روز گذشته، رسانه‌های اسرائیلی خبر از آماده‌باش ارتش دفاعی این کشور برای مقابله با هرگونه حمله تلافی‌جویانه ایران با ایالات متحده آمریکا، در هفته‌های آخر زمامداری دونالد ترامپ دادند.

پیش‌بینی رفتار خصمانه سپاه پاسداران در روزهای آخر ریاست جمهوری دونالد ترامپ، برای مقامات اسرائیلی دشوار است. احتمال هرگونه حمله سپاه قدس و شبه‌نظامیان وابسته به آن علیه نیروهای آمریکایی، در حین خروج از عراق وجود دارد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، به‌طور قطع، نیروی هوایی ایالات متحده، دست به حملات تلافی‌جویانه و تنبیهی علیه ایران خواهد زد؛ حملاتی که هرچند محدود خواهد بود، اما احتمال انجام حمله‌های تلافی‌جویانه موشکی نیروی هوافضای سپاه به اسرائیل را تشدید می‌کند.

پیش از انتشار این خبر، نیروی هوایی اسرائیل، کار آماده‌سازی خلبانان و پرسنل اسکادران‌های شکاری خود را جهت انجام حملات هوایی به ایران و مقابله با سامانه‌های پدافندی موجود در خدمت نیروی هوافضای سپاه، همچون تور ام۱ را آ آغاز کرده است.

در جریان یک رزمایش مشترک با گارد ملی قبرس از ۲۷ تا ۳۰ آبان، گروهی از خلبانان جنگنده و افسران کاربر تسلیحات نیروی هوایی اسرائیل، خود را برای چنین ماموریت‌هایی آماده کردند. در جریان این رزمایش که «اونیسیلوس گیدِئون-۲۰۲۰» (Onisilos Gedeon-2020) نام گرفت، خلبانان جنگنده‌های اف-۱۵، اف-۱۶ و اف-۳۵ نیروی هوایی اسرائیل، حملات هوایی، در شرایط وجود خطر سامانه‌های پدافندی بوک ام۱-۲ و تور ام۱ را تمرین کردند. 

نیروی هوایی آمریکا آماده پاسخگویی به رفتار پرخاشگرانه سپاه

بیش از دو هفته است که نیروی دریایی آمریکا، دیگر هیچ ناو هواپیمابری در منطقه، تحت نظارت ناوگان پنجم خود ندارد. خروج آخرین ناو هواپیمابر آمریکا از منطقه خاورمیانه و ورود آن به منطقه تحت نظارت ناوگان هفتم، در ۲۳ آبان صورت گرفت. تعداد ۴۱ فروند جنگنده چند‌منظوره اف/اِی-۱۸سی، ئی و اف و هواپیماهای جنگ الکترونیک ئی اِی-۱۸ جی گراولر، روی این ناو مستقر بودند که با خروجشان از خلیج فارس، توان رزمی نیروی دریایی آمریکا در منطقه، تحت نظارت ناوگان پنجم، به شدت کاهش یافت.

علاوه بر نیروی دریایی آمریکا، نیروی هوایی این کشور نیز جنگنده‌های برتر هوایی اف-۱۵سی و رادارگریز اف-۳۵آ خود را از عربستان و امارات متحده عربی، در روزهای ۱۲ مهر تا ۲ آبان خارج کرد. در حال حاضر، تنها دو فروند بمب‌افکن سنگین بی-۵۲اِچ، ۱۸ فروند جنگنده بمب‌افکن ضربتی اف-۱۵ئی و ۳۶ فروند جنگنده چندمنظوره اف- ۱۶سی‌جِی نیروی هوایی آمریکا، با قابلیت انجام عملیات سرکوب پدافند هوایی دشمن، در پایگاه‌های هوایی العدید در قطر، الظفره در امارات متحده عربی و شاهزاده سلطان در عربستان سعودی باقی مانده‌اند. 

