صبح روز ۱۳ مرداد ۱۳۹۸ یک فروند جنگنده بمب‌افکن چندمنظوره اف-۴ئی (F-4E)نیروی هوایی ارتش ایران، در پی وقوع آتش‌سوزی در موتور سمت چپ خود در ساحل تنگستان بوشهر سقوط کرد. خلبانان آن با خروج اضطراری، به سلامت از آن خارج شدند. در حال حاضر، نیروی هوایی ارتش تعداد ۶۴ فروند هواپیمای جنگنده اف-۴ موسوم به فانتوم ۲ (Phantom II)در سه مدل اف-۴دی، اف-۴ئی و آر اف-۴ئی در اختیار دارد. از این میان، اف-۴دی‌ها برای آموزش خلبانان فانتوم در پایگاه دهم شکاری در چابهار استفاده می‌شوند، اف-۴ئی‌ها به تعداد۵۰ فروند برای ماموریت‌های دفاع هوایی، ضدکشتی و بمباران در پایگاه‌های سوم، ششم و نهم شکاری، به ترتیب در همدان، بوشهر و بندر عباس اسکان دارند، و در نهایت آر اف-۴ئی‌ها وظیفه انجام ماموریت‌های شناسایی تاکتیکی را از پایگاه سوم شکاری بر عهده دارند.
گذشته
دولت شاهنشاهی ایران، در پی گسترش توان رزمی نیروی هوایی عراق و تجهیز آن به جنگنده‌های میگ ۲۱ و بمب‌افکن‌های سنگین توپولف ۱۶ توسط شوروی سابق، اقدام به خریداری جنگنده بمب‌افکن‌های چندمنظوره اف-۴دی به تعداد ۳۲ فروند از ایالات متحده آمریکا نمود که نخستین گروه آنها روز ۲۷ شهریور ۱۳۴۷ به نیروی هوایی تحویل داده شد.
پس از آن، طی سه قرارداد نظامی در سالهای ۱۳۴۸، ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱، تعداد ۱۷۷ فروند اف-۴ئی که نمونه پیشرفته‌تر از اف-۴دی و مجهز به راداری پیشرفته‌تر و توپ ام.۶۱ ولکان در دماغه خود بود، از آمریکا خریداری شدند و تا سال ۱۳۵۶ به ایران تحویل داده شدند. همچنین در جریان پروژه‌ای به اسم «ژن سیاه» تعداد ۱۶ فروند هواپیمای شناسایی تاکتیکی آر اف-۴ئی نیز خریداری شدند.
در بهمن ۱۳۵۷، نیروی هوایی شاهنشاهی ایران تعداد ۲۷ فروند اف-۴دی، ۱۶۵ فروند اف-۴ئی و ۱۴ فروند آر اف-۴ئی در اختیار داشت که در خدمت یک گردان آموزشی فرماندهی هوایی، هشت گردان شکاری تاکتیکی و یک گردان شناسایی تاکتیکی در تهران، همدان، بوشهر و بندرعباس بودند. این جنگنده‌ها نقش بسیار مهمی در جنگ هشت ساله با عراق بازی کردند و در ده‌ها عملیات بمباران هوایی بر ضد پایگاه‌های هوایی، پادگان‌های نظامی، بندرگاه‌ها، پل‌های راهبردی و پالایشگاه‌های نفتی عراق شرکت کردند. عملیات‌های انتقام (۳۱ شهریور ۱۳۵۹)، ۱۴۰ فروندی (۱ مهر ۱۳۵۹)، مروارید (۷ آذر ۱۳۵۹)، حمله به اچ-۳ (۱۵ فروردین ۱۳۶۰)، شبح ۲ و ۳ و...، از عملیات‌های مهمی بودند که این جنگنده‌ها در آن نقش مهمی بازی کردند که در نهایت منجر به آزادسازی خرمشهر شد.
فانتوم‌های نیروی هوایی، پس از جنگ
بیش از نیمی از ناوگان فانتوم‌های نیروی هوایی ارتش ایران، از جمله حدود ۸۰ فروند اف-۴ئی، در طول جنگ از میان رفت. معاونت جهاد خودکفایی و تحقیقات صنعتی نیروی هوایی ارتش در جریان پروژه‌هایی تلاش کرد تا ناوگان باقیمانده را ارتقا دهد. اما این پروژه‌ها، حتی اگر نگوییم شکست خوردند، به علت ضعف مدیریتی به فراموشی سپرده شدند.
