برخی بازیگران حتی با این که در آثار سینمایی یا تلویزیونی، نقش اصلی ندارند، اما حضورشان تعیین‌کننده است و به فیلم و بازی‌ها، رنگ و جلای ویژه‌ای می‌بخشد. محسن قاضی‌مرادی که ۲۵ فروردین امسال در اثر اوج گرفتن بیماری پارکینسون درگذشت، از جمله این افراد بود.

نقش‌هایی که او بازی کرد، چه در سریال‌ها و چه در فیلم‌های سینمایی، اگرچه در زمره نقش‌های اصلی به شمار نمی‌آمدند ‌اما در ساختار اثر و نیز روند کلی داستان، تاثیرگذار بودند. نقش‌هایی که عمدتا پدر و همسری غرغرو را با رگه‌هایی از طنز، به نمایش می‌گذاشت و به همین دلیل، عمده توفیق او در عرصه بازیگری را هم باید در ایفای نقش‌های طنز جست‌وجو کرد.

او تقریبا با شاخص‌ترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران فرصت همکاری داشت که از جمله آن‌ها بهرام بیضایی در سگ‌کشی، بهمن فرمان‌آرا در خانه‌ای روی آب، داود میرباقری (عمده سریال‌ها و فیلم معصومیت از دست رفته)،‌ منوچهر پوراحمد و … .

در واقع این تجربه او در تئاتر بود که سبب شد بتواند نقش‌های متفاوتی را ایفا کند.

قاضی مرادی وقتی در میان مردم به چهره‌ای شناخته شده تبدیل شد که در سریال «همسران» (کارگردانی رسام و بیرنگ)، نقش آقای کشاورز را بازی کرد. سریالی که در سال‌های اولیه دهه ۷۰ که تلویزیون تنها دو شبکه داشت و امکانات تفریحی و سرگرمی چندانی برای مردم ایران فراهم نبود، در زمره پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی قرار داشت.

او بعدها در سریال همسایه‌ها (‌به کارگردانی محمدحسین لطیفی) نیز چنین نقشی را ایفا کرد و البته در بسیاری از سریال‌های نوروزی نیز نقش‌هایی کلیدی و تاثیرگذار از خود بر جای گذاشت. ویژگی شخصیتی و فیگور چهره‌ او به گونه‌ای بود که عمدتا نقش‌‌های منفی را بازی می‌کرد.

محسن قاضی مرادی، شهریورماه ۱۳۲۱ در تهران به دنیا آمد و فارغ‌التحصیل مدرسه عالی مدیریت تهران بود. او در آموزش‌وپرورش استخدام و در بخش انتشارات این وزارتخانه مشغول به کار شد. او از سال ۱۳۵۱، با بازی در فیلم حسن سیاه (پرویز اصانلو) در کنار نصرت کریمی، به عالم بازیگری وارد شد و پس از آن در بیش از ۱۰۰ فیلم و تله‌تئاتر و نیز سریال تلویزیونی ایفای نقش کرد.

نمایشگاه دریایی‌ها بر سینه خشک دیوار

قاضی‌مرادی جدا از بازیگری، دل‌مشغولی دیگری هم داشت و آن، گرد‌آوری صدف‌های دریایی بود. او نزدیک به چند دهه، هر گاهی فرصتی می‌یافت از مناطق ساحلی اقصی نقاط ایران یا در سفرهای خارجی، صدف‌هایی جمع می‌کرد و نتیجه این گردآوری‌ها، نمایشگاه تابلوهای صدفی‌ قاضی مرادی با عنوان «دریایی‌ها بر سینه خشک دیوار» بود که در مهرماه سال ۱۳۹۵ در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

همسری همراه و تاب‌آور، زوج بازیگر فراموش نشدنی

نمی‌توان از محسن قاضی مرادی سخن گفت و از همسر و همراه همیشگی‌ او یادی نکرد. مهوش وقاری که برای مخاطبان سریال‌های مختلف تلویزیونی چهره‌ای شناخته شده است، نمونه‌ای از یک همراه کم نظیر در زندگی مشترک زناشویی است.