مقامات آمریکایی، ضمن تلاش برای کاهش تجهیزات و پرسنل اعزامی نیروی هوایی ایالات متحده به خاورمیانه، با نگه داشتن این ۵۶ فروند جنگنده و بمب‌افکن، در تلاش هستند تا ضمن محافظت از آخرین گروه از نیروهای آمریکایی در حال خروج از عراق و سوریه، قابلیت تهاجمی محدودی برای آمریکا در منطقه نگه دارند؛ به‌گونه‌ای که امکان انجام عملیات‌های هوایی تنبیهی علیه اهداف واقع در مجاورت دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس برای نیروی هوایی آمریکا، وجود داشته باشد.

ساقط‌کردن موشک‌های بالستیک سپاه

پیش‌بینی آینده برای مقامات اسرائیلی دشوار است و در صورت بروز هرگونه درگیری نظامی محدود بین ایران و ایالات متحده آمریکا و همچنین حمله هوایی محدود نیروی هوایی آمریکا به اهداف مربوط به نیروی دریایی سپاه و همچنین سپاه قدس در خاک ایران، همواره احتمال حملات تلافی‌جویانه نیروی هوافضای سپاه، با استفاده از موشک‌های بالستیک شلیک‌شده از خاک سوریه و همچنین شلیک‌شده از خاک ایران به سمت اسرائیل، وجود دارد. به دلیل وجود این خطر، نیروی دفاعی اسرائیل خود را برای مقابله با این تهدید، آماده کرده است. 

 در صورت انجام هرگونه حمله موشکی از سوی نیروی هوافضای سپاه پاسداران به سمت خاک اسرائیل، فرماندهی پدافند هوایی این کشور، مسئولیت مقابله با موشک‌های شلیک شده ایرانی را، با استفاده از چهار مدل سامانه پدافند موشکی ساخت اسرائیل، برعهده خواهد داشت.

سامانه پدافندی ضد موشک بالستیک پیکان ۲ (Hetz-2)‌ و نمونه بسیار پیشرفته آن، یعنی پیکان 3 (Htez-3) که به‌تازگی به خدمت نیروی هوایی اسرائیل درآمده‌اند، در صف نخست دفاع از حریم هوایی اسرائیل در برابر موشک‌های بالستیک برد متوسط، برد بلند و قاره‌پیما قرار دارند. هر دو سامانه، قادر هستند تا موشک‌های بالستیک را پیش از ورود به جو منهدم کنند. در نمونه پیکان-۳ که حداکثر ارتفاع درگیری آن با موشک بالستیک تا ۲۴۰۰ کیلومتر افزایش یافته است، حتی می‌تواند موشک‌های بالستیک را پیش از جدا شدن کلاهک بارشی یا خوشه‌‌ایشان، مورد هدف قرار دهد.

جهت مقابله با موشک‌های بالستیک کوتاهبرد و تاکتیکی که می‌توانند از سمت سوریه به اسرائیل شلیک شوند، سامانه پدافندی فلاخن داوود (David’s Sling) مورد استفاده واقع می‌شود؛ سامانه‌ای که به‌تدریج در حال جایگزین کردن پاتریوت‌های اسرائیل است.

در مرحله بعدی، چنانچه کلاهک موشک بالستیکی از گزند پیکان ۲ و ۳ و همچنین فلاخن داوود در امان باقی ماندند، سامانه پدافند موشکی کوتاهبرد گنبد آهنین (Iron Dome) وارد عمل می‌شود، تا پرتابه‌های موجود در کلاهک‌های بارشی را از میان بردارد. البته این سامانه‌ها به‌طور صد درصد، توانایی مقابله با موشک‌های بالستیک را نداشته و در صورت شلیک همزمان تعداد بسیار زیادی از موشک‌های بالستیک، درصد موفقیت آنها بیش از پیش کاهش پیدا می‌کند.

