طی چند روز گذشته، رسانه‌های بین‌المللی و شبکه‌های اجتماعی، سخنان تند و صریح شاهزاده ترکی فیصل، که در حاشیه کنفرانس «گفتمان منامه ۲۰۲۰، در مورد امنیت ملی» در پایتخت بحرین برگزار شد را به‌طور گسترده‌ای بازتاب دادند.
شاهزاده ترکی فیصل، اسرائیل را به شدت مورد انتقاد قرار داد و از اقدامات خودسرانه تل‌آویو علیه فلسطینیان، که نمی‌تواند به نفع تلاش‌های بین‌المللی برای تحقق صلح عادلانه و همه‌جانبه در منطقه باشد، پرده‌برداری کرد.
شاهزاده ترکی فیصل در اظهارات خود گفت: «دولت اسرائیل خود را صلح‌دوست و حامل ارزش‌های متعالی نشان میدهد... آنها ادعا دارند که حامی حقوق بشر هستند و اسرائیل تنها کشور دموکراتیک در خاورمیانه است... آنها خود را به عنوان یک کشور کوچک نشان می‌دهند که متحمل یک تهدید وجودی شده و از سوی قاتلانی خونخوار احاطه شده است که سعی دارند آن را نابود کنند.»
وی افزود: اسرائیل «جنگ علیه حماس را با درنظرداشت اینکه حماس یک جنبش تروریستی است، اعلام کرد. آنها تمایل خود را برای دوستی با عربستان سعودی ابراز داشتند؛ این در حالی است که همه دولت‌های اسرائیل، به عنوان آخرین قدرت‌های استعماری جهان غرب در خاورمیانه محسوب می‌شوند.»
شاهزاده ترکی فیصل، دولت‌های متوالی اسرائیل را به بازداشت «هزاران نفر از افرادی که در سرزمینی که آن را اشغال کرده است زندگی می‌کنند متهم کرد و افزود که اسرائیل به بهانه‌های امنیتی واهی، شمار بسیاری از فلسطینی‌ها را در اردوگاه‌ها زندانی کرده است.» وی تأکید کرد که «بازداشت‌شدگان شامل پیر و جوان، زن و مرد هستند و اسرائیل اجازه نمی‌دهد عدالت و دادگری به آنجا راهی پیدا کند. دولت اسرائیل، خانه‌های فلسطینیان را هر طور که می‌خواهد تخریب می‌کند و هر کسی را بخواهد می‌کشد.»
شاهزاده فیصل، تصویب قانونی از سوی كنست اسرائیل را مورد انتقاد قرار داد كه «تابعیت اسرائیل را كاملاً یهودی تعریف می‌كند و در نتیجه، ساكنان غیر یهودی اسرائیل را از برخورداری حقوق برابر مطابق قانون محروم می‌كند.»
در مقابل، گابی اشکنازی، وزیر امور خارجه اسرائیل نسبت به «اظهارات نماینده عربستان سعودی» ابراز تأسف کرد و با اشاره به توافق‌نامه‌های عادی‌سازی روابط اسرائیل با امارات متحده عربی و بحرین، گفت «اظهارات اخیر، واقعیت اوضاع و تحولاتی که در خاورمیانه اتفاق می‌افتد را منعکس نمی‌کند.»
آنچه در اینجا توجه را به خود جلب می‌کند این است که اظهارنظرهایی که در مورد سخنان شاهزاده فیصل شده است، با تمرکز بر واژه‌ها و عبارت‌های او بوده است و دقتی در محتوای آن نشده است. تقریباً همه در مورد واژگان و اصطلاحات انتقادی تندی که شاهزاده ترکی فیصل، برای توصیف اقدامات اسرائیل علیه فلسطینیان در سرزمین‌های اشغالی به کار برده است، صحبت کردند. آنها سعی کردند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و اظهارات شاهزاده فیصل را مغایر با موضع رسمی عربستان سعودی در مورد عادی‌سازی روابط با اسرائیل نشان دهند؛ در حالی‌که این امر کاملا خلاف واقعیت است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
البته موضع رسمی عربستان سعودی در مورد صلح با اسرائیل، مبتنی بر ابتکار صلح عربی است که در سال ۲۰۰۲ در اجلاس بیروت به تصویب رسید. ابتکار صلح عربی، عادی‌سازی روابط با اسرائيل را مشروط به عقب‌نشینی اسرائيل از مرزهای چهارم ژوئن ۱۹۶۷، تأسیس کشور فلسطین که پایتخت آن بیت‌المقدس باشد و بازگرداندن کلیه حقوق غصب‌شده فلسطینیان کرد.
