پوکی استخوان را اغلب یک «بیماری خاموش» توصیف می‌کنند، زیرا معمولا تا زمانی که فرد دچار شکستگی نشودــ معمولا در ناحیه لگن، مچ دست یا ستون فقرات‌ــ یا علائم چندانی ندارد یا کاملا بدون علامت است. این بیماری هم زنان و هم مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما بالاترین خطر کاهش تراکم استخوان در زنان یائسه دیده می‌شود؛ آنچه اهمیت غربالگری این بیماری را برجسته می‌کند. 

به‌ گزارش ان‌بی‌سی‌نیوز، دستورالعمل به‌روزشده‌ «کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده» توصیه می‌کند زنان ۶۵ ساله و بالاتر به منظور غربالگری پوکی استخوان، اسکن سنجش تراکم استخوان (Bone Density Scan) انجام دهند. به زنان یائسه‌ زیر ۶۵ سال هم توصیه‌ شده است اگر یک یا چند عامل خطر مانند وزن پایین، سابقه خانوادگی شکستگی لگن، سیگار کشیدن یا مصرف بیش‌ازحد الکل دارند، با پر کردن پرسشنامه‌ ارزیابی خطر، نیاز به اسکن را مشخص کنند.

در آمریکا از هر پنج زن بالای ۵۰ سال، حداقل یک نفر به پوکی استخوان مبتلا است.

دکتر اسا دیویس، استاد پزشکی خانواده و جامعه دانشگاه مریلند، با تاکید بر اهمیت غربالگری می‌گوید: «پوکی استخوان باعث تضعیف استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی می‌شود که در نهایت می‌تواند به ناتوانی، درد مزمن، از دست دادن استقلال و حتی مرگ منجر شود.»

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بین ۲۱ تا ۳۰ درصد افرادی که دچار شکستگی لگن می‌شوند، ظرف یک سال فوت می‌کنند.

پوکی استخوان یک بیماری استخوانی جدی است که زمانی رخ می‌دهد که بدن بیش از حد استخوان از دست می‌دهد، مقدار کمی استخوان می‌سازد یا هر دو اتفاق با هم می‌افتد. پوکی استخوان علائم آشکاری ندارد، اما برخی نشانه‌ها ممکن است دال بر بروز این بیماری باشند؛ از جمله خمیدگی قامت، کوتاه شدن قد و درد در استخوان‌ها. البته درد استخوان می‌تواند نشانه‌ بیماری‌های دیگری مانند آرتروز نیز باشد.

غربالگری پوکی استخوان چیست؟

منظور از غربالگری پوکی استخوان استفاده از روش‌هایی مانند سنجش تراکم استخوان، عکسبرداری با اشعه ایکس یا ابزارهای دیگر برای شناسایی افراد در معرض خطر بالای شکستگی یا ترک‌خوردگی استخوان است

یک نظرسنجی ملی از پزشکان در آمریکا در سال ۲۰۲۳ نشان داد که بسیاری از آن‌ها از عواقب ویرانگر شکستگی‌های استخوان از جمله درد مزمن، ناتوانی و مرگ زودرس درک کافی ندارند و به همین دلیل به این غربالگری اهمیت لازم را نمی‌دهند. 

متخصصان بر غربالگری پوکی استخوان در هر دو گروه زنان و مردان تاکید می‌کنند و می‌گویند که کاهش وزن سریع و زیاد هم برای سلامت استخوان‌ها مضر است و خطرات بالقوه‌ای دارد.

در حال حاضر زنان و مردان زیادی سراغ داروهای کاهش وزن سماگلوتاید مانند اوزمپیک، ویگووی و مانجارو می‌روند. مطالعه جدیدی نشان داده که چگالی استخوانی ناحیه لگن و ستون فقرات مصرف‌کنند‌گان این داروها که بدون ورزش و تنها با تزریق دارو وزن کم می‌کنند، کاهش قابل‌توجهی داشته است و به همین دلیل توصیه‌ می‌شود که با ترکیب ورزش و دارو از سلامت استخوان‌ها محافظت شود.

تحقیقات قبلی در افرادی که داروهای کاهش وزن مصرف می‌کنند، نشان می‌دهد ۲۵ تا ۴۰ درصد وزن از دست رفته توده عضلانی است که بر قدرت، تحرک، سلامت استخوان‌ها و خطر شکستگی تاثیری قابل‌توجه دارد.

آیا پوکی استخوان قابل پیشگیری یا برگشت‌پذیر است؟

پوکی استخوان هم قابل پیشگیری است و هم قابل درمان، اما کارشناسان تاکید دارند که این بیماری مزمن مشابه دیابت و فشار خون بالا است، بنابراین درمان قطعی ندارد. به همین دلیل تشخیص زودهنگام آن بسیار مهم است.

بیشتر افراد مبتلا به پوکی استخوان، برای جلوگیری از شکستگی، باید دارو مصرف کنند. مصرف دارو تراکم استخوان را تثبیت می‌کند و بهبود می‌بخشد، به طوری‌ که خطر شکستگی استخوان بسته به دارو و محل شکستگی، می‌تواند به نصف یا دوسوم کاهش یابد.

دکتر فلیسیا کاسمن، کارشناس پوکی استخوان و استاد پزشکی در دانشگاه کلمبیا، توصیه می‌کند همه افراد برای جلوگیری از پوکی استخوان این اقدام‌های پیشگیرانه را به‌کار بندند:

ــ‌ پیروی از رژیم غذایی سالم سرشار از میوه‌ و سبزیجات
ــ اجتناب از سیگار و مصرف الکل بیش از حد
ــ فعالیت بدنی روزانه شامل تمرین‌های قدرتی، ورزش‌های هوازی و تمرین‌های تعادلی. البته توصیه می‌شود افراد مسن قبل از تمرین‌های قدرتی با متخصص مشورت کنند. 

مصرف کلسیم کافی، ویتامین دی و پروتئین هم در سلامت استخوان‌ها نقش دارد.