حمله به پایگاه‌های موشکی نیروی هوافضای سپاه

سیزده سال است که نیروهای هوایی اسرائیل، از انجام هرگونه حمله هوایی عمقی، جهت انهدام تاسیسات هسته‌ای ایران در نطنز و خنداب (نزدیکی اراک)، خودداری کرده است. همچنین امکان انجام حملات هوایی این کشور به پایگاه‌های موشکی سپاه وجود نداشته است. مهم‌ترین دلیل آن برای نیروی هوایی اسرائیل، خطر سامانه‌های پدافندی مستقر شده در این مناطق و سپس ناتوانی از استفاده از جنگنده‌های رادارگریز اف-۳۵آی، به علت برد کوتاه و عدم توانایی حمل بمب‌های سنگرشکن در حال حاضر است. علاه بر آن، در صورت استفاده از هواپیماهای غیر رادارگریز اف-۱۵آی، نابودی تاسیسات پدافندی و راداری ارتش و سپاه در اطراف این سایت، پیش از حمله هوایی ضروری است. 

همچنین درصورت استفاده از جنگنده بمب‌افکن‌های ضربتی اف-۱۵آی «رآم» (F-15I Ra’am) جهت حمله به تاسیسات هسته‌ای و یا موشکی ایران، نیروی هوایی عراق، با استفاده از جنگنده‌های اف-۱۶آی کیو (F-16IQ) مستقر در پایگاه هوایی بلد، می‌تواند برایشان در حین بازگشت، به علت نقض حریم هوایی عراق، مشکل ایجاد کند. اف-۳۵آی‌های رادارگریز هم به علت برد محدودشان، نیازمند سوختگیری از هواپیماهای سوخت‌رسان سنگین کِی سی-۷۰۷ نیروی هوایی اسرائیل در حریم هوایی عراق خواهند بود، که البته این امر به‌علت جثه بزرگ این هواپیماها و آسانی مورد هدف گرفتنشان از سوی نیروی هوایی عراق، ممکن نخواهد بود.

اما شرایط در صورت بروز درگیری نظامی بین ایران و آمریکا فرق خواهد کرد. نیروی هوایی ایالات متحده اجازه حمایت از هرگونه حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات و پایگاه‌های موشکی سپاه در ایران را از مقامات دولت ترامپ، دریافت خواهد کرد. در چنین عملیاتی، به‌طور قطع جنگنده‌های اف-۱۵ئی نیروی هوایی آمریکا به همراه اف-۱۵آی‌های نیروی هوایی اسرائیل، قادر خواهند بود با استفاده از بمب‌های سنگرشکن‌ ۴۷۰۰ پوندی، سوله‌ها و ورودی‌های تونل‌های این پایگاه‌های موشکی را مورد هدف قرار دهند.

جنگنده‌های سرکوبگر سامانه‌های پدافندی اف-۱۶سی جِی با موشک‌های ضد راداری اِی‌جی‌اِم-۸۸بی هارم (AGM-88B HARM) و بمب‌افکن‌های سنگین بی-۵۲اِچ‌ نیروی هوایی آمریکا با موشک‌های کروز قادر خواهند بود تا خطر سایت‌های پدافندی و راداری محافظت‌کننده از سایت‌های موشکی و هسته‌ای را از میان بردارند. همچنین هواپیماهای سوخترسان کِی‌سی-۱۰آ اکستندر (KC-10A Extender) و کِی‌سی-۱۳۵آر (KC-135R) نیروی هوایی آمریکا قادر خواهند بود، علاوه بر تامین سوخت جنگنده‌های نیروی هوایی آمریکا، سوخت جنگنده‌های اسرائیلی را در مسیر بازگشتشان تامین کنند.

