سه سال زندگی در یک معبد، یک گوشه دنج معنوی در بمبئی، به یک دانشجوی مدرسه بازرگانی در شرق لندن یاد داد که راهبان هندو و بودایی با آن سرهای تراشیده و جامه‌های بلند نارنجی، خوشبخت‌ترین انسان‌های روی زمین‌اند. خوشبختی در این جا رضایت از زندگی و خالی کردن ذهن و ضمیر از تعلقات، عقده، کینه، تکبر و خودبینی است. به گفته شیتی، محققان پس از اسکن مغز میتو رایکارد، راهب بودایی فرانسوی، «بیشترین موج‌های گاما را ثبت کردند که با تمرکز، حافظه، فراگیری و شادمانی پیوند دارد. آن‌ها او را خوشبخت‌ترین مرد جهان لقب دادند.»

نویسنده می‌گوید که دستیابی به شادی، تمرکز، آرامش درونی و هدف در زندگی نیاز به مراقبه دارد. «هر روز وقتی از خواب بیدار می‌شویم یا قبل از این که به بستر برویم، در سکوت به خود و درون‌مان تمرکز کنیم. یکی از دلایل این تمرکز پاک کردن ذهن از صداهای مزاحم و یافتن آوای حقیقی درونی است و گوش دادن به آن. این صدای درونی به تو می‌گوید که به چه چیزی علاقه داری و چطور این چیزها هدف زندگی تو هستند.»

شیتی می‌نویسد که برای تعریف اهداف زندگی، به تایید و قضاوت دیگران خیلی اهمیت می‌دهیم. او با شوخی می‌گوید که «وقتی در یک خانواده هندی بزرگ می‌شوی سه گزینه برای موفقیت در زندگی در پیش داری: پزشکی، وکالت و شکست.» ولی او پزشکان و وکلای موفق زیادی را می‌شناخت که علی‌رغم زندگی عالی، از آن چه می‌کردند راضی و خشنود نبودند. شاید آنان پیش از آن که به علایق و صداهای درونی خود گوش دهند، به دنبال چیزی رفتند که خانواده و اطرافیان به آن زندگی موفق می‌گفتند. به گفته شیتی، شادی و خوشبختی در هدف و شور رسیدن به آن است. زندگی هدفمند و شاد زندگی پر فضیلت، مانند مهربانی و کمک به دیگران است.

حرف‌های جی شیتی تازه نیست و نظایر آن را در کتاب‌های خودیاری به وفور خوانده‌ایم. ولی، آن چه مخاطبان، از جمله ستاره‌ها و نویسنده‌های معروف را به سویش می‌کشد تجارب واقعی‌اش به عنوان یک راهب پیشین است که بصیرت و تجربه معنوی هندوییسم را به زبان ساده و در قالب روش‌های کاربردی به دیگران انتقال داده می‌تواند. این کتاب با این که برخاسته از تجارب جی شیتی به عنوان راهب و به اتکا به کتاب‌های مقدس هندوها از جمله بهگود گیتا است، اما خالی از فضاها و ابعاد روحانی و معنوی است.

شیتی وقتی در سال ۱۹ سالگی تحت تاثیر سخنان یک راهب هندو تصمیم گرفت که به دنبال او به نقاط مختلف بریتانیا برود و سه سال از زندگی خود را وقف روزه‌داری و مراقبه در هندوستان کند، هرگز فکر نمی‌کرد که روزی دوباره به دنیای شرکت‌های بزرگ برگردد و به ستاره صنعت ۱۳ میلیارد دلاری آموزش خودیاری و خودانگیزی تبدیل شود. تا جایی که مجله فوربس او را «پدیده‌ای جهانی و تاثیرگذار» توصیف نموده است. او نزدیک به ۳۷ میلیون تعقیب‌کننده در شبکه‌های اجتماعی دارد و ویدیو‌هایش در یوتیوب و فیس‌بوک بیش از ۶ میلیارد بار دیده شده است. او همچنان، پادکستی به نام «در باب هدف» دارد که با ۵۲ میلیون بار دانلود در صدر فهرست پادکست‌های اپل‌موزیک قرار دارد. او در این پادکست با چهره‌های معروفی چون کوبی برایان، یووال نوح هراری، فیفتی سنت، نوواک جاکوویچ و… مصاحبه کرده است.

شیتی در جایی می‌گوید که برای زندگی خوش و هدفمند باید میان علایق، توانایی و فضایل اخلاقی مانند توجه و عطوفت به دیگران ارتباط شکل بگیرد. او در سرتاسر کتابش می‌کوشد که توازن ظریف میان خواسته‌های مادی انسانی مانند شهرت، پول و موفقیت کاری و داشتن زندگی مبتنی بر فضیلت مانند ازخودگذشتن و خدمت به دیگران برقرار کند. آیا او به این هدف دست پیدا می‌کند؟

واقعیت این است که وقتی آموزش‌های معنوی از بسترشان جدا می‌شوند، کارکرد اصلی خود را از دست می‌دهند. همان طور که تجربه نویسنده در معابد هندوستان نشان می‌دهد، یک راهب به این دلیل می‌تواند برای رسیدن به آرامش درونی، از شر احساسات ناخوشایند و افکارمنفی خلاص شود که به گوشه‌ای پناه می‌برد، از همه می‌برد و به علایق این‌جهانی پشت پا می‌زند. اما، زندگی در میان انسان‌ها، تقلا برای تامین زندگی و رقابت با دیگران بر سر منابع محدود در شهرهای خرد و کلان اخلاقیات و سبک زندگی مخصوص خود را می‌طلبد.

بن هویل، خبرنگار روزنامه ساندی تایمز در مصاحبه‌ای از جی شیتی می‌پرسد که آیا به دنبال پول است؟ شیتی می‌گوید: «بلی، بلی. می‌خواهم خیلی پولدار شوم. بهتر است اول پولدار شوی تا بتوانی به دیگران کمک کنی.»

اما شیتی به خوبی می‌داند که ثروت‌اندوزی به عنوان یک هدف، ولو همراه با فعالیت‌های نیکوکارانه، چندان با امر معنوی و اخلاقی سازگار نیست. چون، در دنیای امروز کسب ثروت بدون رقابت، حرص، هدر دادن منابع و حتی گرفتن فرصت‌ها از دیگران ممکن نیست. چطور مدیر یک شرکت مالی و نفتی که دنیایی از مخالفان چون سندیکاهای کارگری و فعالان محیط زیست دارد، می‌تواند همانند یک راهب به زندگی خود نگاه کند؟

شیتی چند روز بعد به بن هویل زنگ می‌زند تا توضیحات قبلی‌اش را یک مقدار اصلاح کند. او حرفش در مورد علاقه به پول زیاد را پس نمی‌گیرد اما توضیح می‌دهد که «من می‌خواهم این نکته را به حرف‌هایم اضافه کنم که پولدار شدن به ذات خود هدف نیست و هرگز نخواهد بود. پول به هر حال حاصل کار و فعالیت‌هایی است که خیلی دوست‌شان دارم و از آن چه به دست می‌آورم فرار نمی‌کنم.»

مشخصات کتاب:

جی شیتی/چگونه مانند یک راهب فکر کنید: تربیت ذهن برای یافتن صلح و هدف در زندگی/انتشارات سایمون‌اند شوستر/۳۵۲ص/۲۰۲۰.