در سال‌‌های اخیر، با توجه به افرایش حمله پهپاد‌ها و حملات سایبری به زیرساختار انرژی، توجه خاصی به بحث امنیت زیرساختار انرژی از سوی کشور‌های مختلف ابراز شده است. علاوه بر اهمیت مسئله  امنیت زیرساختار انرژی، اعم از تاسیسات پالایشگاهی و خط لوله‌‌های انتفال نفت و گاز، بحث حفاظت سایبری هم به شدت مورد توجه قرار گرفته است . باید در نظر داشت که امنیت انرژی و امنیت ملی کشور‌ها به طرز خاصی به امنیت سایبری  وابسته شده است.  دولت‌‌ها برای آن که خطر حملات سایبری به زیرساختار انرژی را کاهش دهند، تاسیسات مهم انرژی  را به اینترنت  سراسری متصل نمی‌کنند و حتی سیستم برق‌رسانی این تاسیسات هم مستقل است.  زیرساختار انرژی ایران هم از حملات سایبری در امان نبوده است. استاکس‌نت در سال ۲۰۱۰ یکی از حملات عمده سایبری بود که اخلال جدی به برنامه هست‌های ایران وارد کرد. 

حمله سایبری به خط لوله انرژی «کولونیال»

در روز‌های گذشته شرکت اپراتور خط لوله «کولونیال پایپ‌لاین»  آمریکا مورد حمله سایبری قرار گرفت و بر اثر آن حمله، سیستم‌‌های فناوری اطلاعات آن شرکت مختل شد و در نتیجه، تمام عملیات این خط لوله انرژی متوقف شد. در دوران ترامپ و با افزایش تنش بین ایران و آمریکا پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران، احتمال حملات سایبری به زیرساختار انرژی آمریکا افزایش یافته بود. در سال ۲۰۱۹، دن برویت، وزیر انرژی وقت آمریکا، در پی بالا گرفتن تنش‌ها میان واشنگتن و تهران، اعلام کرده بود که وزارت انرژی آمریکا آماده دفاع در برابر حملات سایبری احتمالی به شبکه نیرو و سایر زیرساخت‌های کلیدی است.

ترامپ  پیشتر از ریک پری، وزیر اسبق انرژی آمریکا، خواسته  بود تا برنامه لازم برای محافظت از زیرساختار انرژی آمریکا را تهیه کند. با افزایش تهدید‌های سایبری علیه صنعت انرژی آمریکا در دوران دولت ترامپ، وزارت انرژی آمریکا یک دفتر برای ارزیابی و حمایت از شبکه انرژی  راه‌اندازی کرد. وزارت انرژی همکاری نزدیکی هم با وزارت امنیت داخلی داشت. در دسامبر سال گذشته، منابع خبری گزارش دادند که «وزارت انرژی» و «سازمان ملی امنیت هسته‌ای» آمریکا نیز  مورد حمله سایبری قرار گرفته‌اند.

«کولونیال  پایپ‌لاین» بزرگترین شرکت خط لوله محصولات پالایشی آمریکا  است. روازنه بیش از ۱۰۰ میلیون گالن سوخت  از طریق سیستم خط لوله منتقل می‌شود. طول این خط لوله بیش از ۸ هزار و ۸۵۰ کیلومتر است و   ایالت‌های مابین تگزاس و نیوجرسی را پوشش می‌دهد. به عبارت دقیق‌تر،  این خط لوله از ظرفیت ارسال روزانه حدود ۲.۵ میلیون بشکه سوخت از هیوستون تا کارولینای شمالی و ۹۰۰ هزار بشکه دیگر به نیویورک، برخوردار است. این خط لوله تامین‌کننده حدود ۴۵درصد از کل سوخت مصرفی در ایالت‌‌های ساحل شرقی آمریکا است. از طریق  خط لوله کولونیال، منابع سوختی، اعم از بنزین، گازوئیل و سوخت جت، از تگزاس به به سواحل شرقی منتقل می‌شود. با توجه به افزایش آمار واکیسناسیون و شروع سفر‌های تابستانی در آمریکا، زمان انجام این حمله سایبری هم بسیار مهم است. 

در هفته‌‌های اخیر صنعت انرژی آمریکا در حال آماده‌سازی برای پاسخگویی به تقاضای بیشتر سوخت در سفر‌های تابستانی است. آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد که  مصرف بنزین در این کشور  امسال به طور مرتب بهبود یافته است طبیعی است که با کاهش محدویت‌های شیوع کرونا در برخی ایالت‌ها شرایط به تدریج به شرایط پیش از شیوع ویروس کرونا برمیگردد.  بسیاری از خانواده‌‌های آمریکایی، برای اولین بار پس از شیوع کرونا  برای سفر‌های تفریحی در ماه‌های آینده  برنامه ریزی می‌کنند و  شروع به رزواسیون پرواز‌ها و هتل‌‌ها می‌نمایند.