ناتوانی در نابودی کامل توان موشکی سپاه در نخستین موج حملات

در ساخت تمامی پایگاه‌های موشکی نیروی هوافضای سپاه پاسداران، اصول پدافند غیرعامل رعایت شده است. تقریبا تمامی تاسیسات نگهداری و ذخیره این پایگاه‌ها در دل کوه‌ها ایجاد شده است. نیروی هوافضای سپاه، در مجموع، ده پایگاه موشکی دارد که دو پایگاه از آنها در شمال‌ غرب و جنوب غرب (اسفهلان) شهر تبریز، یکی از آنها در جنوب شرق شهر اصفهان، یکی در غرب شهر تهران (پایگاه امیرالمومنین)، دیگری در شمال شهر کرمانشاه، یکی در غرب خرم آباد (پایگاه امام علی)، یکی در جنوب شهر یزد و سه پایگاه دیگر به ترتیب در شمال شهر شیراز، جنوب شهر جم (در نزدیکی عسلویه) و غرب شهر لار (در استان فارس) قرار دارند.

بمب‌افکن‌های ضربتی اف-۱۵ئی و آی، تنها هواپیمایی هستند که ضمن قابلیت نفوذ در حریم هوایی ایران، پس از انهدام سایت‌های پدافندی قابلیت حمل بمب‌های سنگرشکن ۴۷۰۰ پوندی، قابلیت نفوذ در تونل‌های تاسیسات موشکی ایران را خواهند داشت. با توجه به آنکه هر جنگنده، فقط می‌تواند یک بمب سنگرشکن ۴۷۰۰ پوندی جی‌بی‌یو-۲۸، به همراه دو مخزن سوخت خارجی حمل کند. بنابراین برای مورد هدف قراردادن هر پایگاه موشکی که حداقل سه ورودی تونل دارد، سه اف-۱۵ ئی یا آی مورد نیاز است. برای هر دسته سه فروندی نیز باید یک فروند ذخیره در نظر گرفته شود (در صورت نقص فنی برای هر کدام فروند ذخیره جایگزین آن می‌شود.) 

از این‌رو، جهت حمله به ده پایگاه موشکی سپاه، نیروهای هوایی اسرائیل و آمریکا نیازمند در اختیار داشتن حدود ۴۰ فروند بمب‌افکن ضربتی، شامل ده فروند ذخیره خواهند بود. در حال حاضر در مجموع ۳۵ بمب‌افکن ضربتی نیروی هوایی اسرائیل و آمریکا در منطقه، جهت انجام حملات گسترده به ۱۰ پایگاه موشکی سپاه، وجود دارند که به احتمال زیاد نخواهند توانست در فاز نخست حملات هوایی، به‌طور کامل تمامی تاسیسات این پایگاه‌ها را تخریب کنند. این به این معنی خواهد بود که نیروی هوافضای سپاه، هنوز قادر است از تاسیسات سالم باقیمانده خود، جهت پرتاب محدود موشک به اسرائیل استفاده کند؛ موشک‌هایی که فرماندهی پدافند هوایی اسرائیل، با سامانه‌های پدافندی‌اش، مسئولیت انهدام آنها را بر عهده خواهد داشت.

دو ماه تا پایان زمامداری دونالد ترامپ در آمریکا باقی مانده است. هر لحظه ممکن است سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی‌اش، دست به حملاتی غیرمنتظره علیه نیروهای آمریکایی در حال خروج از عراق بزنند. در آن صورت نیروی هوایی ایالات متحده دست به حملات تنبیهی محدود به سپاه خواهد زد؛ حملاتی که از دید مقامات اسرائیلی ممکن است سبب شود سپاه به سمت این کشور، موشک‌های بالستیک شلیک کند. در این صورت، ارتش دفاعی اسرائیل، دو ماموریت ذکر شده در این گزارش، یعنی ساقط کردن موشک‌های بالستیک شلیک شده به سمت اسرائیل و همچنین انهدام پایگاه‌های موشکی نیروی هوافضای سپاه را در ایران در دست اجرا قرار خواهد داد.