتی، روزنامهنگار لیبی بدین باور است که آغاز تلاشهای واشنگتن برای حل بحران جنگ در لیبی، یک تحول مثبت است و تداوم این تلاشها در فرجام، میتواند طرفهای ذیدخل را وادار به کنارهگیری از جنگ کند و زمینه پایان دادن به بحران درگیریهای لیبی را فراهم کند.
© IndependentArabia