در نهایت در دی ماه سال ۱۳۸۷ و در پی به پایان رسیدن عمر سازه‌شماری از فانتوم‌های نیروی هوایی ارتش، این نیرو قراردادی با وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مبنی بر عمردهی و ارتقا ناوگان اف-۴دی و اف-۴ئی در جریان پروژه‌ای به نام «شهید دوران» منعقد کرد.
در پی آن، نخستین فروند که یک اف-۴ئی از پایگاه سوم شکاری بود، تا سال ۱۳۸۹ در جریان پروژه «شهید دوران» ارتقا سازه‌ای یافت و تحویل نیروی هوایی شد و پس از آن، به تدریج سالی دو تا سه فروند از فانتوم‌ها عمردهی شدند و سامانه ناوبری، رادیویی و سلاح آنها ارتقا یافت تا امکان استفاده از موشک‌های کروز و ضد کشتی نور، قادر و نصر هواپایه، برای آنها فراهم شود.
بیشتر فانتوم‌های ارتقا یافته جمعی پایگاه‌های سوم و نهم شکاری، در همدان و بندرعباس بودند. این درحالی‌ست که فانتوم‌های پایگاه ششم شکاری که به‌تمامی در اختیار گردان ۶۱ شکاری آن هستند، به دلیل نبود بودجه توسط معاونت جهاد خودکفایی نیروی هوایی، کاملا بومی در تهران و بوشهر ارتقا می‌یابند و حتی تعمیر اساسی می‌شوند تا مشابه فانتوم های همدانی و بندر عباسی، به قابلیت حمل موشک‌های ضدکشتی و کروز دست یابند.
ناوگان کنونی
در حال حاضر، پایگاه‌های سوم، ششم و نهم شکاری، به ترتیب از ۲۳، ۱۴ و ۱۳ فروند اف-۴ئی فانتوم ۲ استفاده می‌کنند، که تعداد ۱۱ فروند از آنها در جریان پروژه «شهید دوران» ارتقا یافته و عمردهی شده‌اند. شماری مشابه نیز توسط خود نیروی هوایی ارتش ارتقا یافته‌اند تا به قابلیت حمل موشک ضد کشتی و کروز دست یابند. گرچه این اف-۴ئی‌ها بین ۴۳ تا ۴۹ سال سن دارند و در یک نبرد هوایی با جنگنده‌های نسل ۵ رادارگریز آمریکایی، به‌سادگی ساقط می‌شوند. اما هنوز هم می‌توانند قابلیت پشتیبانی نزدیک هوایی بسیار خوبی برای نیروی زمینی ارتش فراهم کنند، چنان که در آبان ماه سال ۱۳۹۳ در عملیاتی برای ممانعت و پیش‌گیری از نفوذ و پیش‌روی داعش به سمت مرزهای ایران شرکت کردند و نیروهای این گروه تروریستی را در روستاهای جلولا و سعدیه عراق، بمباران کردند. پیش از آن نیز در سال ۱۳۸۷ در عملیات‌های ضد تروریستی علیه گروه تروریستی جندالله در شرق زاهدان شرکت کرده بودند.
بر اساس آمار و ارقام رسمی معاونت عملیات نیروی هوایی ارتش، گردان ۶۱ شکاری تاکتیکی مستقر در پایگاه ششم شکاری تاکتیکی شهید یاسینی بوشهر، بدون احتساب فانتوم ساقط شده امروز، دارای تعداد ۱۲ الی ۱۴ فروند اف-۴ئی است که از این تعداد، ۸ فروند عملیاتی هستند و تعداد ۶ فروند نیز آمادگی رزمی کامل دارند. از این میان، همواره دو فروند در آماده باش کامل ۲۴ ساعته هستند تا جهت دفاع هوایی و محافظت از حریم هوایی کشور، نیروگاه هسته‌ای بوشهر و تاسیسات نفتی خارک و عسلویه در جنوب غرب کشور و خلیج فارس، به‌کار گرفته شوند. دو فروند دیگر نیز پشتیبان آنها هستند تا در صورت نقص فنی هر یک از آنها، به پرواز درآیند.
در سالهای اخیر، این گردان سوانح هوایی زیادی داشته است که در دو مورد، یعنی ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ و ۱ مهر ۱۳۹۲ علاوه بر نابودی هواپیماها، منجر به کشته شدن خلبانان آنها نیز شد.