در ماه سپتامبر ۲۰۲۰، خادم حرمین شریفین، ملک سلمان بن عبدالعزیز در سخنانش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بار دیگر بر این موضع تأکید کرد که عادی‌سازی روابط با تل‌آویو، مشروط به تعهد اسرائيل به پذیرش شروط مطرح‌شده در ابتکار صلح عربی است.
همچنین، شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در اظهاراتی که در حاشیه نشست بین‌المللی گفت‌وگوهای مدیترانه‌ای در رم داشت، گفت که توافق‌نامه‌های صلح «ابراهیم» که امارات متحده عربی و بحرین با اسرائیل امضا کردند را «می‌توان به عنوان گام‌هایی در مسیر درست پنداشت.» وی افزود: «ما می‌توانیم از این توافق‌نامه‌ها به عنوان نقطه آغاز روابط جدید میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها استفاده كنیم و این منازعه را به روشی عادلانه و مطابقِ ابتکار صلح عربی، ارائه شده در سال ۲۰۰۲ که زمینه تشکیل کشور مستقل فلسطین را فراهم کند، پایان دهیم. به عقیده من، این همان چیزی است که باید مورد توجه همه قرار گیرد.»
اکنون تناقض ادعاشده میان اظهارات شاهزاده ترکی فیصل و موضع رسمی عربستان سعودی در مورد عادی‌سازی روابط با اسرائيل را در کجا می‌توان یافت؟ در واقع، اقدامات خودسرانه اسرائیل علیه فلسطینیان، مانع اصلی بر سر راه انعقاد توافق‌نامه صلح است و این امر محدود به توافق صلح میان عربستان سعودی و اسرائیل نشده بلکه اسرائیل را از برقراری روابط با سایر کشورهای عربی نیز باز می‌دارد.
فراخوان گابی اشکنازی، وزیر امور خارجه اسرائیل از فلسطینی‌ها برای بازگشت به میز مذاکراه به عنوان«تنها راه دستیابی به صلح، عدالت و امنیت» نمی‌تواند جدی گرفته شود زیرا اظهارات وی فاقد معیارهای واقع‌گرایی است. اسرائیلی‌ها بر چه اساسی خواستار بازگشت فلسطینی‌ها به میز مذاکره هستند؟ آیا اقدامات اسرائيل باعث شکست توافق‌نامه اسلو نشد؟ اگر اسرائیل در دعوت از فلسطینی‌ها، سعودی‌ها و بقیه کشورهای عربی برای صلح عملا جدی است، باید اعلام کند که «ابتکار صلح عربی» را به عنوان اساس و پایه گفت‌وگوهای صلح پذیرفته است و هرگونه مذاکره برای رسیدن به صلح بر مبنای ابتکار صلح عربی انجام می‌شود.
نکته دیگری که اسرائیل همواره در یک تلاش نافرجام، برای به هم زدن کارت‌ها در بازی از آن استفاده می‌کند، پیوند دادن پرونده فلسطین به پرونده ایران است. هرگاه یک مقام عربی، مسئله حقوق فلسطینی‌ها را مطرح کند، مقامات اسرائیلی با شتابزدگی بسیار، موضوع تهدید ایران برای کشورهای منطقه و لزوم همبستگی میان این کشورها و اسرائیل با هدف مقابله با این خطر را مطرح می‌کنند.
لزوم یافتن راه‌حل عادلانه و جامع برای پرونده ایران، به گونه‌ای که امنیت و ثبات کشورهای منطقه تضمین شود را هیچ کس انکار نمی‌کند، اما این امر باید از طریق گفت‌وگو و از مسیر جداگانه‌ای انجام شود.
شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، این موضوع را در جریان گفت‌وگو در حاشیه نشست بین‌المللی گفت‌وگوهای مدیترانه‌ای در رم به صراحت بیان و تأکید کرد: «ما از گفت‌وگو با ایران حمایت می‌کنیم و از گفت‌وگو میان ایالات متحده و ایران حمایت می‌کنیم؛ اما این تهران است که درهای مذاکره را می‌بندد. امیدواریم روزی مذاکره واقعی انجام شود که هدف از برگزاری آن، تنها بحث در مورد برنامه هسته‌ای ایران نباشد.»
بنابراین، به صراحت می‌توان گفت که انتقاد شاهزاده ترکی فیصل از اقدامات خودسرانه اسرائیل، منافاتی با مواضع و اظهارات رسمی مقامات ارشد عربستان سعودی ندارد و عربستان سعودی هنوز فلسطین را به عنوان مسئله محوری جهان عرب می‌داند و هیچ تحولی نمی‌تواند موضع اصولی عربستان سعودی را در مورد مسئله فلسطین تغییر دهد.
