به‌تازگی سندی نظامی در آمریکا از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده است که نشان می‌دهد در سال ۱۹۹۷، آمریکا و ایران به جدالی سری برای دستیابی به جنگنده‌های میگ ۲۹ مولداوی مشغول بوده‌اند.

جنگنده‌های میگ ۲۹ را «نگین صنایع هوایی نظامی شوروی» می‌دانند؛ هواپیمایی که در زمان معرفی‌اش در سال ۱۹۷۷ یکی از پیشرفته‌ترین جنگنده‌های جهان بود.

ایران نیز پس از جنگ و در فاصله کوتاه تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با قرارداد نظامی ۱۰ میلیارد دلاری توانست تعدادی از این هواپیما‌ها را در دو مدل تک‌سرنشین و دوسرنشین بخرد و به نیروی هوایی خود بیفزاید.

خرید این نوع هواپیما برای نیروی هوایی ایران در حکم حیات مجدد بود. ناوگان هواپیمای نظامی ایران در طول جنگ بخش عمده‌ای از هواپیماهایش را از دست داده بود و باید به‌سرعت هواپیماهای جنگی جدید به آن افزوده می‌شد.

تحریم‌های تسلیحاتی آمریکا نیز که پس از اشغال سفارت آمریکا و گروگان‌گیری ۴۴۴ روزه وضع شده بود، امکان نوسازی این ناوگان با هواپیماهای جدید آمریکایی را سلب می‌کرد.

قرارداد ۱۰ میلیارد دلاری نظامی میان گورباچف و هاشمی رفسنجانی قرار بود سنگ بنای یک رشته طولانی از قراردادهای نظامی در سال‌های بعد باشد که تجهیزات نظامی زمینی، دریایی و هوایی ایران را نوسازی و متحول کند.

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی رشته این قراردادها را از هم گسیخت.

پس از فروپاشی، ایران تلاش کرد تا از روسیه متلاطم و بی‌ثبات، کشورهای تازه استقلال یافته و متحدان اقماری شوروی در اروپای شرقی که در بحران مالی قرار داشتند، تجهیزات نظامی بخرد و در ازای آن به آن‌ها دلار برساند.

کشورهایی که پیش‌تر در مدار شوروی قرار داشتند پس از فروپاشی با بحران‌های عظیم اقتصادی روبه‌رو شدند و راحت‌ترین کار برایشان فروش میراث نظامی باقی‌مانده از ارتش سرخ در بازار سیاه بود.

در چنین شرایطی یکی از کشورهای هدف جمهوری اسلامی برای خرید تجهیزات نظامی، مولداوی در شرق اروپا بود؛ کشوری کوچک میان اوکراین و رومانی که در آن زمان ۳۴ جنگنده میگ۲۹ و هشت فروند هلی‌کوپتر میل۸ در اختیار داشت.

این ناوگان هوایی برای کشوری به کوچکی مولداوی بسیار بزرگ بود و مولداوی در فقدان شوروی نمی‌توانست از پس مخارج تعمیر و نگهداری آن‌ها بربیاید.

مولداوی به‌شدت به پول احتیاج داشت و ایران حاضر بود این پول را به دست آن‌ها برساند.

سندی که به‌تازگی از آرشیو محرمانه خارج شده است نشان می‌دهد که آمریکا در سال ۱۹۹۷ و پیش از آنکه دست ایران به این جنگنده‌های برسد، ۲۱ فروند میگ ۲۹ را از مولداوی خرید ولی از آن‌ها استفاده نکرد.

همه این هواپیماها در همان خاک مولداوی قطعه‌قطعه شدند و باقی‌مانده آن‌ها با یک هواپیمای بزرگ باربری به پایگاه نظامی آمریکا در اوهایو منتقل شد.        

هیچ شواهدی مبنی بر استفاده از این قطعات برای سرهم کردن یک هواپیمای میگ ۲۹ در خاک ایالات متحده آمریکا وجود ندارد و احتمالاً بخش زیادی از این قطعات تاکنون از بین رفته‌اند.

مولداوی در ازای این ۲۱ فروند هواپیما، ۴۰ میلیون دلار کمک بلاعوض بشردوستانه، مقادیری وسیله نقلیه سبک نظامی و تجهیزات غیرنظامی دریافت کرد.