پس از خروج ایالات متحد از توافقنامۀ هسته‌ای در اردیبهشت 1397، رقابت استراتژیک میان ایران وآمریکا آغاز شده و احتمالاً این رقابت تا انتخابات ریاست جمهوری امریکا در نوامبر 2020 ادامه پیدا میکند. راهبرد ایالات متحد پس از ترک برجام آرام و بی‌شتابزدگی اجرا شده است: از جمله قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی، اعمال تحریم‌ها علیه ایران و تقویت حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس. ایالات متحد میکوشد با افزایش تدریجی و روزافزون فشار ایران را وادار به عقب‌نشینی و مذاکره کند و با این استراتژی، ایران را از دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای، توسعۀ سامانه‌های موشک‌های بالستیک، و گسترش نفوذ در خاورمیانه بازدارد.
برای پیشبرد بهتر این راهبرد، جان بولتون، مشاور امنیت ملی؛ مایک پمپئو، وزیر امور خارجه؛ و سرویس‌های اطلاعاتی ایالات‌متحد با رئیس‌جمهور آمریکا همکاری می‌کنند. دونالد ترامپ استراتژی اعمال فشار علیه ایران را گام‌به‌گام پیش می‌برد و بر آن است که از نتایج مثبت این استراتژی در انتخابات آیندۀ ریاست جمهوری بهره‌برداری کند. رفت‌وآمد و تلاش‌های دیپلماتیک وزیر امور خارجه آمریکا برای ایجاد هماهنگی و همسویی با کشورهای خاورمیانه و اتحادیۀ اروپا به منظور تقویت ائتلاف بین‌المللی علیه ایران جزو اهداف درازمدت آمریکا برای ادامۀ فشار بر ایران است.
این‌ها همه نشان می‌دهد که ایالات‌متحد قصد دارد بی‌اینکه مستقیماً با ایران رو در رو شود، از افزایش مداوم فشار علیه ایران بهره‌برداری سیاسی کند. عدم واکنش سریع به سقوط پهپاد امریکایی و خودداری از پاسخ نظامی بیدرنگ به فعالیت‌های تهدیدآمیز ایران در خلیج فارس حاکی از تدبیر آمریکا برای حفظ آرامش در برابر ایران است.
دونالد ترامپ میخواهد به‌رغم خروج از برجام، بیآنکه به پرخاشگری‌ها و اقدامات تروریستی ایران اهمیتی بدهد، با افزایش تحریم‌ها و ادامۀ فشار بر ایران پیش از برگزاری انتخابات سال 2020 پیروزی خود و شکست ایران را اعلام کند.
می‌توان گفت که فشارها علیه ایران تا هنگام برگزاری انتخابات و اعلام نتایج آن ادامه پیدا میکند و با روی کار آمدن نامزد پیروز، مرحلۀ بعدی واکنش به رفتارهای ایران آغاز خواهد شد.
در مقابل، ایران میکوشد برای رهایی از بن‌بست حاصل از فشارها، اقداماتی سیاسی و نظامی در منطقه به عمل آورد تا سیاست فشار امریکا را به شکست بکشاند. حمله به نفتکش‌ها در خلیج فارس، هدف قرار دادن منافع امریکا در عراق و سوریه، و حمله به کشورهای عربی متحد با آمریکا همچون عربستان‌سعودی، امارات متحدۀ عربی، و بحرین بخشی از اقدامات ایران برای وادار کردن آمریکا به عقب‌نشینی از ادامۀ فشارها به شمار می‌رود.
از سوی دیگر، ایران که از آیندۀ سیاست‌های تهدیدآمیزش علیه آمریکا هم نگران است، تلاش میکند گزینه‌های دیپلماتیک را نیز از دست ندهد، زیرا در صورت شکست نظامی در برابر آمریکا، دیگر راهی برای خروج از باتلاق تنش با ایالات متحد نخواهد داشت. ایران می‌داند که دونالد ترامپ نمی‌خواهد پیش از انتخابات دست به چنان اقدامی علیه ایران بزند که محبوبیت سیاسی‌اش را در میان رأی‌دهندگان امریکا به مخاطره بیاندازد، اما اگر ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 پیروز شود، ایران با مشکلات بیشتری روبه‌رو خواهد بود.
تردیدی نیست که ترامپ پس از پیروزی در انتخابات از هر ابزار و شیوهای برای ممانعت از اجرای سیاست‌های تهدیدآمیز ایران در خاورمیانه استفاده خواهد کرد. از این رو، شکی نیست که رژیم ایران از ترامپِ پیش از انتخابات ترسی ندارد، اما شدیداً نگران ترامپِ پس از انتخابات است. دولت ایران میکوشد سیاستی پیشه کند که بر اختلاف میان دونالد ترامپ و مخالفان دولت کنونی ایالات متحد بیفزاید، مسئله‌ای که شاید در فرجام احتمال پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آینده را کم کند. به همین سبب، ایران سعی میکند بدون اینکه مستقیماً به منافع آمریکا در منطقه حمله کند، موارد دیگری را هدف قرار دهد که دولت ترامپ را به چالش کشد و اختلافات درونی را در ایالات متحد افزایش دهد. البته ایران هرگز قصد حملۀ مستقیم به پایگاهها و مواضع نیروهای امریکایی را ندارد، زیرا رهبران ایران می‌دانند که چنین اقدامی منجر به تکرار واکنش حمله به بندر مروارید علیه ایران خواهد شد.
دولت ایران سعی میکند با تبلیغات سوء علیه متحدان امریکا در منطقه از محبوبیت ترامپ بکاهد و شکاف اختلاف نظرها میان رئیس جمهور آمریکا و مخالفانش را عمیق‌تر کند. پیشنهاد مخالفان دولت ترامپ مبنی بر منع فروش سلاح به عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی نشان از تأثیر سیاست‌های اختلافانگیز ایران در داخل ایالات متحد دارد. رژیم ایران از هیچ اقدامی برای کاهش محبوبیت ترامپ در امریکا فروگذار نخواهد کرد. رسانه‌های ایرانی اخیراً در پی بزرگ‌نمایی مسئلۀ محرومیت اقلیتهای مسیحی در منطقه‌اند و ادعا می‌کنند که حمایت آمریکا از ائتلاف عربی و اکثریت سنیمذهب در خاورمیانه منجر به پایمال شدن حقوق اقلیتهای دینی و مذهبی دیگر شده است.
در نهایت می‌توان گفت که رقابت استراتژیک آمریکا و ایران همچنان ادامه خواهد داشت و هر یک از طرفین سعی میکند با بهره برداری از همۀ توان خود دیگری را به زانو درآورد. دونالد ترامپ که چشم به انتخابات ریاست جمهوری آینده دوخته، میکوشد پیروزی سیاست فشار علیه ایران را هر چه زودتر اعلام کند، در حالی که ایران تلاش میکند با ادامۀ سیاست دو‌سویه، راهبرد سختگیرانۀ کاخ سفید را پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شکست دهد.
© IndependentArabia