اگر اثرات حمله سایبری اخیر بلافاصله برطرف نشود  باید شاهد افزایش  ناگ‌هانی قیمت بنزین در آمریکا بود. می‌توان ادعا کرد امتیت انرژی در آمریکا یعنی قیمت بنزین در پمپ بنزین.امنیت فیزیکی و سایبری خطوط لوله‌‌های انتقال نفت و گاز به دلیل اینکه نقش حیاتی در اقتصاد آمریکا دارند همواره یکی از نگرانی‌های عمده دولت این کشور بوده است.

حمله سایبری به این خط لوله در سال‌های اخیر یکی از بزرگترین موارد حمله سایبری به امنیت انرژی و به‌ویژه عرضه انرژی آمریکا بوده است. برخی کارشناسان امنیت انرژی معقتد هستند که شبکه‌‌های انتقال برق و بیمارستان‌‌ها، از اهداف عمده هکر‌ها و حملات سایبری است. افزایش احتمال حملات سایبری به زیرساختار انرژی آمریکا، باعث شد تا وزارت انرژی آمریکا هم برنامه جامعی برای حفاظت سایبری از زیرساختار انرژی کشور در دروان بایدن تهیه کند. با توجه به نقش کلیدی این خط لوله در امنیت انرژی ایالت‌های شرقی آمریکا،  نگرانی‌ها در مورد تکرار چنین حملاتی به این خط لوله در آینده افزایش یافته است.

اگر مشکلی برای امنیت انرژی ایالت‌های شمال شرقی آمریکا روی دهد، این کشور می‌تواند با واردات بنزین از برخی کشور‌ها، از جمله کشورهای  اروپایی، مشکل انرژی را تا حد زیادی برطرف کند.  البته طبیعی است که هزینه حمل و نقل بنزین از سایر کشور‌ها هم باعث افزایش قیمت بنزین خواهد شد.

امنیت انرژی و حملات سایبری در دولت بایدن

در ماه مارس گذشته، وزارت انرژی آمریکا  از  تهیه سه برنامه تحقیقاتی با هدف تضمین امنیت زیرساختار‌‌های انرژی  آمریکا در برابر تهدیداتی مانند حملات سایبری و  حوادث طبیعی خبر داد. بر اساس اطلاعیه وزارت انرژی آمریکا، دفتر امنیت سایبری، امنیت انرژی، و واکنش اضطراری،  بودجه  مورد نیاز  پروژه‌‌های مرتبط با گسترش مجموعه برنامه‌‌های تحقیقاتی را به منظور جلوگیری از تداخل ژئومغناطیسی و الکترومغناطیسی و آزمایش امنیت سایبری برای نرم‌افزار و سخت‌افزار مهم، تأمین می‌کنند.  به گفته جنیفر گرنل‌هام،  وزیر انرژی آمریکا، بخش امنیت سایبری آن وزارتخانه در تلاش برای افزایش همکاری بین مراکز تحقیقاتی دانشگاهی و صنایع عمده آمریکا است تا بدان ترتیب، از کلیه امکانات موجود برای کاهش تاثیرات حملات سایبری  استفاده شود.

حمله سایبری اخیر  به خط لوله کولونیال و زمان آن، نشان می‌دهد که وزارت انرژی و دولت آمریکا باید  توجه بیشتری به امنیت سایبری معطوف کنند. برنامه وزارت انرژی می‌تواند بر دو پایه اساسی شکل گیرد. کاهش احتمال حملات سایبری با افزایش ضریب امنیت فیزیکی و سایبری زیر ساختار انرژی این کشور و  پیش‌بینی جایگزین‌هایی برای انتقال منابع سوختی از غرب به شرق آمریکا، و نیز دقت لازم در حفاظت از شبکه انتقال نیرو. 

دولت بایدن چند ماهی بیش نیست که بر سر کار آمده است و می‌توان انتظار داشت که در ماه‌های آینده، روند اجرایی برنامه‌‌های جامع آن در همه ابعاد تسریع یابد. با توجه به اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا و توانمندی سایبری برخی از کشور‌ها یا گرو‌ها، می‌توان انتظار داشت که در آینده نیز چنین حملاتی رخ دهد. به نظر می‌رسد که وزارت انرژی برنامه جامعی را تدارک دیده است و بودجه لازم هم در اختیار آن پروژه‌‌ها قرار گرفته است، و همکاری بین همه وزارتخانه‌‌ها در امر تامین امنیت فیزیکی و سایبری زیرساختار انرژی آمریکا موجود است.  

فراهم بودن منابع مالی و قوانین مورد نیاز و هماهنگی بین وزارتخانه‌‌های مربوطه و نیرو‌های امنیتی، می‌تواند به کاهش تاثیر حملات سایبری احتمالی آینده و  مدیریت چنان حوادثی  منجر شود.