مهوش وقاری، کارشناس ارزشیابی آموزش‌وپرورش و همکار قاضی‌مرادی بود. همکاری آن‌ها در اداره آموزش‌وپرورش، از سال ۱۳۵۶ شروع شد و دو سال بعد، زندگی مشترک آن‌ها شکل ‌گرفت؛ اما این زندگی مشترک، تنها در خانه نبود بلکه به سینما و عرصه بازیگری هم کشیده شد و آن‌ها در برخی از سریال‌ها و فیلم‌ها، نقش‌ همسر یکدیگر را هم را بازی کردند.

مهوش وقاری، نقش همسر را نخستین بار با سریال «همسران» شروع کرد و پس از آن تقریبا در عمده‌ فیلم‌هایی که همبازی بودند، کارگردان، نقش همسر را نیز برای آن‌ها در نظر می‌گرفت. این دو، جدا از این که در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها در کنار هم به ایفای نقش ‌پرداختند، یار و رفیق هم بودند و در سال‌های پایانی عمر قاضی مرادی، مهوش وقاری سختی‌های بسیاری را تاب آورد.

دو دهه سر کردن با پارکینسون

۱۸ سال پایانی عمر محسن قاضی مرادی با بیماری پارکینسون گذشت. از سال ۱۳۸۲ علائم بیماری ابتدا در دست‌هایش نمودار شد اما با پیشرفت زمان، بیماری هم گسترش یافت و مشکل بلع غذا و آب و مشکلات تکلم و راه رفتن هم به آن اضافه شد و او را عملا خانه‌نشین کرد. وی ابتدا عصا به دست می‌گرفت اما مدتی بعد بر صندلی چرخدار نشست.

 چند ویژگی سبب شد تا او، در مقایسه با دیگر کسانی که به این گونه بیماری‌ها دچار می‌شوند، بتواند تا آخرین روزهای حیاتش از امکانات مراقبت مناسبی برخوردار شود. نخستین عامل، همسری همراه بود که مراقبت از او را همچون پرستاری تمام‌وقت بر عهده گرفت و با وجودی که زنی سنتی نبود و در سینما و تلویزیون حضوری نسبتا جدی داشت، اما ترجیح داد بخشی مهم از عمر خود را برای تیمارداری همسرش صرف کند.

خانم وقاری گاه اعتراض خود نسبت به بی‌توجهی به همسرش را در رسانه‌ها هم انعکاس می‌داد که از جمله آن‌ها، مصاحبه با ایسنا و گله‌مندی از شورای ارزشیابی هنرمندان بود. او در این گفت‌وگو، ضمن ابراز تعجب از برخوردهای تبعیض‌آمیز شورای ارزشیابی هنرمندان گفت: «عجیب نیست که من و محسن بعد از این همه سال سابقه باید دنبال سی‌دی بازی‌های خود باشیم تا برای گرفتن درجه هنری اقدام کنیم؟»

عامل دوم، وجود سرگرمی تازه او برای روزهای ازکارافتادگی و صندلی‌نشینی بود. انگار قاضی مرادی  چنین روزهایی را پیش‌بینی می‌کرد که گردآوری صدف‌ها و سروکله زدن با آن‌ها را به یکی از دل‌مشغولی‌های اصلی‌اش تبدیل کرده بود و کار را تا جایی پیش برد که حتی چندین نمایشگاه در این زمینه برگزار کرد.

نکته سوم دعوت به کار و در نظر گرفتن برخی نقش‌های نشسته در فیلم برای فردی مثل محسن قاضی‌مرادی بود. برای نمونه، مهران مدیری در چندین فیلم و سریال تعمدا نقش‌هایی را در نظر گرفت که با کاراکتر نشسته قاضی‌مرادی همخوانی داشته باشد؛ از جمله آن‌ها، می‌توان به سریال هیولا اشاره کرد.