چهار تا شش درصد از تولید جهانی بیت‌کوین که رقمی که معادل ۷۲۰ میلیون دلار است، به طور غیررسمی در ایران استخراج می‌شود.

ساعاتی پس از دستور حسن روحانی مبنی بر ممنوعیت استخراج رمزارز تا پایان شهریور، ایسنا بر اساس اطلاعاتی که وزارت صمت در اختیار این خبرگزاری قرار داد، میزان استخراج غیررسمی بیت کوین در کشور را حدود چهار تا شش درصد تولید جهانی اعلام کرد؛ رقمی که معادل حدود ۱۹ هزار و ۵۰۰ بیت‌کوین به ارزش ۷۲۰ میلیون دلار است.

هفته گذشته خبرگزاری رویترز با استناد به یافته‌های یک بررسی مطالعاتی خبر داد که ایران از طریق استخراج رمزارزها، صدها میلیون دلار درآمد دارد و با کمک این درآمدها تحریم‌های آمریکا را دور می‌زند. نتایج تحقیقات موسسه «الیپتیک» نشان داده بود که حدود ۴.۵ درصد از استخراج رمزارز بیت‌‌کوین در ایران انجام می‌شود؛ خبری که وزارت صمت هم آن را تایید کرده است اما تاکید دارد که این استخراج‌ها غیررسمی و بدون مجوز انجام می‌شود.

ارتباط رمز ارزها با قطعی برق

قطع مکرر برق و مشکلاتی که پیامدهای آن برای شهروندان ایجاد کرده، انتقادات و اعتراض‌ها را به استخراج غیرقانونی رمزارزها را افزایش داده است. پس از اختلاف‌نظرهایی که درباره ارتباط استخراج رمزارز با قطع برق وجود داشت، وزیر نیرو در چهارم خرداد اعلام کرد که یکی از دلایل اصلی قطع برق، مصرف بالای تولیدکنندگان رمزارزها است به طوری‌ که «برآورد می‌شود کل مصرف تولیدکنندگان رمزارز، حدود دو هزار مگاوات است.» وزیر نیرو بر این نکته هم تاکید کرد که از این رقم، ۳۲۱ مگاوات با مجوز و باقی غیرمجاز بوده است.

گزارش وزارت صمت درباره استخراج‌های غیرمجاز نیز در راستای تایید گفته‌های وزیر نیرو اعلام شده است زیرا بر اساس این گزارش، واحدهای مجاز استخراج رمزارز فقط ۲۵ مورد هستند.

وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) اعلام کرده است که تاکنون سه هزار و ۳۲۷ جواز تاسیس در زمینه استخراج رمزارز صادر شده که دو هزار و ۴۷۷ مورد از آن‌ها، همچنان معتبرند و مابقی باطل شده‌اند. بر اساس گزارش صمت، بیشتر مجوزها پیشرفت فیزیکی نداشته‌اند و فقط ۹۹ طرح توانسته‌اند از مرز پنج درصد پیشرفت عبور کنند. آن‌گونه که وزارت صمت در گزارش خود اعلام کرده است، جواز تاسیس فقط برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها صادر می‌شود و دارنده جواز، حق تولید رمزارز ندارد؛ اما پس از مهیا کردن زیرساخت‌ها، برای واحدهای آماده به تولید پروانه بهره‌برداری صادر می‌شود. بنا بر اعلام وزارت صمت، تاکنون ۱۰۵ واحد برای صدور پروانه بهره‌برداری ثبت‌نام کرده‌اند که تنها ۲۵ مورد تاکنون پروانه گرفته‌اند.

بر اساس گزارش وزارت صمت، واحدهای مجوز دار ۰.۳۴ درصد از کل برق کشور (۱۹۱ مگاوات) را استفاده ‌می‌کنند و مجموعه برق مصرفی (واحدهای مجاز و غیرمجاز) معادل ۱.۲ درصد ظرفیت برق نصب شده در کشور است. در مناطق آزاد نیز نیم درصد ظرفیت برق در دسترس کشور، استفاده می‌شود.

سهم ایران از استخراج جهانی بیت‌کوین
هم گزارش وزارت صمت و هم نتایج تحقیقات موسسه الیپتیک نشان داده که سهم ایران از استخراج بیت‌کوین بین چهار تا شش درصد از تولید جهانی است؛ اما وزارت صمت می‌گوید از این رقم فقط ۱.۶ درصد در واحدهای دارای پروانه تولید استخراج می‌شود و باقی غیررسمی و بدون مجوز هستند. همچنین تخمین زده شده است که در صورت صدور پروانه بهره‌برداری، استخراج سالیانه بیت‌کوین در ایران، معادل ۱۳ درصد ارزش کل دنیا باشد.

مسئله‌ای که در گزارش موسسه الیپتیک، نیز به آن اشاره شد و یافته‌های این تحقیق هم نشان داد این است که ایران در صورتی‌ که بتواند روند کنونی استخراج رمزارزها را ادامه دهد، از این طریق به درآمد سالانه حدود یک میلیارد دلار دست خواهد یافت. این گزارش میزان برق مصرفی برای استخراج هر بیت کوین را در ایران ۶۰۰ مگاوات اعلام کرد که نشان‌دهنده میزان مصرف بالای برق است اما جمهوری اسلامی ایران با هدف دور زدن تحریم‌ها و کسب درآمد، برق ارزان‌قیمت در اختیار استخراج‌کنندگان بیت کوین قرار می‌دهد؛ اقدامی که طمع برخی فعالان خارجی این حوزه را در پی داشته و باعث شده است تا بسیاری از استخراج‌کنندگان خارجی بیت‌کوین هم به دلیل در دسترس بودن برق ارزان، به ایران سفر کنند.

«گروه توسعه سرمایه‌گذاری ایران و چین»، یکی از همین شرکت‌ها است که در منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان فعالیت می‌کند. فعالیت خارجی‌ها در مناطق آزاد برای استخراج بیت‌کوین تاکنون انتقادات بسیاری در پی داشته است؛ به خصوص در شرایطی که دولت در تامین برق مصرفی شهروندان خود ناتوان است.

رئیس‌جمهور ایران روز گذشته در جلسه هیئت دولت، استخراج رمزارزها را ممنوع اعلام کرد و گفت که حتی واحدهای مجاز هم اجازه کار ندارند. او  به مصرف دو هزار مگاواتی برق برای استخراج غیرقانونی بیت‌کوین هم اشاره کرد؛ اما همچنان پرسش‌های بسیاری درباره این که استخراج‌کنندگان غیرقانونی رمزارز با حمایت و پشتیبانی چه افراد و گروه‌هایی به کار خود ادامه می‌دهند، بی‌پاسخ مانده است.